Οι αγροτικές κινητοποιήσεις που επανέρχονται ξανά και ξανά στον δημόσιο χώρο δεν είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο. Είναι το σύμπτωμα μιας βαθιάς και μακράς παρακμής. Είναι η φωνή ενός κόσμου που εγκαταλείφθηκε συστηματικά, όχι μόνο οικονομικά αλλά και συμβολικά. Ενός κόσμου που του αφαιρέθηκε η προοπτική, η αξιοπρέπεια και τελικά το δικαίωμα να ορίζει τον τόπο του.
Σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα εξουσίας απέτυχαν παταγωδώς να διαμορφώσουν μια συνεκτική και βιώσιμη αγροτική πολιτική. Πενήντα χρόνια τώρα, ο αγρότης αντιμετωπίστηκε είτε ως πελάτης επιδοτήσεων είτε ως πρόβλημα προς διαχείριση. Ποτέ ως κεντρικός φορέας παραγωγής, πολιτισμού και εθνικής στρατηγικής.
Ούτε καν τέθηκε σοβαρά το ζήτημα της αρμονικής σχέσης πόλης και υπαίθρου. Η Ελλάδα επέλεξε – συνειδητά ή ασυνείδητα – να χτίσει μη βιώσιμες πόλεις, αποκομμένες από το περιβάλλον και την παραγωγή τους. Το αποτέλεσμα είναι μπροστά μας: αστικά κέντρα χωρίς ποιότητα ζωής, ύπαιθρος ερημωμένη, γη εγκαταλελειμμένη, νέοι άνθρωποι ξεριζωμένοι από τον τόπο τους.
Η αγροδιατροφή δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ ως πολιτισμικό και αναπτυξιακό πεδίο. Δεν συνδέθηκε ουσιαστικά με την ιστορία, το τοπίο, την τοπική γνώση. Δεν έγινε στρατηγική επιλογή η ποιότητα, η ταυτότητα, οι εξαγωγές. Αντί γι’ αυτό, επιλέχθηκε η μετριότητα, η εξάρτηση και η απουσία οράματος.
Μέσα σε αυτό το τοπίο γενικευμένης αποτυχίας, η φωνή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη υπήρξε μοναχική, καθαρή και προφητική. Το έργο του «Αγροφιλία» δεν είναι απλώς ένα βιβλίο. Είναι πολιτική πρόταση, αναπτυξιακό σχέδιο, πολιτισμική διακήρυξη. Είναι η βίβλος μιας άλλης Ελλάδας που δεν επιτράπηκε να γεννηθεί.
Ο Χαραλαμπίδης μιλούσε για τη συνάντηση του παραδοσιακού με το σύγχρονο. Για την επιστροφή του Τόπου. Για την αποκατάσταση της σχέσης πόλης και υπαίθρου. Για έναν αγροτικό τομέα που θα στηρίζεται στην ποιότητα, στην εξωστρέφεια, στην πολιτισμική υπεραξία. Για μια Ελλάδα που δεν θα ζητιανεύει αλλά θα δημιουργεί.
Κεντρικό στοιχείο αυτής της σκέψης ήταν η νέα γενιά. Όχι ως φθηνό εργατικό δυναμικό, αλλά ως φορέας δημιουργίας και αξιοπρέπειας. Ισχυρά κίνητρα για να επιστρέψουν οι νέοι στη γη – όχι μόνο οικονομικά, αλλά κοινωνικά και αξιακά. Να αναδειχθεί ο αγροτικός τρόπος ζωής ως ανώτερη μορφή ελευθερίας, αυτονομίας και δημιουργίας.
Δεν μπορούν, τέλος, να αγνοηθούν οι ευθύνες των κάθε λογής αγροτικών εκπροσωπήσεων. Απέτυχαν να αρθρώσουν στρατηγικό λόγο. Απέτυχαν να συγκρουστούν με το σύστημα που τους χρησιμοποιούσε. Απέτυχαν να υπερασπιστούν το μέλλον του αγροτικού κόσμου. Τα δάκρυα που χύνονται σήμερα είναι, σε μεγάλο βαθμό, κροκοδείλια.
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις έχουν νόημα μόνο αν μετατραπούν από κραυγή απόγνωσης σε απαίτηση πολιτικής ρήξης. Ρήξης με το αποτυχημένο μοντέλο της μεταπολίτευσης. Ρήξης με την Ελλάδα της επιδότησης, της εγκατάλειψης και της μετριότητας. Χωρίς αυτό, ο αγροτικός κόσμος δεν θα σωθεί – απλώς θα σβήσει σιωπηλά.
Και τότε, δεν θα έχουμε χάσει μόνο έναν παραγωγικό κλάδο. Θα έχουμε χάσει τον Τόπο.
υγ. Αν σας ενδιαφέρει το ζήτημα, έστω και λίγο, κάνετε μια μεγάλη χάρη στον εαυτό σας: Διαβάστε την Αγροφιλία.
