Οι λαοί της Γης θέλουν την ειρήνη

Το 2023 κλείνει και ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ανήσυχος. Είναι η πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που η προοπτική μιας ευρείας κλίμακας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα. 

Αν κοιτάξουμε τι γίνεται εδώ και χρόνια στη Νότια Σινική Θάλασσα, στα στενά Κίνας - Ταϊβάν, στην κορεατική χερσόνησο, στην Αρμενία και στη Γεωργία, στην Ουκρανία, στη Συρία, τη Λιβύη και το Κουρδιστάν όπως και, στην Παλαιστίνη και συνολικά στη μέση Ανατολή, ο πόλεμος κάνει ξανά αισθητή την παρουσία του. 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει φτάσει σε ακραίο σημείο. Η Ρωσία έχει τεράστιες αδυναμίες αλλά και ένα πανίσχυρο πυρηνικό οπλοστάσιο, προσπαθεί να βρει τα πατήματα της. Αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Ινδία, το Ιράν, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία και η Βραζιλία ψάχνουν να βρουν τον ρόλο τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ιαπωνία είναι βυθισμένη στη δημογραφική παρακμή της με μια αδιανόητη στασιμότητα. Η Ευρώπη τέλος, δείχνει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Βλέπει το δέντρο, χάνει το δάσος, αναλώνεται σε ανούσιες διαφωνίες και μικροπολιτικά ζητήματα ενώ με ταχύ ρυθμό χάνει τη δυνατότητα επιρροής. 

Αυτήν την τελευταία μέρα του χρόνου πρέπει να ειπωθεί όσο πιο απλά γίνεται: Η Αμερικανική και οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες, όπως επίσης ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία που πάντα συντάσσονται μαζί τους πρέπει να έρθουν στα συγκαλά τους! Ο πόλεμος δεν είναι λύση! 

Φοβάμαι ειλικρινά πως κάποια κέντρα επιρροής στις ΗΠΑ και στις παραπάνω χώρες αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ότι ένας γενικευμένος πόλεμος «δεν θα ήταν και τόσο κακή ιδέα», αφού ελπίζουν πως έτσι η λεγόμενη «Δύση» θα κερδίσει και θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της. 

Αν αλήθεια το πιστεύουν αυτό, δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Ο πόλεμος θα είναι αδιανόητα καταστροφικός, θα αφήσει πολλά εκατομμύρια νεκρούς (ελπίζω όχι δισεκατομμύρια) και καθόλου σίγουρο δεν είναι ποιος θα τον κερδίσει. Επίσης, το φυσικό περιβάλλον θα καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά ενώ τίποτα δεν θα εξασφαλίζει ότι μια μεγάλη ‘καθοριστική’ αναμέτρηση δεν θα ακολουθηθεί από μια επόμενη, όπως ακριβώς έγινε από τον Α’ στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. 

Οι λαοί θέλουν την ειρήνη. 

Οι λαοί δεν θέλουν πόνο και αίμα. Οι λαοί είναι έτοιμοι να συνεργαστούν. Όσοι έχουν πολλά είναι έτοιμοι να δώσουν για να έχουν και όσοι τώρα δεν έχουν τίποτα.

Τώρα είναι η στιγμή των φωτισμένων ηγεσιών. Τώρα είναι η ώρα του πολιτισμού. Τώρα είναι η ώρα των μεγάλων συμβιβασμών. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε πως τα ποτάμια αίματος του 20ου αιώνα μας δίδαξαν όσα θα έπρεπε. 

Οι λαοί θέλουν την Ειρήνη. Η πολιτική δύναμη που μπορεί να την εξασφαλίσει είναι μόνο η Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη, υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς μας, αυτή είναι η μάχη που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί! 

Εύχομαι καλή χρονιά, με υγεία και ευτυχία. Ελπίζω οι ευρωπαϊκές ηγεσίες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Κι αν δεν το κάνουν οι ηγεσίες, εύχομαι να το κάνουν οι λαοί. 

Πόλεμος στην Αρμενία: Η Αθήνα δεν δικαιούται να σιωπά

Όπως μάθαμε από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης στις 27 Σεπτεμβρίου ξέσπασε πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Δημοκρατίας του Αρτσάχ και του κράτους του Αζερμπαϊτζάν με αντικείμενο τον έλεγχο της διαφιλονικούμενης περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Δημοκρατία του Αρτσάχ έχει αναγνωριστεί μόνο από την Αρμενία και αποτελεί το επιστέγασμα των αγώνων των αυτοχθόνων Αρμενίων για αυτονομία, ένας αγώνας που πολλές φορές έχει πάρει στρατιωτική διάσταση ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη, σφαιρική ματιά στα γεγονότα. Οι Αρμένιοι είναι ένας αρχαίος, αυτόχθονας λαός με έναν θαυμάσιο πολιτισμό που αποτελεί πυλώνα της Ευρώπης στην Ανατολή και είχε μια θαυμάσια αλληλεπίδραση με το ελληνικό και ευρύτερα με το ρωμαίικο στοιχείο ανά τους αιώνες. Πολύ περισσότερο όμως ο λαός της Αρμενίας ήταν αυτός που ένιωσε πρώτος στο πετσί του την φρίκη των γενοκτονιών που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα. Η Αρμενική γενοκτονία είναι μια μαύρη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας και ο αγώνας για την αναγνώρισή της προσφέρει ένα πραγματικό μέτρο ανθρωπισμού.

Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβει κανείς πως το σύγχρονο Αρμενικό κράτος είναι κάτι σαν την Ελλάδα του 1830: Ένα κράτος ακρωτηριασμένο που δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Μεγάλες ιστορικές εκτάσεις του είναι ακόμα κατεχόμενες από το τουρκικό κράτος και το ίδιο δυστυχώς συμβαίνει και στις περιοχές του Αρτσάχ, που εποφθαλμιά το κράτος-μαριονέττα της Τουρκίας, το Αζερμπαϊτζάν.

Η ελληνική πολιτική για την Ανατολία και ευρύτερα για την Μικρά Ασία δεν μπορεί παρά να είναι μια πολιτική συμφιλίωσης με κύρια αρχή τον ανθρωπισμό. Είναι μια πολιτική εναντίον της βίας που θα προάγει τον αυτοπροσδιορισμό, την αυτονομία και την αυτοδιάθεση. Οι αυτόχθονες λαοί της Ανατολίας δεν απαρτίζονται από ανθρώπους β' κατηγορίας. Έχουν κι αυτοί ανθρώπινα δικαιώματα, όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι.

Εδώ και μερικές εβδομάδες λοιπόν βλέπουμε τις μαριονέττες της Άγκυρας να κινητοποιούν τα τζιχαντιστικά και ισλαμοφασιστικά στοιχεία που έχουν υπό τον έλεγχό τους για να χτυπήσουν τον ηρωικό Αρμενικό λαό. Οι μεγάλοι αυτού του κόσμου σιωπούν επιδεικτικά. Οι ΗΠΑ είναι βυθισμένες στα εσωτερικά τους προβλήματα, οι Ρώσοι διαπράττουν το έγκλημα των ίσων αποστάσεων και οι Ευρωπαίοι περιορίζονται σε ανακοινώσεις.

Εκείνη όμως που σιωπά εκκωφαντικά είναι η κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας. Αναρωτιέμαι: Από που νομίζουν πως αντλούν το δικαίωμα στη σιωπή; Από πουθενά δεν το έχουν! Η Αθήνα έπρεπε ήδη να έχει αναλάβει μια διεθνή ειρηνευτική πρωτοβουλία και να είχε στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στον σκληρά δοκιμαζόμενο Αρμενικό λαό, έναν λαό πραγματικά αδερφικό με εμάς τους Έλληνες. 

Επιπλέον, η Αθήνα οφείλει άμεσα να αναλάβει όλες τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για να επιβάλλει κινήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι πολύ απλό: Ο δρόμος της Τουρκίας για την Ευρώπη δεν περνά μόνο από την Πράσινη Γραμμή της Λευκωσίας αλλά περνά και από τα όρη του Αρτσάχ. 

Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές ένας ηρωικός, αδερφικός λαός δίνει τη μάχη για την πατρίδα του, υφιστάμενος επίθεση ενός εισβολέα που υπερτερεί αριθμητικά, τεχνολογικά και οικονομικά. Ο λαός που υπερασπίζεται την πατρογονική του γη όμως έχει πάντοτε το πλεονέκτημα, όπως απέδειξαν και οι Έλληνες τον Οκτώβρη του 1940. Η Αθήνα δεν δικαιούται να σιωπά. Πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν άμεσα για τη μέγιστη δυνατή διεθνοποίηση του ζητήματος, την εφαρμογή εκεχειρίας και την επιστροφή, το λιγότερο, στο status quo πριν τις 27 Σεπτεμβρίου 2020.

Ο ανθρωπισμός, οι ιδεολογίες της ζωής, οφείλουν να επανέλθουν στην Ανατολία. Οι γενοκτόνες ιδεολογίες του θανάτου έχουν θέση μόνο στις μαύρες σελίδες της ιστορίας του 20ου αιώνα και τίποτα δεν έχουν να κάνουν με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι του 21ου αιώνα. Για την Αθήνα έχει σημάνει τώρα η ώρα της διπλωματικής δράσης. 

Τι είναι ο Μανώλης Γλέζος

Ο Μανώλης Γλέζος είναι ο Μάθιος Πόταγας, ο πρώτος Έλληνας που στα 17 του χρόνια έπεσε για την αντίσταση στον ναζισμό,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι ο αδερφός του ο Νίκος, που λίγο πριν εκτελεστεί από τους ναζί έγραφε "πάω για εκτέλεση" και όχι "με πηγαίνουν", αναλαμβάνοντας όλη την ευθύνη της αντιστασιακής του δράσης και δεχόμενος αδιαμαρτύρητα το τίμημα της,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που γέμισαν τα ξερονήσια για το μέγα έγκλημα της αντίστασής τους στον ναζί κατακτητή,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι ο νησιώτης που είπε πως το χωριό του δεν είναι καταδικασμένο να ερημώσει και το αναβίωσε με όπλα την εργασία, την επιστήμη και τη συλλογικότητα,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι αυτός που το 2014 είπε στους κρατούντες ότι "δεν σας τη χαρίζουμε την Ευρώπη", και τώρα με τον κορονοϊό βλέπουν όλοι πόσο δίκιο είχε,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι αυτός που όταν έφαγε το δακρυγόνο στο πρόσωπο στα 92 του χρόνια, είπε ότι δεν ήταν το πρόβλημα που ο Γλέζος υπέστη αστυνομική βία αλλά που την υπέστη ένας πολίτης,

Ο Μανώλης Γλέζος είναι αυτός που όχι απλώς είπε πως όσο χτυπάει η καρδιά μας πρέπει να δείχνουμε πως δεν ξεχνάμε αυτούς που έφυγαν για έναν δίκαιο σκοπό, αλλά αυτός που τα λόγια αυτά τα έκανε πράξη, μέχρι τα 98 του χρόνια,

Ο Μανώλης Γλέζος, για τον οποίο γράφουν σήμερα οι New York Times, o Guardian, η Liberation, η El País, η Corriere Della Sera, ο "πρώτος ανταρτης της Ευρώπης" για τον οποίο μιλάει όλος ο πλανήτης,

Ο Μανώλης Γλέζος, είναι αυτός που βάδισε τον δρόμο των λαών και τον αγκάλιασαν σε δύση και ανατολή,

Ο Μανώλης Γλέζος δεν είναι ένας μόνος άνθρωπος,

Είναι χιλιάδες,

Είναι αυτός που σου θυμίζει πατριώτη, ότι το χώμα που πατάς, η ΕΠΟΝ το ελευθέρωσε και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, για όλο τον ελληνικό λαό και όχι για μια παράταξη,

Και τώρα εμείς πρέπει να φτάνουμε αντάξιοι,

Διότι, όπως μας έχει ο ίδιος προειδοποιήσει, η ύπαρξη του θα είναι πάντα εδώ και θα μας δείχνει τον δρόμο,

O Mανώλης Γλέζος τελικά είναι μια υπόσχεση. Μια υπόσχεση ότι οσο χτυπά η καρδιά μας ο αγώνας για ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη και δημοκρατία θα συνεχίζεται, για κάθε άνθρωπο στη γη.

Από το ΤΙ στο ΓΙΑΤΙ: Οι σκέψεις μου για τις ευρωπαϊκές εκλογές της 26ης Μαΐου

Los Angeles, California
23 Μαΐου 2019

Αυτήν την Κυριακή 26 Μαΐου γίνονται οι Ευρωπαϊκές Εκλογές του 2019. Είναι εκλογές ιδιαίτερα κρίσιμες για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για κάθε χώρα-μέλος της, ενώ ταυτόχρονα έχουν μεγάλη σημασία και για ολόκληρο τον κόσμο. Συχνά μας διαφεύγει ότι η ΕΕ με περίπου 500 εκατομμύρια κατοίκων και περίπου 20 τρισεκατομμύρια δολλάρια σε ΑΕΠ είναι το σημαντικότερο μπλοκ χωρών του κόσμου.

Στις ευρωεκλογές αυτές νομίζω πως υπάρχουν τρία βασικά διακυβεύματα:

Διακύβευμα πρώτο: Η παγκόσμια βιωσιμότητα

Μοιραζόμενος τις σκέψεις μου λοιπόν για τις ευρωπαϊκές εκλογές θέλω κατ’ αρχάς να δώσω έμφαση στο ζήτημα της βιωσιμότητας της παγκόσμιας οικονομίας και της συμπερίληψης όλων των ανθρώπων στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Το θέμα αυτό, όσο κι αν μας φαίνεται ίσως άσχετο, είναι το κύριο διακύβευμα αυτών των Ευρωπαϊκών Εκλογών.

Η ανθρωπότητα στις μέρες μας κατέχει κυριολεκτικά ανεπανάληπτες, εξαιρετικές δυνάμεις. Ο άνθρωπος προχωρά την εξερεύνης του διαστήματος, μαθαίνει τα μυστικά του μικροκόσμου, αυξάνει ταχύτατα τις γνώσεις του για το ίδιο το φαινόμενο της ζωής, η επιστήμη και η τεχνολογία κάνουν τεράστια άλματα με εκπληκτικό ρυθμό.

Ταυτόχρονα όμως δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία των συνανθρώπων μας έχει απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης. Παρότι αν δούμε τα στατιστικά σε παγκόμια κλίμακα η φτώχεια μειώνεται και η κατάσταση αντικειμενικά καλυτερεύει, το γεγονός είναι ότι ζούμε μια κατάσταση ακραίας αδικίας, μια κατάσταση αληθινού παραλογισμού: Ενώ μεν έχουμε πλέον τους πόρους, την γνώση και τα μέσα στη διάθεσή μας, αυτά που θα απαιτούνταν ώστε κάθε άνθρωπος στη γη να μπορεί να απολαμβάνει ένα βασικό επίπεδο διαβίωσης, αφέρου δε η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών εξακολουθεί να ανοίγει, η συγκέντρωση τεραστίου πλούτου και ισχύος σε μια μικρή μειοψηφία εξακολουθεί να επιταχύνεται και το αποτέλεσμα είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό του παγκοσμίου πληθυσμού ζει σε συνθήκες τραγικά άσχημες και αυτό με τη σειρά του δηλητηριάζει με μίσος την παγκόσμια κοινωνία.

Φτάσαμε λοιπόν σε ένα σημείο που άνθρωπος μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα. Είναι ικανός για το καλύτερο, μα και για το χειρότερο. Από τη μια ανοίγονται μπροστά μας τεράστιες δυνατότητες, από την άλλη όμως κινδυνεύουμε κάθε στιγμή κάποιας μορφής «ατύχημα» να σημάνει το τέλος της ύπαρξης συνολικά της ανθρωπότητας.

Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε την κατάσταση αυτή δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι χρειαζόμαστε ισχυρούς υπερεθνικούς οργανισμούς, οι οποίοι με διαφάνεια για διαχειριστούν ορθολογικά τις ισορροπίες του παγκόσμιου γίγνεσθαι, πετυχαίνοντας τη βιωσιμότητα της οικονομίας μας και τη συμπερίληψη, την ενσμάτωση όσο περισσοτέρων γίνεται, ιδανικά όλων των συνανθρώπων μας, στην πορεία που κάνει το είδος μας προς τα εμπρός.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας τέτοιος υπερεθνικός οργανισμός, θα έλεγα μάλιστα ο σηματικότερος όλων αυτήν την στιγμή στον πλανήτη. Μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει τη δυνατότητα επίτευξης ισορροπίας μεταξύ των ηγεμονικών επιδιώξεων των ΗΠΑ και τις Κίνας, κάτι που μπορεί να έχει καθοριστική σημασία για την ανθρωπότητα. Η προώθηση δράσεων για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και η ίση πρόσβαση όλων σε υγεία και παιδεία γίνεται κατά βάση χάρη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια ισχυρη Ευρώπη λοιπόν σημαίνει την προώθηση της ατζέντας της προόδου, της βιωσιμότητας και της ενσωμάτωσης και παγκόσμιο επίπεδο. Είναι μια δύναμη προόδου.

Διακύβευμα δεύτερο: Η αυτονομία και η ανεξαρτησία της Ευρώπης 

Η πραγματικότητα είναι πως λόγω των οικονομικών και πληθυσμιακών εξελίξεων καμία  χώρα – μέλος της ΕΕ, ακόμα και οι μεγαλύτερες & ισχυρότερες εξ αυτών, δεν μπορεί να έχει καθοριστική επιρροή στο παγκόμιο γίγνεσθαι. Αν κάποιος δει τους οικονομικούς, πληθυσμιακούς, εκπαιδευτικούς, στρατιωτικούς και επιστημονικούς δείκτες, θα διαπιστώσει ότι χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι 4 μεγαλύτερες της ΕΕ δηλαδή, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν σήμερα να συγκριθούν με την Κίνα, είναι αρκετά πίσω από την Ιαπωνία ενώ σε λίγα χρόνια θα ξεπεραστούν και από την Ινδία.

Αν από την άλλη κοιτάξει κανείς όλους αυτούς τους δείκτες αθροίζοντας δυνάμεις στους επί μέρους δείκτες βλέπει ότι η Ενωμένη Ευρώπη στα περισσότερα είναι σχεδόν ισοδύναμη ή ισχυρότερη από τις ΗΠΑ ενώ ταυτόχροα προηγείται με μεγάλη απόσταση από όλες τις άλλες χώρες, όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία.

Όταν λοιπόν μιλάμε για αυτονομία, για μια αληθινή ανεξαρτησία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πως αυτή είναι ένα ζήτημα ισχύος. Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως μόνη της καμία Ευρωπαϊκή χώρα σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να είναι ανεξάρτητη, να έχει μια αληθινή αυτονομία. Αναγκάζονται χώρες με σπουδαία ιστορία να κάνουν συνεχώς ταπεινωτικές υποχωρήσεις έναντι των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και ενδεχομένως έναντι και τρίτων χωρών στο σύντομο μέλλον. Όσοι με πάθος μιλούν για την «εθνική ανεξαρτησία», αυτό που στην πραγματικότητα επιτυγχάνουν είναι να κάνουν τις χώρες του υποχείρια, πολιτικές μαριονέττες των χωρών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Τις περισσότερες φορές άθελά τους, ας μην γελιόμαστε όμως, μερικές φορές δεν είναι άγνοια αλλά ηθελημένη προπαγάνδα – υπάρχουν δυνάμεις στην Ευρώπη που είναι ξενοκίνητες, όπως φάνηκε και στο φλέγον ζήτημα του BREXIT.

Έχει έρθει λοιπόν οι στιγμή όλοι οι λαοί της Ευρώπης να αποφασίσουμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Να κάνουμε τον μεγάλο μας συμβιασμό, να χάσουμε όλοι από κάτι αλλά να κερδίσουμε όλοι πολλά περισσότερα. Να ενώσουμε συνειδητά και αυτοθέλητα την αυτονομία και την ανεξαρτησία μας, ώστε εκείνες να αποκτήσουν μια αληθινή υπόσταση. Να προχωρήσουμε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης, να δώσουμε σάρκα και οστά και μια υπερδύναμη ειρήνης, ελευθερίας, ισότητας και δικαιοσύνης.

Αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα των Ευρωεκλογών του 2019: Η ανεξαρτησία και η αυτονομία της Ευρώπης. Εάν δεν μπορούν να είναι πραγματικά ανεξάρτητες η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, τι να ισχύει άραγε για την Κύπρο, τη Μάλτα, την Εσθονία, την Κροατία, την Πορτογαλία και την αγαπημένη μας Ελλάδα; Ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τις αυταπάτες, να απελευθερωθούμε από την κατάρα του διαίρει & βασίλευε που βασανίζει την Ευρώπη. Ήρθε η ώρα της πραγματικής αυτονομίας και αυτοδιάθεσης μέσα πό τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης.

Διακύβευμα τρίτο: Η αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος 

Το τρίτο ζήτημα που θα ήθελα να θίξω είναι εκείνο της δραματικής ανεπάρκειας του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος, ανεπάρκεια που σε μεγάλο βαθμό εξηγεί γιατί δεν έχει προχωρήσει ουσιαστικά τόσα χρόνια η υπόθεση της Ευρωπαϊκής ενωποίησης.

Έχει καταστεί πια απόλυτα αναγκαία η ποιοτική αναβάθμιση του ευρωκοινοβουλίου, όπως βεβαίως και όλων των ευρωπαϊκών θεσμών. Μέχρι σήμερα στις περισσότερες χώρες μέλη της ΕΕ το ευρωκοινοβούλιο αντιμετωπίζεται με έναν δραματικά λανθασμένο τρόπο. Είτε ως χρυσή αποστρατεία κομματικών στελεχών που είναι στη δύση της καριέρας τους ή ακόμα χειρότερα ως χρυσωμένο χάπι προς πολιτικούς αντιπάλους που έχασαν την επιρροή τους στο κόμμα. Μερικές φορές ακόμα η ευρωβουλή είναι μιας μορφής προπονητήριο για παιδιά που μόλις βγήκαν από τον κομματικό σωλήνα ενώ τέλος όχι σπάνια είναι μια επιβράβευση κομματικής υποστήριξης που προσφέρουν διάφοροι celebrities. Με λίγα λόγια, μια κατάσταση απολύτως απογοητευτική. 

Με βάση τα παραπάνω, που ξαναλέω, δεν αποτελούν ελληνικό φαινόμενο αλλά ευρωπαϊκό, είναι να απορεί κανείς που το ευρωκοινοβούλιο δεν ανταποκρίνεται απολύτως στον λόγο ύπαρξης του; Εκεί που θα έπρεπε να στέλνουμε την ελίτ κάθε χώρας, τελικά στέλνουμε απομεινάρια άλλων εποχών, διάφορα παιδάκια που δεν έχουν ούτε ένα ένσημο και αθλητές και καλλιτέχνες — όχι όμως για τις πολιτικές τους απόψεις μα ως κάποιας μορφής επιβράβευση της κομματικής τους υποστήριξης. Η Ευρώπη όμως, αξίζει κάτι καλύτερο. 

Στις εκλογές αυτές λοιπόν πρώτα και κύρια πρέπει να ψηφίσουμε ευρωπαϊκά. Πρέπει να ψηφίσουμε για να αναγεννηθεί το όραμα που δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να την εξελίξει σε μια Ομοσπονδία. Πρέπει να κάνουμε ένα μεγάλο βήμα προς τη δημιουργία μιας υπερδύναμης ειρήνης, ελευθερίας, δικαιοσύνης, δημοκρατίας και ισότητας. 

Όσον αφορά την Ελλάδα μας τέλος, πρέπει να σκεφτούμε ποια από τα κόμματα που ζητούν την ψήφο μας είναι όντως υπέρ της Ευρώπης. Είναι όσοι έχουν ευρωπαϊκό lifestyle; Όσοι ίσως μιλούν πολλές ξένες γλώσσες; Ή όσοι πραγματικά εργάζονται για την ειρήνη, την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και την ισότητα; 

Ας σκεφτεί καθένας και ας βγάλει τα συμπεράσματα του. Το σίγουρο είναι ένα: Η Ελλάδα πρέπει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση και αυτές οι ευρωπαϊκές εκλογές μπορούν να γίνουν το ορόσημο έναρξης αυτής της διαδικασίας. 

Το Κινέζικο οικονομικό θαύμα σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη Μεγάλη Βρετανία

Έχω την μεγάλη τύχη και τιμή να είμαι fellow του Διεθνούς Κύκλου του Ινστιτούτου Ανώτερων Σπουδών για την Καινοτομία και την Επιχειρηματικότητα (IHEIE). Σε αυτό το πλαίσιο, επισκέφτηκα πρόσφατα το Χονγκ Κονγκ, το Shenzhen και τη Σαγκάη, ως μέλος της αντιπροσωπείας του ParisΤech-PSL του IHEIE-MINES.

Το Χονγκ Κονγκ είναι μια μεγάλη πόλη που βρίσκεται στο νότο της Κίνας. Μόνο λίγοι άνθρωποι στο δυτικό κόσμο γνωρίζουν ότι το οικονομικό θαύμα της Κίνας έχει συμβεί σε μεγάλο βαθμό χάρη σε αυτή την πόλη.

Τον 19ο αιώνα, η Βρετανική αυτοκρατορία ήταν το ισχυρότερο κράτος στον κόσμο και ανάγκασε τις κινεζικές αρχές να υπογράψουν μια συνθήκη που τους παραχώρησε εκείνη την πόλη.

Πολλά χρόνια αργότερα, στη δεκαετία του 1970, το Χονγκ Κονγκ είχε γίνει ένα σημαντικό παγκόσμιο κέντρο για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Μια πολύ πλούσια πόλη, που δεν διέφερε σε τίποτα από τη Νέα Υόρκη ή το Λονδίνο (για πολλούς θεωρούταν ακόμη και το σημαντικότερο οικονομικό κέντρο της εποχής).

Την ίδια στιγμή, η Κίνα περνούσε μια σημαντική οικονομική και πολιτική κρίση. Η πολιτισμική επανάσταση του Mao Zedong προκάλεσε δυστυχώς οικονομικό χάος. Πολλοί άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας του λιμού. Μια κατάσταση που μοιάζει με εκείνες που έχουμε δυστυχώς συνηθίσει να βλέπουμε στην περιοχή της Κεντρικής Αφρικής.

Τότε ήταν που η μεγάλη χώρα της Ασίας απέκτησε έναν νέο ηγέτη μετά τον θάνατο του Mao. Ήταν ο Deng Xiaoping. Ο νέος ηγέτης της Κίνας ανέλαβε την ευθύνη να ηγηθεί της χώρας υπό πολύ δύσκολες συνθήκες και λέγοντας μια φημισμένη φράση: «η φτώχεια δεν είναι σοσιαλισμός, ο πλούτος είναι ένδοξος».

Πήρε τότε την απόφαση να δημιουργήσει μια ειδική οικονομική ζώνη, όπου η Κίνα θα προσπαθούσε να αλλάξει το οικονομικό σύστημα χωρίς να αλλάξει το πολιτικό σύστημα. Η πολιτική γνωστή ως "ένα κράτος, δύο συστήματα".

Η επιλογή της γεωγραφικής θέσης αυτού του πειράματος - της πρώτης ειδικής οικονομικής ζώνης - ήταν απλή: δίπλα στη μοναδική μεγάλη καπιταλιστική πόλη που συνορεύει με την Κίνα: το Χονγκ Κονγκ.

Έτσι, αποφασίστηκε ότι Shenzhen, ένα μικρό ψαροχώρι  δύο χιλιάδων κατοίκων το 1978, θα ήταν ο τόπος ενός από τα μεγαλύτερα κοινωνικά και πολιτικά πειράματα του 20ου αιώνα. Το Shenzhen έγινε η πρώτη πόλη που δοκιμάστηκε η αρχή "μία χώρα, δύο συστήματα".

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό το πείραμα ήταν πολύ επιτυχημένο. Με την απόφαση αυτή του Deng, η Κίνα έχει κάνει τεράστια άλματα οικονομικής ανάπτυξης. Πριν από σαράντα χρόνια, εκατοντάδες άνθρωποι λιμοκτονούσαν. Επί του παρόντος, η ίδια χώρα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και σύντομα η πρώτη, φαίνεται.

Πώς συνέβη αυτό; Σίγουρα χάρη στο Χονγκ Κονγκ, χάρη στο Ηνωμένο Βασίλειο! Πώς έγινε αυτό; Σίγουρα παρέχοντας μια κρίσιμη τεχνογνωσία με τη μορφή συμβάσεων outsourcing. 

Βλέπετε, οι εταιρείες του Χονγκ Κονγκ είχαν πραγματοποιήσει τεράστιες επενδύσεις στο Shenzhe βλέποντας μια τεράστια επιχειρηματική ευκαιρία. Η επένδυση αυτή προφανώς δημιούργησε τεράστια κέρδη για τις εταιρείες αυτές, λόγω του πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής, αλλά αργότερα αυτή η διαδικασία έδωσε πολλή τεχνογνωσία στις κινεζικές εταιρείες και στη βάση αυτή μπορούν τώρα να δημιουργήσουν τη δική τους αυθεντική τεχνογνωσία.

Μια διάσημη μαρξιστική φράση λέει ότι "οι καπιταλιστές θα σας πουλήσουν το σχοινί με το οποίο θα τους κρεμάσετε". Στο σημερινό οικονομικό πλαίσιο, και ίσως και γεωπολιτικό, αυτό ακριβώς συνέβη με το Χονγκ Κονγκ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον δυτικό κόσμο και την Κίνα. 

Η διεθνής καπιταλιστική οικονομία πούλησε στην Κίνα την τεχνογνωσία, επιτυγχάνοντας τεράστια κερδοφορία βραχυ- και μακρο-πρόθεσμα, δίνοντας όμως τελικά τη δυνατότητα στην ασιατική χώρα να κυριαρχήσει στην παγκόσμια οικονομία. 

Το Χονγκ Κονγκ κατά κάποιο τρόπο «μπόλιασε» την Κίνα και δημιούργησε έναν οικονομικό γίγαντα. Υπ' αυτήν την έννοια, η Κίνα χρωστά την τεράστια ανάπτυξη της στη Μεγάλη Βρετανία — τουλάχιστον στην απληστία της. Κανείς δεν είχε σκεφτεί τις μακροπρόθεσμες οικονομικές και πολιτικές συνέπειες. Τις ζούμε τώρα, αλλά είναι αρκετά αργά.

Βλέπετε, η Κίνα δεν είναι πλέον ο αδύναμος κρίκος στη διεθνή οικονομία. Το 2018, η οικονομία της Shenzhen ξεπέρασε εκείνη του Χονγκ Κονγκ, ενώ το 1978 η οικονομία της Shenzhen δεν υπήρχε καν.

Υπάρχει πια μια πολύ σοβαρή πιθανότητα ο 21ος αιώνας να είναι αυτός της κινεζικής κυριαρχίας. Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πρέπει να ξεπεράσουμε τα σχετικά στερεότυπα (ίσως και τις ψευδαισθήσεις) και να δούμε πως θα διατηρήσουμε λόγο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. 

Κίτρινα γιλέκα: Γιατί είμαι με τον Μακρόν

Εδώ και πολλές εβδομάδες η Γαλλία συγκλονίζεται από τις διαδηλώσεις των λεγόμενων «κίτρινων γιλέκων». Παρότι αφορμή ήταν η επιβολή ενός επιπλέον φόρου στα καύσιμα, σύντομα δημιουργήθηκε ένα ευρύτατο κίνημα που συγκέντρωσε πλατιά λαϊκή υποστήριξη σε όλη τη χώρα.

Ταυτόχρονα όμως, όπως έγινε και με το κίνημα των αγανακτισμένων στην Ελλάδα παλιότερα, οι κινητοποιήσεις αυτές έδωσαν έναυσμα συνάθροισης των πλέων μαύρων, αντιδραστικών δυνάμεων από τις παρυφές μέχρι τον πυρήνα της άκρας δεξιάς.

Αυτό όμως που σίγουρα δεν πρέπει να παραβλέψουμε είναι το από που ήρθε η διεθνής υποστήριξη στα κίτρινα γιλέκα:

— Τον Πρόεδρο Τραμπ των ΗΠΑ
— Τον Πρόεδρο Ερντογάν της Τουρκίας
— Τον Πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας

... καθώς και πλήθος άλλων διεθνών κέντρων που εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος με τους παραπάνω ηγέτες.

Είτε μας αρέσει ή όχι βρισκόμαστε σε μια περίοδο υψηλής πυκνότητας του πολιτικού χρόνου, μια περίοδο γρήγορων και σημαντικών εξελίξεων.

Ο Πρόεδρος Μακρόν έχει κάνει μια σειρά σημαντικών λαθών, όπως το σκάνδαλο “Μπεναλά” που αφορούσε τον υπεύθυνο της προσωπικής του ασφάλειας μέχρι τον υπεροπτικό, ίσως και ανεδαφικό τρόπο με τον οποίο μίλησε σε ανέργους.

Ταυτόχρονα όμως ο ίδιος άνθρωπος είναι ο κύριος φορέας κεντρικών πολιτικών οι οποίες απαρτίζουν τον απολύτως αναγκαίο πυρήνα έτσι ώστε η Ευρώπη να διατηρήσει κάποιο ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι:

— Ευρωπαϊκός στρατός
— Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική
— Έρευνα και καινοτομία
— Ανταγωνιστική οικονομία και επιχειρηματικότητα
— Ελευθερία του τύπου και ίσα δικαιώματα
— Μάχη εναντίον της κλιματικής αλλαγής

Όλοι τον έχουμε δει να υποστηρίζει τις απόψεις αυτές στη Γαλλία, στην υπόλοιπη Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο. Ο Εμάνουελ Μακρόν μίλησε με λόγο σαφή και καθαρό για τα θέματα που όλοι οι προκάτοχοι του αλλά και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους απέφευγαν να πάρουν θέση.

Ας είναι σαφές σε όλους λοιπόν πως το παιχνίδι που παίζεται πηγαίνει πολύ πέρα από τον φόρο στα καύσιμα και το βιοτικό επίπεδο στη Γαλλία — τομέας εξαιρετικά σημαντικός όπου αναμφίβολα ο Γάλλος πρόεδρος είχε επιδόσεις πολύ κάτω του μετρίου.

Δεν γνωρίζω αν τα κίτρινα γιλέκα λαμβάνουν ενεργή υποστήριξη από τα κέντρα που ανέφερα ή όχι, το βέβαιο όμως είναι πως οι κραυγές τους είναι ιδιαιτέρως ευχάριστη μελωδία στα αυτιά πολλών στην Ουάσινγκτον, το Πεκίνο και τη Μόσχα, πολλών ανθρώπων στους οποίους καθόλου μα καθόλου ευχάριστο δεν είναι το όραμα για μια αληθινά ενωμένη Ευρώπη.

Παίρνοντας λοιπόν μια θέση ξεκάθαρη ότι η γαλλική κυβέρνηση και όλες οι ευρωπαϊκές αρχές πρέπει επιτέλους να δουν πολύ πιο σοβαρά τα ζητήματα της ανισότητας και του αποκλεισμού στην καρδιά των ευρωπαϊκών κοινωνιών, καλώντας τους να αναλάβουν δράση τώρα ώστε να εξουδετερωθεί αυτή η βόμβα στα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, πρέπει να μη διστάσουμε να πούμε το εξής:

Πιθανή αποσταθεροποίηση στη Γαλλία τώρα θα ήταν μια τραγωδία για όλες τις δυνάμεις της προόδου στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Έχουν δίκιο οι Ιταλοί!

Είναι γενικά γνωστό πως η επιχειρηματικότητα είναι πολύ ανεπτυγμένη στην Ιταλία, ιδιαίτερα στον Βορρά της χώρας. Πολύ βοηθά σε αυτό ένας εκπληκτικός οργανισμός που ονομάζεται Confindustria.

Πρόκειται για κάτι σαν τον "Ιταλικό ΣΕΒ", φοβάμαι όμως πως οι ομοιότητες σταματούν στην ονομασία, καθώς η Confindustria έχει πολλές δεκάδες χιλιάδες μέλη, ανοιχτή, διαφανή και δημοκρατική λειτουργία, ισχυρό τμήμα νέων και πολλές άλλες δραστηριότητες με ισχυρά θετικό πρόσημο στην Ιταλική κοινωνία.

Τα χρόνια που ήμουν Πρόεδρος του Yes for Europe — Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών, είχα τη μεγάλη χαρά να συνεργαστώ στενά με τρεις διαδοχικούς Προέδρους των νέων επιχειρηματιών της Confindustria και να γνωρίσω δεκάδες Ιταλούς συναδέλφους. Έχω πολύ μεγάλο σεβασμό για την κοινότητα τους.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι βαθιά ευρωπαϊστές. Είναι θα έλεγα Ευρωπαίοι με την αυθεντική έννοια του όρου. Βιώνουν όμως μια παράλογη κατάσταση που πολύ απλά συνοψίζεται στο εξής: Αν πάρει κανείς δύο πανομοιότυπες, απολύτως ισοδύναμες εταιρείες, τη μια με έδρα στη Λομβαρδία και την άλλη με έδρα στη Βαυαρία, με έκπληξη θα δει ότι η ιταλική επιχείρηση έχει να αντιμετωπίσει ένα εντυπωσιακά υψηλότερο κόστος δανεισμού σε σχέση με τη γερμανική ανταγωνίστρια της.

Στο σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον μια τόσο μεγάλη διαφορά των κόστος δανειοδότησης πολύ συχνά έχει καθοριστική σημασία, με αποτελέσματα που έχουν αρχίσει να γίνονται προφανή. Εξ ου και ο θυμός των Ιταλών.

Αναρωτιέται κάνεις, είναι δίκαιο αυτό; Για ποια ευρωπαϊκή ενοποίηση μιλάμε όταν καταστρατηγείται απόλυτα ο ελεύθερος ανταγωνισμός; Γιατί οι ιταλικές (και όχι μόνο αυτές , προφανώς) επιχειρήσεις πρέπει να πληρώνουν τέτοιο βαρύ τίμημα απλώς και μόνο εξ αιτίας της χώρας μέλους στην οποία έτυχε να ιδρυθούν;

Ο θυμός των Ιταλών είναι απολύτως δικαιολογημένος. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι στην καλύτερη περίπτωση ημιτελής. Όσο δεν προχωράει, τα προβλήματα θα οξύνονται και η έκρηξη αργά ή γρήγορα θα καταστεί αναπόφευκτη.

Εάν είχαμε μια πραγματικά ενοποιημένη ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά, εάν η εταιρεία της Λομβαρδίας μπορούσε εύκολα να δανειοδοτηθεί από μια βαυαρική τράπεζα, ακριβώς όπως και οι βαυαρικές επιχειρήσεις, τότε η αξία της ένωσης θα ήταν σε όλους απολύτως προφανής.

Φοβάμαι πως υπάρχει μια ισχυρή τάση στην ΕΕ, ή ακριβέστερα σε συγκεκριμένους κύκλους της, να απαιτείται και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος. Η λαϊκή σοφία όμως μας βεβαιώνει πως αυτό είναι αδύνατο. Δεν μπορούν τα ισχυρά κράτη μέλη να υποτίθεται πως προωθούν την ένωση όπου βολεύει και στα κρίσιμα ζητήματα να διατηρούν δεσπόζουσα θέση και προνόμια. Το μοντέλο αυτό δεν θα δουλέψει ποτέ.

Οι Ιταλοί είναι μάλλον ο περισσότερο ευρωπαϊκός λαός. Είναι η καρδιά και το θεμέλιο της Ευρώπης. Η ΕΕ δεν μπορεί ούτε σαν σκέψη να υπάρξει χωρίς την Ιταλία.

Η μεγάλη αυτή χώρα είχε για δεκαετίες κάνει μεγάλα λάθη, οδηγούμενη από ηγεσίες σαφώς κατώτερες των περιστάσεων. Υπάρχει πλήθος μεγάλων προβλημάτων που πρέπει να διορθωθούν άμεσα.

Θεμελιωδώς όμως οι Ιταλοί έχουν απόλυτο δίκιο να είναι θυμωμένοι. Όσο δεν αποκαθίσταται μια αίσθηση στοιχειώδους δικαιοσύνης και ισονομίας στην ευρωπαϊκή οικονομία, όχι μόνο η πολιτική ένωση θα παραμένει ένα μακρινό όνειρο αλλά η ίδια η οικονομική & νομισματική ένωση θα κινδυνεύσει σοβαρότατα να διαλυθεί, με τραγικές πιθανές συνέπειες για όλη την Ευρώπη.

Το πρόσωπο της Ευρώπης που θέλουμε να ξεχάσουμε

Το ελληνικό χρέος είναι μη-βιώσιμο. Όλοι το γνωρίζουν, όλοι το γνώριζαν πάντοτε, τουλάχιστον από τα τέλη του 2009 οπότε η "ελληνική κρίση" απασχολεί την παγκόσμια επικαιρότητα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ενώ όλοι το γνώριζαν, ελάχιστοι είχαν το θάρρος να το πουν. Μια πραγματικότητα που δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα.

Ας προσπαθήσουμε να κοιτάξουμε πως ξεκίνησε το ζήτημα, θα δούμε πως ήταν ένα πρόβλημα κυρίως για τη Γερμανία και τη Γαλλία, τις δυο μεγαλύτερες δηλαδή οικονομίες της ευρωζώνης. Αυτό ισχύει διότι ήταν οι επενδυτικές τράπεζες των δυο αυτών χωρών που είχαν "επενδύσει" μαζικά στο ελληνικό χρέος, το οποίο αξίζει να σημειωθεί πως άλλοι παίχτες του ιδίου οικοσυστήματος αξιολογούσαν με "ΑΑΑ" - την ανώτατη βαθμίδα δηλαδή - ως προς το αξιόχρεό του, οπότε εκείνα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα έρχοντας αντιμέτωπα με μια πολύ δυσάρεστη κατάσταση στην περίπτωση που το ελληνικό δημόσιο χρεοκοπούσε.

Μην ξεχνάμε πως όλα αυτά έγινα το 2009 και το 2010. Έναν χρόνο πριν η κατάρρευση της Lehman Brothers είχε ταρακουνήσει συθέμελα την παγκόσμια οικονομία. Στην Ευρώπη πολλές τράπεζες βρέθηκαν στο χείλος της καταστροφής και οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να παρέμβουν με μεγάλα "πακέτα διάσωσης", τα οποία τελικά βεβαίως επωμίστηκαν οι φορολογούμενοι. Την στιγμή λοιπόν που ευελπιστούσαν ότι ο εφιάλτης τελείωσε, το τελευταίο που ήθελαν ήταν να απαιτηθεί να δώσουν μεγάλα πακέτα διάσωσης και σε επενδυτικές τράπεζες που είχαν έκθεση στο ελληνικό χρέος και μετά να έχουν να απαντήσουν σε κάποια προφανή ερωτήματα, όπως π.χ. με ποια κριτήρια το ελληνικό χρέος είχε αξιολόγηση "ΑΑΑ".

Η παραπάνω ανάλυση σε καμία περίπτωση δεν επιχειρεί να υποβαθμίσει τις εγκληματικές ευθύνες όλων των ελληνικών κυβερνήσεων μετά τη μεταπολίτευση που έχτισαν ένα σαθρό, πελατειακό κράτος με μια αδύναμη, ευρέως διεφθαρμένη, κρατικοδίαιτη και εσωστρεφή οικονομία. Πριν κατηγορήσουμε "τους ξένους" πρέπει πρώτα να τακτοποιήσουμε τα του οίκου μας. Ακόμα και έτσι όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σε κάθε δανειακή σύμβαση υφίστανται τρία μέρη: Ο δανειζόμενος, ο δανειστής και ο εγγυητής (που εδώ σε κάποιο βαθμό, κατά μια διασταλτική ερμηνεία βεβαίως, ήταν ο αξιολογητής του χρέους). Ευθύνεται βαρύτατα λοιπόν ο δανειζόμενος, αλλά ομοίως ευθύνονται και τα άλλα δυο μέρη.

Εν πάση περιπτώσει, τα παραπάνω δεν φιλοδοξούν να παρουσιάσουν μια λεπτομερή ανάλυση της ελληνικής οικονομικής κρίσης αλλά να συνηγορήσουν σε ένα μάλλον προφανές συμπέρασμα: Η πολιτική των ευρωπαϊκών κρατών και συγκεκριμένα της Γερμανίας και της Γαλλίας έπαιξαν και παίζουν έναν πολύ σοβαρό ρόλο στις σχετικές εξελίξεις. Μάλιστα σημαντικότατο ρόλο στη διαδικασία αυτή έχει το λεγόμενο "πολιτικό κόστος", ο φόβος δηλαδή της εκλογικής φθοράς των κυβερνώντων στις χώρες αυτές από την αποκάλυψη της αλήθειας προς τους ψυφοφόρους τους.

Ήρθαμε τελικά μετά κόπων και βασάνων στην άνοιξη του 2018. Μια πορεία που απαίτησε ασύλλυπτες θυσίες από τους Έλληνες πολίτες και εντυπωσιακή αλληλεγγύη από τους ευρωπαϊκούς λαούς. Η αλήθεια είναι λοιπόν ότι σήμερα η ελληνική οικονομία παρουσιάζει εντυπωσιακά πρωτογενή πλεονάσματα και επανέρχεται δειλά στην ανάπτυξη. Είναι επίσης αλήθεια όμως πως η ανάπτυξη είναι ασθενική, τα πλεονάσματα αποτέλεσμα βαρυτάτης φορολογίας, οριζοντίων περικοπών και καθυστερήσεως πληρωμών και ότι το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να πάρει ανάσα πιεζόμενο από το ασύλληπτο βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που πολλοί λένε πως υπερβαίνουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Το κυριότερο όμως είναι ότι οι κύριες παράμετροι της ελληνικής οικονομίας μαζί με τις δεσπόζουσες αντιλήψεις και συμπεριφορές που οδήγησαν στην κατάρρευση του 2010 δεν φαίνονται να έχουν τροποποιηθεί σημαντικά. Με λίγα λόγια, υπάρχει μικρό περιθώριο αισιοδοξίας.

Καθώς τελειώνει το κοινοτικό πρόγραμμα υποστήριξης της ελληνικής οικονομίας, είναι πολύ σημαντικό η Ελλάδα να μπορέσει να δανειστεί μόνη της από τις αγορές. Μια τέτοια εξέλιξη θα έδινε άλλο ειδικό βάρος στις θετικές εξελίξεις που περιγράφησαν παραπάνω και θα έδινε επίσης ελπίδα πως τα αρνητικά που επίσης παρατέθηκαν θα μπορέσουν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα έχει μεγάλη ανάγκη ενός ισχυρού σήματος προς τις αγορές ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι, που τόσο πολύ την στήριξαν για 8 χρόνια, κάνουν ένα τελευταίο μα απολύτως απαραίτητο βήμα για την ουσιαστική της στήριξη με επίσημη απομείωση του χρέους.

Εδώ λοιπόν αρχίζει μια παράσταση με έντονα κωμικοτραγικά χαρακτηριστικά. Εδώ αρχίζουμε να βλέπουμε το πρόσωπο της Ευρώπης του χθες, το πρόσωπο της Ευρώπης που δεν θέλουμε.

1. Η Γερμανική κυβέρνηση υπέστη φθορά στις τελευταίες εκλογές. Για κάποιο λόγο νιώθει την ανάγκη να γίνει πιο συντηρητική. Είναι ένα εύκολο θέμα στη δημόσια συζήτηση να μιλάς για τους τεμπέληδες Έλληνες που πρέπει να τους κρατάμε συνεχώς σε εγρήγορση για να μην αρχίσουν να ξοδεύουν πάλι σαν να μην υπάρχει αύριο. Έτσι λοιπόν η Γερμανική οδός είναι αρχικώς αρνητική για την απομείωση του χρέους.

2. Η Γαλλική κυβέρνηση εδώ και καιρό κάνει μια, απέλπιδα μεν - ενδιαφέρουσα δε, προσπάθεια να αναβιώσει το ευρωπαϊκό όραμα. Να μιλήσει για την ουσιαστική, ομοσπονδιακή ένωση της Ευρώπης (παρότι βεβαίως υπάρχουν σοβαρότατες αμφιβολίες εάν το γαλλικό κατεστημένο τα εννοεί αυτά ή μένει στη συνθηματολογία). Μετά από πολλά χρόνια απόλυτης γερμανικής κυριαρχίας στην ευρωπαϊκή πολιτική, η Γαλλία προσπαθεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο, όπως έκανε στο παρελθόν. Η Γαλλική οδός λοιπόν δείχνει πιο βατή για την Ελλάδα όσον αφορά τη μείωση του χρέους.

3. Εδώ όμως ξεκινούν τα απολύτως τραγελαφικά. Η Ελλάδα για να δελεάσει τη Γαλλία, ή για να το πει κανείς πιο ωμά, για να εξαγοράσει την υποστήριξή της στο θέμα του χρέους και των γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ανακοινώνει ένα μεγάλο πρόγραμμα αναβάθμισης του ελληνικού πολεμικού ναυτικού με αγορά πολλών, νέων και υπερσύγχρονων γαλλικών φρεγατών.

4. Ποια είναι η γερμανική αντίδραση σε αυτό; Αφενός δημιουργείται μια μεγάλη συζήτηση για το πως μπορεί η καταχρεωμένη Ελλάδα να ξοδεύει τα λιγοστά χρήματά της για αγορά όπλων από τη Γαλλία (φαντάζεται κανείς πως για τα γερμαντικά όπλα δεν υφίσταται τέτοιο ζήτημα) και στη συνέχεια, άκουσον - άκουσον, αποφασίζει να αναβιώσει ένα πρόγραμμα πώλησης έξι υπερσύγχρονων υποβρυχίων στην Τουρκία!

5. Το τελευταίο βήμα είναι πραγματικά άνω ποταμών. Πρώτα απ΄όλα είναι μια εχθρική κίνηση προς την Ελλάδα αφού τα τέσσερα παρόμοια υποβρύχια που έχει ήδη προμηθευτεί η χώρα μας συνιστούν ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ποιοτικά της πλεονεκτήματα στην ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο. Στη συνέχεια, την στιγμή που αποκαλύπτονται οι σχέσεις του Τουρκικού καθεστώτως με το Ισλαμικό Κράτος, την στιγμή που ο άξονάς του με τη Μόσχα αντιτίθεται ευθέως στα ευρωπαϊκά συμφέροντα και την στιγμή που κάθε έννοια κράτους δικαίου καταπατάται στην Ανατολία με αποκορύφωμα την παράνομη κράτηση δυο ευρωπαίων στρατιωτικών για σχεδόν τρεις μήνες δίχως καν την απαγγελία κατηγοριών, δεν είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς "πως γίνεται η ισχυρότερη Ευρωπαϊκή χώρα να ενισχύει με αυτό τον τρόπο ένα δικτατορικό καθεστώς που στρέφεται εναντίον χωρών μελών της ΕΕ, των οποίων την ακεραιότητα απειλεί καθημερινά;".

Αυτό είναι πράγματι το πρόσωπο της Ευρώπης του χθες. Αυτές είναι οι συμπεριφορές του διαίρει και βασίλευε που οδήγησαν σε δυο παγκοσμίους πολέμους, δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς και την ανθρωπότητα στο χείλος της καταστροφής. Αυτό είναι το πρόσωπο της Ευρώπης που θέλουμε όλοι να ξεχάσουμε.

Αν κάποιος δει τα πράγματα από απόσταση, η λύση είναι εντυπωσιακά προφανής: Κοινός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός με δομές ομοσπονδιακού ελέγχου, κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και κοινή εξωτερική πολιτική.

Είναι δύσκολο; Ταυτόχρονα καθόλου και πάρα πολύ. Απαιτεί να ξεπεραστεί ο εθνικιστικός εγωισμός όλων των χωρών - μελών της ΕΕ που λίγο πολύ λέει ότι είμαστε όλοι ισότιμοι αλλά ο καθένας για τον εαυτό του νομίζει ότι είναι λίγο πιο ίσος από τους άλλους.

Τα παραπάνω βήματα φαίνονται να αφορούν μόνο την Ελλάδα ή ίσως την Ελλάδα σε σχέση με δυο μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι όμως φοβάμαι απολύτως σχετικά με όλη την Ευρώπη. Από τις Βαλτικές χώρες μέχρι το Γιβραλτάρ και από τη Γροιλανδία μέχρι την Κύπρο υφίστανται σειρά ζητημάτων που απαιτούν ενοποίηση των εξωτερικών και αμυντικών πολιτικών, το έδαφος μιας ουσιαστικής οικονομικής και εν τέλει πολιτικής ενοποίησης.

Δεν είναι ακόμα πολύ αργά. Ίσως όμως σε κάποια όχι πολύ μακρινή στιγμή να είναι. Δεν υπάρχει κανείς λόγος να περιμένουμε. Έχει σημάνει η ώρα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας. Η ώρα της δράσης είναι τώρα.

Εσύ τι έκανες για τη Μακεδονία πατριώτη;

Εσύ τι έκανες για τη Μακεδονία πατριώτη;

Λέει ο Σεφέρης:

“πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια,

ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη

ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο

είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια,

δεν το 'χει μες στην μοίρα του ν' ακούσει

μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε

πως τόσος πόνος τόση ζωή

πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.”

Βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη πρώτη φορά το 1988. Νομίζω τότε άκουσα για τη μαγευτική αυτή πόλη που είναι η φυσική "πρωτεύουσα των Βαλκανίων".

Έκτοτε βρέθηκα στη "συμπρωτεύουσα" (μια λέξη που φοβάμαι πως από μόνη της είναι ενδεικτική του προβλήματος) αμέτρητες φορές, μα δυστυχώς δεν είδα ποτέ καμία πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

Είδα μια πόλη αντίθετα που είχε στρέψει την πλάτη στο Βορρά και κοιτούσε προς την Αθήνα, την οποία αγαπούσε να μισεί. Είδα φίλους νέους επιχειρηματίες που για να πάνε στο Βουκουρέστι πετούσαν μέσω Αθήνας. Είδα μια πόλη να μαστίζεται από ανεργία ακόμα και τη δεκαετία του '90 που κάλπαζε η ανάπτυξη στη χώρα. Είδα ακόμα μια κοινωνία που είχε αφεθεί στη μιζέρια, στην παρακμή, στην υποκουλτούρα του φραπέ και του μπουζουξίδικου και άφησε να την εκπροσωπούν ταλιμπάν, ανόητοι, εγκληματίες, γραφικοί και αλκοολικοί.

Συνυπεύθυνοι για τα παραπάνω είναι οι πολίτες της Μακεδονίας, οι πολίτες της υπόλοιπης Ελλάδας και η πολιτική ηγεσία — πρώτα και κύρια βέβαια η ηγεσία που έχει την ευθύνη να προβλέπει και να καθοδηγεί (και όχι να αντιδρά στα αποτελέσματα δημοσκοπήσεις, όπως από δεκαετίες αρέσκεται να κάνει).

Δυστυχώς βλέπετε φτιάξαμε ένα αθηνοκεντρικό τηλεοπτικό πριγκηπάτο με σφαίρα ενδιαφέροντος από το Σύνταγμα έως το Κολωνάκι (άντε και με ελάχιστες εξαιρέσεις — Ψυχικό, Φιλοθέη, Εκάλη, Πανόραμα Βούλας, ίσως και Μύκονος).

Σήμερα, ανταποκρινόμενοι σε ένα κάλεσμα θολό, εκατομμύρια Έλληνες αναμένεται να διαδηλώσουν για τη Μακεδονία. Θα είναι έτοιμοι να πολεμήσουν για ένα πουκάμισο αδειανό. Είναι πραγματικά τραγικό.

Έχω δημόσια υποστηρίξει (εδώ και εδώ) ότι η Ελληνική δημοκρατία δεν μπορεί κατά κανένα τρόπο να αποδεχτεί το διαίρει και βασίλευε στον ίδιο της τον τόπο. Στα αδέρφια μας στα Βόρεια σύνορά μας έχει επιβληθεί μια ψεύτικη ταυτότητα με τρόπο κωμικό τραγικό. Η επιβολή αυτή ακριβώς γίνεται μέσα από την χρήση του όρου Μακεδονία και πολύ περισσότερο μέσα από την επίκληση της ιδιοκτησίας του ιστορικού και συμβολικού του κεφαλαίου.

Τι να κάνουμε λοιπόν; Νομίζω πως το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να τους βοηθήσουμε. Στο κράτος των Σκοπίων πρέπει να γίνει μια επίθεση φιλίας — Αντί να τους στέλνουμε στην αγκαλιά του γραφικού & τραγικού νέο-σουλτάνου (αλήθεια, έπεσε το Afrin; Ή ένας λαός παλεύει ηρωικά για την ελευθερία;).

Η λύση εν τέλει του λεγομένου "Μακεδονικού" είναι η Θεσσαλονίκη να καταστεί πραγματικά η πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

Πως μπορεί να γίνει αυτό; Με τον αυθεντικό ελληνικό τρόπο: Πολιτισμός, παιδεία, επιστήμη, έρευνα, τεχνολογία, οικονομία, φιλοσοφία, δημιουργικότητα.

Συνοπτικά: Η Μακεδονία είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού ιστορικού και συμβολικού κεφαλαίου. Για να μπορέσει το κεφάλαιο αυτό να αποδώσει όσα αξίζει, θα πρέπει να ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους λαούς των Βαλκανίων και να μην ετεροπροσδιοριζόμαστε μέσω υπαρκτών ή ανύπαρκτων εχθρών.

Την παλιγγενεσία την οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στον Ρήγα τον Βελεστινλή. Έλεγε ο Ρήγας:

“Στην πίστιν του καθ' ένας, ελεύθερος να ζη, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί. Βουλγάροι κι Αρβανήτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή, Για την ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί, πως είμαστ' αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή.”

Δεν νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσει κανείς κάτι άλλο. Οι λαοί των Βαλκανίων ήταν και είναι αδέρφια μας, οι φυσικοί μας σύμμαχοι. Άλλου είναι το πρόβλημα, στον κακό μας εαυτό. Ας το αντιμετωπίσουμε.

=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-

Καθώς έλαβα πολλά μηνύματα απορίας και αγανάκτησης θέλω να διευκρινίσω τα εξής: 

— Όπως έχω πει πολλές φορές είμαι κάθετα αντίθετος στη χρήση του όρου Μακεδονία κατά οποιονδήποτε τρόπο στην ονομασία της FYROM καθώς επίσης και υποστηρίζω την επιτακτική ανάγκη απαλλαγής όλων μας από τις αλυτρωτικές ανοησίες των Σκοπίων και του εφευρήματος περί μακεδονικού έθνους. 

— Από εκεί και πέρα δεν μπορώ να μην οργιστώ με την ατελείωτη υποκρισία. Τι κάναμε για τη Μακεδονία τα τελευταία 30 χρόνια; Γιατί η Μακεδονία μας μαστίζεται από ανεργία από το 90; Τι κάναμε για την έρευνα, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την επιχειρηματικότητα στη Μακεδονία; Τι κάναμε για να είναι η Θεσσαλονίκη πραγματικά η πρωτεύουσα των Βαλκανίων και όχι ο φτωχός συγγενής της Αθήνας;

— Τίποτα δεν κάναμε. Είμαστε όλοι ένοχοι και δεν μπορούμε να καλύψουμε την ενοχή μας με συλλαλητήρια, όσο μεγάλα κι αν είναι αυτά. 

— Αν πρέπει να κάνουμε κάτι είναι να φροντίσουμε για τα εξής: Εκπαίδευση, έρευνα, επενδύσεις και δουλειές στη Θεσσαλονίκη και σε όλη τη Μακεδονία. Αν τα κάνουμε αυτά, δεν θα έχουμε κανέναν να φοβηθούμε.

Όλα τα παραπάνω πάντα φιλικά, πατριωτικά, προοδευτικά και αισιόδοξα. 

Για το λεγόμενο Μακεδονικό, σκέψεων συνέχεια

Έγραψα πολύ πρόσφατα συνοπτικά τις απόψεις μου για το λεγόμενο "Μακεδονικό" ζήτημα. Με βάση τα σχόλια που πήρα, έκρινα πως πρέπει να εξειδικεύσω μερικές από τις θέσεις μου πράγμα που επιχειρώ να κάνω παρακάτω. 

Στο λεγόμενο μακεδονικό ζήτημα, κατά την γνώμη δύο προσεγγίσεις υπάρχουν:

— Η μία είναι του Ρήγα Βελεστινλή: Οι λαοί της περιοχής είμαστε αδέρφια. Έχουμε προφανές συμφέρον να ενωθούμε αποδεχόμενοι ως μόνη αρχή τον νόμο, την ισότητα και τη δικαιοσύνη, ανεξάρτητα θρησκείας, γλώσσας κλπ.

— Η άλλη προσέγγιση είναι των 'τρίτων', των κέντρων εξουσίας δηλαδή που πριν 200 χρόνια ήταν σε Λονδίνο, Παρίσι, Μόσχα και Βιέννη και όλοι γνωρίζουν που είναι σήμερα. Αυτή είναι εκείνη του διαίρει και βασίλευε. Ότι δηλαδή κάποιοι λαοί της χερσονήσου μας είμαστε πιο καλοί από τους άλλους κι έτσι βλακωδώς μπορούμε να σφαζόμαστε μεταξύ μας όσο εκείνοι εξυπηρετούν τα συμφέροντα τους.

Βασικό εργαλείο του διαίρει και βασίλευε είναι η ανάπτυξη της ψεύτικης συνείδησης. Για παράδειγμα, εμείς πάψαμε να είμαστε Ρωμιοί και γίναμε Έλληνες. Η Ρούμελη έγινε Ελλάδα. Μας έπεισαν δηλαδή πως οι 25 αιώνες που μεσολάβησαν από την κλασική εποχή μέχρι σήμερα είναι αδιάφοροι. Επίσης, Αρβανίτες, Βλάχοι, Σαρακατσάνοι και τόσοι άλλοι που έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία του λαού μας ξαφνικά απέκτησαν μια κρίση ταυτότητας που τους βασανίζει μέχρι και σήμερα.

Εφτασαν για παράδειγμα να μας πείσουν πως είναι δυνατόν ο λαός της χώρας με το πορφυρό λάβαρο με τον δικέφαλο αετό, τη σημαία δηλαδή της Ρωμαΐδος, ότι είναι εχθρός μας (εννοείται να πείσουν για το ίδιο κι εκείνους... Παντού βλέπετε υπάρχουν οι χρήσιμοι ηλίθιοι).

Στα βόρεια σύνορα μας υπάρχει ένα κρατίδιο, όπου ζουν βασικά Σλάβοι και Αλβανοί, όπου η καλλιέργεια της ψεύτικης συνείδησης έχει πάρει την πιο ακραία, γελοία εκδοχή της.

Αν εμείς την αποδεχτούμε ως τετελεσμένη, ουσιαστικά πάμε κόντρα στο όραμα του Ρήγα. Ουσιαστικά λέμε πως εκείνοι που επεδίωξαν και πέτυχαν την κατάτμηση της χερσονήσου μας σε μικρά, αντιμαχόμενα κρατίδια, έπραξαν σωστά.

Θα ήταν τραγικό λάθος να το κάνουμε αυτό.

Οι λαοί της χερσονήσου αξίζουν την αυτονομία τους, αξίζουν την ελευθερία. Κι αυτό δεν μπορεί να στηθεί πάνω σε ψεύτικες ταυτότητες. Αυτό δεν μπορεί να στηριχτεί σε κράτη ετερόφωτα, σε προτεκτοράτα του 21ου αιώνα.

Όχι, η Ελληνική Δημοκρατία δεν μπορεί κατά κανέναν απολύτως τρόπο να αποδεχτεί τη χρήση της λέξης Μακεδονία σε κράτος στα βόρεια σύνορα της. Δεν μπορεί η λογική της κατάτμησης σε αντιμαχόμενα κρατίδια να γίνεται δεκτή στην Ευρώπη του 21ου αιώνα.

Αυτό όμως δεν σημαίνει κανένα μίσος, καμία μισαλλοδοξία. Το όραμα του φωτισμένου, φλογερού επανάσταση (περιγραφή του Βρετανού ιστορικού Μαρκ Μαζάουερ για τον Ρήγα Βελεστινλή) παραμένει ζωντανό.

Μόνο αυτή μπορεί να είναι η πολιτική μας: Ένωση της χερσονήσου στη βάση της αλήθειας, του αλληλοσεβασμού, της ισότητας και της δικαιοσύνης. Πράγμα που με την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης είναι περισσότερο ρεαλιστικό από ποτέ.

Για το λεγόμενο "Μακεδονικό"

Ένα πολύτιμο δώρο που πήρα στις γιορτές ήταν από τον ξάδερφο και φίλο Γιώργο Νικολόπουλο το βιβλίο "Τα Βαλκάνια" του κορυφαίου βρετανού ιστορικού Mark Mazower. Διαβάζοντάς το με έκπληξη μαθαίνει κανείς ότι η ίδια η λέξη 'Βαλκάνια' άρχισε να χρησιμοποιείται στα τέλη του 19ου αιώνα. Προηγουμένως, μιλούσαμε είτε για "Ρούμελη" για για την "Ευρωπαϊκή Τουρκία". 

Τόσο στο βιβλίο αυτό όσο και σε πολλές άλλες πηγές βλέπει κανείς πόσο πολύ έχει ταλαιπωρηθεί αυτός ο τόπος από τις μεγάλες δυνάμεις των τριών τελευταίων αιώνων. Η παρηκμασμένη βλέπετε Οθωμανική Αυτοκρατορία, ας μην κρυβόμαστε, ήταν μια πολύ βολική κατάσταση για τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις.

Διαβάζοντας επίσης παλιότερα ένα εξαίρετο βιβλίο έκδοσης της Βουλής των Ελλήνων (1998) και επιμέλειας του καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη με κείμενα του Ρήγα Βελεστινλή, ενθουσιάστηκα εκ νέου με το όραμα του ανθρώπου που ο Mazower περιγράφει ως "φλογερό επαναστάτη". Ο Ρήγας ήταν ένας μεγάλος ανθρωπιστής, ένας μεγάλος δημοκράτης. Ήθελε οι λαοί της Ανατολής, της περιοχής που σήμερα λέμε Νοτιοανατολική Ευρώπη, Μικρά Ασία και Μέση Ανατολή, να ενωθούν σε μια ομοσπονδία, να εγκαθιδρύσουν τη δημοκρατία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την ισονομία. Ανεξάρτητα θρησκείας και γλώσσας. Ήθελε δηλαδή το διάδοχο κράτος της Οθωμανικής, όπως και της παλιότερης Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, να είναι μια μεγάλη Ομόσπονδη Δημοκρατία.

Ο τόπος μας, η γη μας, είναι πληγωμένη. Οι Ρωμιοί δεν έπρεπε να σηκώσουν κεφάλι. Αναστήθηκε η ιδέα του αρχαιοελληνικού ιδεώδους, λαμπρή βεβαίως και σεβαστή σε όλη την οικουμένη, και κατά κάποιο τρόπο παρακάμφθηκαν 25 αιώνες ενδιάμεσης ιστορίας.

Η ίδια η λέξη Βαλκάνια είναι ένοχη. Είναι εργαλείο διαίρεσης. Εκτός από το έγκλημα της ψεύτικης ταυτότητας που επιβλήθηκε στους Ρωμιούς, το ίδιο έγινε λίγο πολύ σε όλη τη Χερσόνησο του Αίμου. Κράτη σχεδιάστηκαν πρόχειρα στο χάρτη. Μικρά, αδύναμα και τοποθετημένα έτσι ώστε να προκύπτουν διαχρονικά προβλήματα (δεν είμαστε εξάλλου και οι μοναδικοί - τα ίδια έγιναν στη Μέση Ανατολή, τα ίδια στο τρίπτυχο Ινδία - Πακιστάν - Μπαγκλαντές και σε πολλά άλλα μέρη). Ύστερα, ήρθαν οι γενοκτονίες των αρχών του 20ου αιώνα και η τρομακτική αλλοίωση των πληθυσμών στη Μικρά Ασία. Αλλοίωση στη βάση του μαχαιριού, της σφαγής και του αίματος.

Η τραγική αυτή κατάσταση συνεχίστηκε και μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο λεγόμενος Ψυχρός Πόλεμος επί της ουσίας ξεκίνησε στην Ελλάδα. Στο υπόβαθρο αυτό, σε μια κορυφαία εκδήλωση του 'διαίρει και βασίλευε' εμφανίστηκε το κατασκεύασμα - μύθευμα της ''Μακεδονίας'' ως ομόσπονδου κρατιδίου και ως, άκουσον άκουσον, εθνικής οντότητας.

Η συζήτηση για το λεγόμενο ''μακεδονικό'' είναι δύσκολο να ξεφύγει από την σφαίρα της αστειότητας. Σε αυτό συνετέλεσαν τόσο οι ισχυρισμοί του κράτους αυτού περί σλαβικής καταγωγής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φιλίππου, των αρχαίων Μακεδόνων εν γένει, της ''υπόδουλης'' Θεσσαλονίκης κλπ, όσο βεβαίως και η τραγικά εσφαλμένη εξωτερική πολιτική (ο Θεός να την κάνει) της Ελλάδας από το 1990 έως σήμερα.

Με τον λαό αυτό δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα. Είμαστε αδέρφια, όπως όλοι οι Βαλκάνιοι. Έχουμε κοινές ρίζες, κοινό πολιτισμό, κοινά συμφέροντα. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να ενωθούμε, αφού πρώτα όμως δημιουργηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις, κύρια εκ των οποίων είναι η αλήθεια.

Δεν είναι ούτε συναισθηματικό ούτε ιστορικό το ζήτημα. Ούτε υπάρχει βεβαίως μεγαλύτερη αστειότητα από το να μιλά κανείς για δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού. Το πρόβλημα αρχίζει και τελειώνει τη λεγόμενη μακεδονική εθνότητα, που είναι απολύτως τεχνητή και κατασκευασμένη. Αν αποδεχτεί κάποιος την ύπαρξή της, βάζει βόμβα στα θεμέλια της ειρήνης στην περιοχή.

Υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αν το κράτος αυτό ονομαστεί με τη λέξη Μακεδονία, με οποιονδήποτε τρόπο αυτή χρησιμοποιηθεί, αργά ή γρήγορα θα βρεθούν οι ''χρήσιμοι ηλίθιοι'' που θα θέσουν θέμα μειονοτήτων, καταπίεσης, δικαιωμάτων και, αργά ή γρήγορα, αλλαγής συνόρων; Όποιος δεν το βλέπει αυτό, απλώς εθελοτυφλεί. 

Μια ορθολογική, ρεαλιστική ανάλυση των ιστορικών, οικονομικών και γεωπολιτικών δεδομένων, χωρίς ίχνος συναισθηματισμού και εθνικισμού, όπως και μια προοδευτική πολιτική τοποθέτηση ανθρωπισμού, διεθνισμού και ευρωπαϊσμού, καταλήξει στο εξής:

Η πιθανή αποδοχή εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας του να έχει το κράτος στα βόρεια σύνορα της τη λέξη "Μακεδονία" στην επίσημη ονομασία του θα ήταν βούτυρο στο ψωμί των αντιδραστικών κέντρων εξουσίας που με εργαλείο (μεταξύ άλλων) τον εθνικισμό, δημιουργώντας ένθεν κακείθεν ψεύτικες ταυτότητες και στρεβλωμένες συνειδήσεις, ελέγχουν τους λαούς με το διαίρει και βασίλευε.

Ως εκ τούτου, κάθε πιθανή σκέψη είμαι απολύτως απαράδεκτη και απορριπτέα.

Προσωπικά, συνεχίζω να βρίσκω το όραμα του Ρήγα Βελεστινλή για μια ομοσπονδία στα Βαλκάνια ως ιδιαίτερα συναρπαστικό και απόλυτα ρεαλιστικό. Αντί να συζητούμε εάν ο Φίλιππος, ο Αλέξανδρος και ο Αριστοτέλης ήταν Έλληνες ή Σλάβοι, αντί να συζητούμε εάν η Θεσσαλονίκη είναι ελεύθερη ή υποδουλωμένη, ας συζητήσουμε πως ενωμένοι οι λαοί της Χερσονήσου θα πρωταγωνιστήσουμε στην ουσιαστική Ένωση της Ευρώπης σε μια πραγματική υπερδύναμη δημοκρατίας, ισότητας, ειρήνης και δικαιοσύνης.

Θέλω κλείνοντας να είμαι απόλυτα σαφής στο εξής: Ούτε το κράτος των Σκοπίων ούτε πολύ περισσότερο ο λαός του είναι εχθροί μας. Είναι, το είπα και παραπάνω, αδέρφια μας. Είναι άνθρωποι που είναι θύματα της πολιτικής του διαίρει και βασίλευε που τόσο έχει βασανίσει τα Βαλκάνια. Έχουν υποστεί μια ασύλληπτη προπαγάνδα επί επτά δεκαετίες (!), περνούν το μαρτύριο της ψεύτικης ταυτότητας.  Πρέπει να φροντίσουμε για την ασφάλεια και την ευημερία τους και να ζητήσουμε από εκείνους να κάνουν το ίδιο, δίνοντας βέβαια εμείς πρώτοι το παράδειγμα ως μεγαλύτερο κράτος.

Ευρώπη, λαϊκισμός, ομοσπονδιοποίηση και Γιάνης Βαρουφάκης

Δεν είναι καθόλου σπάνιο να βλέπουμε πολλούς και ιδιαίτερα αξιόλογους συμπολίτες μας να μιλάνε με οργή και απαξίωση για τον Γιάνη Βαρουφάκη, καταλογίζοντάς του εγκληματικές ευθύνες για το διάστημα που διετέλεσε υπουργός των οικονομικών.
Το ίδιο διάστημα δεν είμαστε λίγοι εκείνοι στην Ευρώπη που πιστεύουμε πως μια ευρείας κλίμακας ποσοτική χαλάρωση σε συνδυασμό με σταδιακή αμοιβαιοποίηση του χρέους και παράλληλη ομοσπονδιοποίηση των δομών διαχείρισης προϋπολογισμού είναι μονόδρομος για την ΕΕ, ώστε εκείνη να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ανεργίας, της αναιμικής ανάπτυξης, του κοινωνικού χάσματος και της χαμηλής ανταγωνιστικότητας, δίχως να διαταρχτεί η πίστη στην ευρωπαϊκή ιδέα.
Νομίζω πως ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν έλεγε ποτέ, ούτε λέει τώρα, κάτι πολύ διαφορετικό με τα παραπάνω.
Οι ελίτ της Ευρώπης έχουν ακολουθήσει μέχρι στιγμής μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση με αποτέλεσμα την άνθιση του λαϊκισμού, την άνοδο της ακροδεξιάς και αδιανόητα γεγονότα όπως το BREXIT.
Ο Βαρουφάκης για μένα είναι συνεπής. Ευρωπαϊστής και προοδευτικός. Αν μπορεί να κατηγορηθεί για κάτι είναι για ουτοπικές απόψεις. Ότι ενδεχομένως επέλεξε για τη χώρα μια στρατηγική υψηλοτάτου ρίσκου, με μικρές (ή ανύπαρκτες) πιθανότητες επιτυχίας. Σε κάθε περίπτωση όμως από τους κορυφαίους υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ ήταν από τους λίγους που είχε μια συνεπή και ολοκληρωμένη στρατηγική (πράγματι, υψηλοτάτου ρίσκου) τόσο ευρωπαϊκή όσο και αληθινά εναλλακτική σε σχέση με τις παραπάνω επιλογές της ευρωπαϊκής ελίτ.
Στρατηγική στην οποία επέμεινε μέχρι τέλους και η οποία ακυρώθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα. 
Καθώς όμως η ιστορία δεν γράφεται με "αν", κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα συνέβαινε αν η "στρατηγική Βαρουφάκη" εφαρμοζόταν μέχρι τέλους και δεν τον "άδειαζε" ο Πρωθυπουργός. Κατά τον συγγραφέα του άρθρου αυτού, οι ελίτ της ΕΕ θα δίσταζαν να στείλουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα σκουπίδια για να τιμωρήσουν τους κακούς Έλληνες. Για λόγους τόσο οικονομικούς όσο και γεωπολιτικούς.
Από την άλλη, αν η Ελλάδα μπορούσε να γίνει η Ιφιγένεια που θα οδηγούσε στη γέννηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, όσο δύσκολο και αν είναι, ίσως θα έπρεπε να το κάνει. Μακροπρόθεσμα θα ήταν πολύ καλύτερο και για την ίδια τη χώρα, όσες δυσκολίες κι αν πέρναγε.
Αργά η γρήγορα οι ευρωπαϊκές ελίτ θα αντιληφθούν ότι η ομοσπονδιοποίηση (με αμοιβαιοποίηση του χρέους, ευρεία ποσοτική χαλάρωση, κλπ) είναι μονόδρομος. Μονόδρομος οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Υπάρχει όμως βάσιμος φόβος ότι όταν το αντιληφθούν μπορεί πια να είναι πολύ αργά.

Το παιχνίδι της Ευρώπης κρίνεται στη Γερμανία

Σε παλιότερο κείμενό μου στο ιστολόγιο αυτό με τίτλο "Κρίση, Ευρώπη, Γερμανία και μια ανατρεπτική άποψη", το οποίο είχε προκαλέσει πλήθος σχολίων και αντιδράσεων, είχα απευθύνει πρόσκληση να είμαστε πολύ περισσότερο προσεκτικοί στην κριτική που κάνουμε προς τη Γερμανία στο πλαίσιο της ελληνικής κρίσης.

Σε ένα περιβάλλον αναπτυσσόμενων έντονων γεωπολιτικών ανταγωνισμών, πέρα από τα δυο προφανή κέντρα επιρροής σε ΗΠΑ και Κίνα, υπάρχει ένα διαμορφούμενο νέο κέντρο, εκείνο της Ενωμένης Ευρώπης. Παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, η Ευρωπαϊκή οικονομία έχει μερικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν πιο ανθεκτική από εκείνη των δυο άλλων κυρίων κέντρων επιρροής - Ή μάλλον, για να είμαι πιο ακριβής, δεν έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα των οικονομιών των ΗΠΑ και της Κίνας που έχουν βάλει βραδυφλεγείς βόμβες στα θεμέλιά τους.

Έτσι, οι Έλληνες, οφείλουμε να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα και να δούμε ποιο αληθινό συμφέρον μας. Από το 1821 που δημιουργήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος παραμένουμε ένα προτεκτοράτο. Μόνος τρόπος να πετύχουμε αληθινή εθνική ανεξαρτησία είναι εντός μιας Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας. Στο πλαίσιο αυτό, αλόγιστες πολιτικές (π.χ. εκτύπωση χρήματος) που έρχονται σε κάθετη αντίθεση με την κυρίαρχη Ευρωπαϊκή πολιτική ενδεχομένως να μην είναι οι καλύτερες για τη χώρα μας.

Από ένα σημείο και μετά όμως η λιτότητα δεν είναι πια εφαρμόσιμη. Η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια της κοινωνικής έκρηξης, σε μεγάλο βαθμό επειδή τα μιζοκόμματα που μέχρι τώρα κυβερνούσαν τη χώρα άφησαν στο απυρόβλητο την οικονομική ολιγαρχία και τα βάρη της προσαρμογής έπεσαν κυρίως στα πλατιά λαϊκά στρώματα, εξαφανίζοντας σε μεγάλο βαθμό τη μεσαία τάξη.

Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν μπορεί να συνεχιστεί. Τόσο επειδή δεν φαίνεται να αποδίδει όσο και, κυρίως, επειδή γίνεται με ιδιαίτερα άδικο τρόπο προκαλώντας κοινωνική αναταραχή. Στο περιβάλλον αυτό η νέα κυβέρνηση έχει μπροστά της ένα μονόδρομο: Να πάρει μέτρα τόσο συμβολικά όσο και ουσίας ώστε να δείξει πως η ολιγαρχία δεν ελέγχει πια τη χώρα. Ότι σιγά-σιγά απομακρυνόμαστε από τη Λατινή Αμερική και πλησιάζουμε τα Ευρωπαϊκά πρότυπα.

Τι θα μπορούσε να είναι αυτό; Για παράδειγμα η επιβολή του νόμου στα τηλεοπτικά κανάλια και η διερεύνηση  ευθυνών των εποπτικών αρχών του τραπεζικού τομέα και των διοικήσεων των τραπεζών θα ήταν μια καλή αρχή, ταυτόχρονα με τον έλεγχο των αμυντικών προμηθειών και των μεγάλων κατασκευαστικών έργων της τελευταίας δεκαπενταετίας.

Με τον τρόπο αυτό θα δίναμε ένα σαφές μήνυμα στους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι πλέον μπορούν να έχουν έναν σοβαρό και αξιόπιστο συνομιλητή, κάτι που σίγουρα δεν είχαν τα τελευταία έξι χρόνια. Αυτό βέβαια είναι ένα πρώτο βήμα, που όμως δεν φτάνει σε καμία περίπτωση. Πρέπει να συνοδευτεί από μια γεναία κίνηση από την πλευρά της Ευρώπης. Τι μπορεί να είναι αυτή; Δεν γνωρίζω τα ενδιάμεσα βήματα, ο προορισμός όμως μόνο ένας μπορεί να είναι: Αμοιβαιοποίηση του χρέους και κεντρικά ελεγχόμενος προϋπολογισμός των χωρών που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ.

Η απόφαση αυτή δεν είναι εύκολη. Η μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης του ευρώ είναι εκείνη που μπορεί να την κάνει πραγματικότητα. Οι Γερμανοί συμπατριώτες μας λοιπόν πρέπει να πάρουν μια απόφαση: Αν θέλουν η Γερμανία να είναι ο ισχυρότερος πυλώνας μιας πανίσχυρης Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας ή εάν θα επιχειρήσουν να μας κρατήσουν όλους στη σημερινή 'ενδιάμεση κατάσταση' της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου ατύπως υπάρχει Γερμανική κυριαρχία, διακινδυνεύοντας όμως μια πιθανή κατάρρευση του οικοδομήματος - πιθανότητα που σε μέσο χρόνο δυστυχώς θα εξελιχθεί σε βεβαιότητα.

Καθώς η υφιστάμενη κατάσταση μόνο βιώσιμη δεν κρίνεται και οι Γερμανοί χαρακτηρίζονται από τον ορθολογισμό τους, είμαι απόλυτα σίγουρος πως η μάχη για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία θα δοθεί στη Γερμανία και θα είναι νικηφόρα. Για την ίδια τη Γερμανία, την Ευρώπη και τον Κόσμο ολόκληρο.

Παρελάσεις, Ευρώπη και Πατριωτισμός

Παρακολουθώ τη δημόσια συζήτηση που γίνεται σχετικά με τις παρελάσεις, τόσο τις μαθητικές όσο και τις στρατιωτικές. Στην Ελλάδα της οικονομκής κρίσης οι στρατιωτικές παρελάσεις είναι μάλλον μια πρόκληση. Την στιγμή που δεν έχεις χρήματα για την παιδεία και τη υγεία είναι πέραν του παραλόγου να ξοδεύεις εκατομμύρια ευρώ για άρματα μάχης και αεροσκάφη που θα "τονώσουν το εθνικό αίσθημα".

Οι μαθητικές παρελάσεις φοβάμαι πως ήταν και παραμένουν ένα εργαλείο δημιουργίας μιας ψεύτικης συνείδησης που πολύ έχει ταλαιπωρήσει την Ελλάδα. Θα επανέλθω στο ζήτημα αυτό σε επόμενο άρθρο, καθώς το θέμα των στρατιωτικών παρελάσεων κρίνω πως είναι πολύ σημαντικότερο λόγω του τεράστιου κόστους τους και της σύνδεσής τους με το κύμα εθνικισμού.

Οι στρατιωτικές παρελάσεις, πολύ περισσότερο με τη συμμετοχή μηχανοκίνητων τμημάτων, είναι πανάκριβες και ανούσιες. Δεν προσφέρουν τίποτα. Πέραν όμως του ανούσιου και προκλητικού του θέματος, είναι και εξόχως παραπλανητικές. Η ιστορία διδάσκει πως οι στρατοί που παρελαύνουν εντυπωσιακά δεν είναι απαραίτητα και εκείνοι που κερδίζουν τις μάχες - η φράση "αυτοί είναι για τις παρελάσεις", μάλλον κάτι άλλο μαρτυρά.

Η γενιά μας σήμερα αντιμετωπίζει προκλήσεις μεγάλες. Είναι ώρα λήψης καθοριστικών αποφάσεων και μέριμνα όλων μας οφείλει να είναι οι αποφάσεις αυτές να είναι προοδευτικές, να πάνε την κοινωνία μπροστά. Η βαθιά και ουσιαστική Ένωση της Ευρώπης σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο κράτος είναι αναμφισβήτητα μια αληθινά προοδευτική επιλογή που απαντά στα ζητήματα της γενιάς μας και των γενεών που θα μας ακολουθήσουν. Δεν χωρά επίσης αμφιβολία πως χρειαζόμαστε νέους συμβολισμούς, νέα σύμβολα που θα μας οδηγήσουν στην πορεία αυτή. Νομίζω ότι η 7η Μαΐου 1945 μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει ένα σύμβολο για την βαθιά και ουσιαστική Ένωση της Ευρώπης.

Ποτέ άλλοτε στην πρόσφατη ιστορία της η Ευρώπη δεν ενώθηκε τόσο αποτελεσματικά όσο για την αντιμετώπιση της ιδεολογίας του θανάτου, του ναζισμού. Δύση και Ανατολή, Βορράς και Νότος έδωσαν το αίμα τους σε μια υπέρ πάντων μάχη που είχε τελικά θετικό αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι ο ναζισμός είχε για ένα διάστημα πρακτικά κυριαρχίσε σε όλη τη μεγάλη μας χώρα.

Σήμερα, που οι τελευταίοι συμπολίτες μας με ζωντανές αναμνήσεις του μεγάλου πολέμου σιγά σιγά περνούν στην ιστορία, η σημασία της 7ης Μαΐου 1945 γίνεται σημαντικότερη από ποτέ. Δεν θα επιτρέψουμε στον εθνικισμό ποτέ, μα ποτέ, να αναβιώσει στην Ευρώπη. Η νέα μεγάλη μας χώρα θα είναι μια υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, πολιτισμού και δικαιοσύνης.

Στο πλαίσιο αυτό θα καλωσόριζα θερμά την κατάργηση των στρατιωτικών παρελάσεων σε όλη την Ευρώπη και την αντικατάσταση τους από μια και μόνο λιτή, στρατιωτική πανευρωπαϊκή παρέλαση στις Βρυξέλλες την 7η Μαΐου κάθε έτους, με τη συμμετοχή ενός επίλεκτου πεζοπόρου τμήματος από κάθε μέλος της Ένωσης, η οποία θα καθιστά σαφές προς όλες τις μεριές πως αν οποιοσδήποτε διανοηθεί ποτέ να επαναφέρει την ιδεολογία του θανάτου στο προσκήνιο θα λάβει απάντηση σκληρή, ισοπεδωτική από τον Ευρωπαϊκό λαό που για πάντα θα τιμά την παράδοση των νικητών της 7ης Μαΐου 1945.

Πατριωτισμός σήμερα είναι ο Ευρωπαϊσμός. Οι εχθροί του έθνους θέλουν την απομόνωση και την οπισθοδρόμηση. Ο Ευρωπαϊσμός, ο Πατριωτισμός της εποχής μας, χρειάζεται τα ισχυρά του σύμβολα και η πανευρωπαϊκή στρατιωτική παρέλαση της 7ης Μαΐου μπορεί να αποτελέσει ένα από αυτά.

H Πληροφορική ως Ιφιγένεια της Οικονομικής Ολιγαρχίας

Είχα την τύχη πρόσφατα να βρεθώ σε τέσσερα σημαντικά διεθνή συνέδρια που επικέντρωσαν τις συζητήσεις τους στο ζήτημα της ανεργίας των νέων και στο ρόλο που μπορεί να παίξει η επιχειρηματικότητα για την αντιμετώπισή της. Τα συνέδρια αυτά ήταν το "Saving Europe's Lost Generation" στις Βρυξέλλες 15 Μαΐου, το "Economic Ideas Forum" στο Ελσίνκι 6 & 7 Ιουνίου, το "40 under 40" στην Αθήνα 13-15 Ioυνίου και το G20 Young Entrepreneurs Alliance Summit 2013 στη Μόσχα 15-17 Ιουνίου.

Πολλές διαφορετικές απόψεις ακούστηκαν από εκλεκτούς ομιλητές στα συνέδρια αυτά. Προσωπικά στήριξα με πάθος την ανάγκη για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας ως μονόδρομο για την Ευρώπη, όχι μόνο για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων αλλά γενικότερα για την επίτευξη οικονομικής και κοινωνικής βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση και με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο ένας ήταν ο κοινός τόπος σχεδόν όλων των ομιλητών: Η τεράστια σημασία της Πληροφορικής στην κοινωνία και στην οικονομία. Η νέα οικονομία θα είναι η ψηφιακή οικονομία όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε. Με λίγα λόγια, η Πληροφορική θα παίξει τον καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία των οικονομικών δραστηριοτήτων σε όλους τους κλάδους, από τη γαστρονομία και τον πολιτισμό μέχρι την ενέργεια και τις μεταφορές.

Ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον είναι η τοποθέτηση του Nicolas Petit, COO της Microsoft Γαλλίας, στο 40 under 40 που έγινε στην Αθήνα. Συζητούσαμε για το ζήτημα της πολυγλωσσικότητας στην Ευρώπη και πως μπορούμε αφενός να διαφυλάξομε και να αναδείξουμε το συμβολικό κεφάλαιο που ορίζει μια γλώσσα ενώ παράλληλα διευκολύνουμε τις εμπορικές συναλλαγές και τη δημιουργία ενιαίας, Ευρωπαϊκής συνείδησης. Η θέση του Nicolas ήταν ρηξικέλευθη: Δεύτερη γλώσσα στο εκπαιδευτικό σύστημα κάθε Ευρωπαϊκής χώρας, δεν πρέπει να είναι τα Αγγλικά, ούτε τα Γαλλικά, ούτε τα Γερμανικά ή τα Ισπανικά. Αντίθετα, ήδη από την Πρώτη Δημοτικού, ως δεύτερη γλώσσα πρέπει να διδάσκεται ο προγραμματισμός! (Coding should be the second language in Europe).

Η θέση αυτή που με ενθουσιασμό έγινε δεκτή και επικροτήθηκε από τους 40 Ευρωπαίους νέους ηγέτες κάτω των 40 είχε πρακτικά ακουστεί και στα άλλα τρια συνέδρια. Περιέχει δυο σημαντικότατους άξονες: Προγραμματισμός ως δεύτερη γλώσσα - δηλαδή ο προγραμματισμός ως στοιχείο αλφαβητισμού, και μάλιστα Προγραμματισμός από την Πρώτη Δημοτικού! Είναι μια ιδιαίτερα προωθημένη άποψη που όπως εξηγούν οι υποστηρικτές της "είναι μια από τις τελευταίες ελπίδες της Ευρώπης να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα και εν τέλει το ρόλο της στο παγκόσμιο σκηνικό του 21ου αιώνα".

Στη Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, μάλλον τη σημαντικότερη εθελοντική επαγγελματική οργάνωση σε αυτήν τη χώρα, μιλούσαμε για χρόνια για την ανάγκη του ψηφιακού αλφαβητισμού και τις στρατηγικές που έπρεπε να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν για την επίτευξή του. Με λύπη λέω σήμερα πως κάναμε λάθος. Είναι απαράδεκτος πλεονασμός η φράση "ψηφιακός αλφαβητισμός". Στην πραγματικότητα μιλάμε πλέον για σκέτο αλφαβητισμό - ή μάλλον για τον νέο αναλφαβητισμό.

Ποια ήταν η αντίληψη στην Ελλάδα για τον σύγχρονο αλφαβητισμό; Οι "εκσυγχρονιστές" - ο Θεός να τους κάνει - που είχαν το τιμόνι της χώρας από το 1996 έως το 2004 έλεγαν πως οι Πληροφορικοί "δεν ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση" και "δεν είναι ικανοί για εκπαίδευση". Τι συνέβη τελικά; Θεολόγοι, Γυμναστές, Καλλιτεχνικοί, Μουσικοί και διάφορες άλλες ειδικότητες με "σεμινάρια 400 ωρών" διορίστηκαν ως Καθηγητές Πληροφορικής. Ας μην εκπλήσσεται κανείς λοιπόν για το επίπεδο του ψηφιακού αναλφαβητισμού σήμερα.

Άλλαξε τίποτα από το 2004 έως σήμερα; Απολύτως τίποτα. Τα ίδια και χειρότερα. Καμία στρατηγική για τον ψηφιακό αλφαβητισμό. Αντίθετα υπήρχε στρατηγική πλουτισμού με εμπόριο ελπίδας. Πόσοι και πόσοι δεν πήραν "γνωστό πιστοποιητικό γνώσεων χρήσης υπολογιστή", το οποίο έφτασαν να πουλάνε μέχρι και τα περίπτερα, για να "πάρουν μόρια στον ΑΣΕΠ"; Τι λες εσύ αγαπητέ αναγνώστη, οι άνθρωποι αυτοί ήταν ψηφιακά αλφαβητισμένοι ή ψηφιακά αναλφάβητοι;

Τι συμβαίνει τώρα; Έχει βγει ένα ιδιότυπο "κρεβάτι Προκρούστη". Δεν πιάσαμε τους στόχους του Μνημονίου, κινδυνεύουμε πάλι να μην πάρουμε τη δόση, χρειάζονται κάποιες κινήσεις "εντυπωσιασμού" για να πούμε στους κουτόφραγκους (;) ότι "κοιτάξτε να δείτε, μπορεί να μην πετύχαμε τους στόχους αλλά κοιτάξτε εδώ τι κάναμε! Τα βάλαμε με τις συντεχνίες, ρίχνουμε γροθιά στο μαχαίρι, επιχειρούμε να λύσουμε χρονίζοντα προβλήματα δεκαετιών. Προσπαθούμε, δώστε μας χρόνο". Στο πλαίσιο αυτό έγινε, ότι και όπως έγινε, η ΕΡΤ. Τώρα περιμένουμε και το επόμενο βήμα.

Παρατηρούμε όλοι διάφορους "έγκριτους" "δημοσιογράφους" - ο Θεός να τους κάνει και έγκριτους και δημοσιογράφους - να λένε ότι οι "Καθηγητές Πληροφορικής δεν πατάνε στα σχολεία". Γιατί να μην τους απολύσουμε λοιπόν; Εξαιρετικά!

Δεν νομίζω πως σηκώνει μεγάλη ανάλυση. Ας πούμε όμως τα προφανή:
- Όπως όλη η Ευρώπη έτσι και η Ελλάδα, ακόμα περισσότερο μάλιστα, αν θέλει να επιβιώσει οφείλει να αναπτύξει τις ψηφιακές δεξιότητες
- Στον 21ο αιώνα αλφαβητισμός σημαίνει ψηφιακός αλφαβητισμός
- Στον 21ο αιώνα δεύτερη γλώσσα είναι ο Προγραμματισμός και αρχίζει να διδάσκεται από την Πρώτη Δημοτικού
- Αν χρειάζεται να συγχωνεύσουμε Σχολεία, αφού ζούμε σε "συνθήκες πολέμου", ας το κάνουμε.
- Αν χρειάζεται να επιστρέψουμε σε 35 παιδιά / τάξη, αφού ζούμε σε "συνθήκες πολέμου", ας το κάνουμε.
- Αν χρειάζεται να απολύσουμε καθηγητές Πληροφορικής (και όχι μόνο πληροφορικής) που  τεκμηριωμένα "δεν πατάνε στο Σχολείο" ή κρίθηκαν για άλλο λόγο επίπορκοι, ας το κάνουμε.
- Σε καμία όμως απολύτως περίπτωση δεν μπορεί να μειωθεί το γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση! Πολύ περισσότερο μάλλον πρέπει να αυξηθεί κατακόρυφα, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.
- Να μεταταχθούν άμεσα οι διάφοροι "αλεξιπτωτιστές" "καθηγητές" "πληροφορικής" (Θεολόγοι, Γυμναστές, Μουσικοί, κλπ) στην κανονική τους ειδικότητα
- Με δεδομένα τα παραπάνω βήματα (συγχώνευση σχολείων, σύμπτηξη τάξεων, απολύσεις επιόρκων), πιθανότατα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των Καθηγητών Πληροφορικής (αληθινών αυτή τη φορά) ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα αξασφαλίζει τον αλφαβητισμό του ελληνικού πληθυσμού με όεους 21ου αιώνα.

Η χώρα μας έχει πτωχεύσει. Για να μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια της θα στηριχτεί πρώτα και κύρια στο ανθρώπινο κεφάλαιό της. Τόσο οικονομικά, όσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Ο αλφαβητισμός είναι μια αυτονόητη προϋπόθεση. Αλφαβητισμός εν έτει 2013 σημαίνει ουσιαστική εκπαίδευση Πληροφορικής από την Πρώτη Δημοτικού.

Διαφορετικά, απλά κοροϊδευόμαστε.

Είναι γνωστό ότι πολλοί μας κοροϊδεύουν πολύ και για πολύ χρόνο. Είναι όλοι εκείνοι που περιγράφουμε με τον όρο "οικονομική ολιγαρχία". Όλοι εκείνοι που έχουν φροντίσει οι έχοντες να παραμένουν πρακτικά ανέγγιχτοι, αν όχι ενισχυμένοι, από την κρίση και οι χαμηλόμισθοι, οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες να έχουν περάσει τα πάνδεινα.

Αυτή η οικονομική ολιγαρχία έχει βασικά δυο εργαλεία: Το "πολιτικό" σύστημα και τα μέσα "ενημέρωσης". Το σύστημα αυτό ψάχνει μια νέα Ιφιγένεια που θα τη θυσιάσει για τη διάσωσή του. Η πληροφορική φαντάζει ως μια εξαιρετική περίπτωση για τον σκοπό αυτό. Είναι έτοιμοι να το κάνουν.

Θα τους αφήσουμε;