Μια μεγάλη ντροπή

Φαντάζομαι πως δέχεται αφόρητες πιέσεις και για τον λόγο αυτό, σε προσωπικό επίπεδο, έχει την αμέριστη συμπάθειά μου. Η ιστορία όμως δεν θα είναι το ίδιο γενναιόδωρη προς τον Υπουργό Παδείας - και συνάδελφο Πληροφορικό - Κυριάκο Πιερρακάκη.

Είναι πράγματι αδιανόητα μεγάλη ντροπή ο αρμόδιος υπουργός αντί να ορθώσει το ανάστημά του για την προστασία του Συντάγματος, ότι σημαντικότερο μπορεί να κάνει ένας Πολίτης σε μια Δημοκρατία, να πρωτοστατεί πραγματικά στην κουρελοποίησή του. 

Πολύ χειρότερα για τον ίδιο, κάτι που αλήθεια δεν του αξίζει, είναι όντως αντιαισθητικό και βαθιά απογοητευτικό ένας φέρελπις επιστήμονας και πολιτικός να τρέπει εαυτόν σε πωλητή των "ΙΕΚ Τάπερμαν", κατά την ορολογία της αείμνηστης Μαλβίνας Κάραλη.

Έχετε ακόμα περιθώριο να επανορθώσετε, κ. Πιερρακάκη. Ποτέ δεν είναι αργά για μια αξιοπρεπή παραίτηση.

Το πλέον καίριο των πολιτικών ερωτημάτων

Το 2010 η Ελλάδα χρεοκόπησε. Παραμένει χρεοκοπημένη. Η τραγωδία των Τεμπών, η καταστροφή στο Μάτι, οι αμέτρητοι υπερβάλλοντες νεκροί της πανδημίας και πλήθος άλλων τραγικών συμβάντων συνδέονται άμεσα με την χρεοκοπία της χώρας και τη συνεπαγόμενη κατάντια του κράτους. 

Δεν είμαι σίγουρος ότι το παραπάνω το έχουμε συνειδητοποιήσει όλοι. Αν η Ελλάδα δεν ήταν χρεοκοπημένη, τα Τέμπη θα ήταν απίθανο να συμβούν.

Τώρα λοιπόν έρχεται το κορυφαίο ερώτημα: Απαντήθηκε ποτέ ξεκάθαρα για ποιο λόγο και με ευθύνη ποιων χρεοκοπήσαμε; Αποδόθηκαν ευθύνες, πολιτικές και, ενδεχομένως, ποινικές;

Ξεκάθαρα όχι. 

Αποτελεί τον απόλυτο ορισμό του wishful thinking το να πιστεύει κανείς ότι μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά δίχως να ειπωθεί η αλήθεια. Δίχως να μάθουμε τι έγινε και χρεοκοπήσαμε. 

Αλήθεια σημαίνει όχι στη λήθη. Η πρόοδος έχει ανάγκη την αλήθεια, αλλιώς ότι και να χτίζεις, το κάνεις σε σαθρά θεμέλια. 

Αδήριτη η ανάγκη των νέων πολιτικών υποκειμένων

Ο ελληνικός λαός από χθες εμβρόντητος παρακολουθεί την υπόθεση Πάτση. Αν το σκεφτούμε όμως καλύτερα, ουδείς εξ ημών θα έπρεπε να είναι έκπληκτος. Οι εκλογές βλέπετε, με τον τρόπο που γίνονται, είναι πολύ ακριβό σπορ. 

Στις εκλογές του 2004 είχε γίνει γνωστό ότι για να εκλεγεί ένα υποψήφιος των δυο μιζοκομμάτων στην 1η πεντάδα του ψηφοδελτίου της β' Αθήνας, θα έπρεπε να είχε (καθένας) στη διάθεσή του έναν προϋπολογισμό της τάξης των €5,000,000. Τα λεφτά είναι πάρα πολλά. Ποιος τα δίνει άραγε; Πολλοί. Τα μιζοκόμματα τα μαζεύουν με κάθε τρόπο. Μαντέλης και Τσουκάτος τα έχουν ομολογήσει. Αθωώθηκαν τελικά, λέγοντας "ήταν για το κόμμα".

Τα δυο αυτά κόμματα, τα μιζοκόμματα - ξαναλέω - όπως χαρακτηριστικά τα ονόμασε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, είναι τραγικό που δεν έχουν τεθεί ήδη από το 2010 εκτός νόμου. Η κατάρρευση της χώρας έπρεπε να σημάνει και την κατάρρευση των ένοχων αυτών μορφωμάτων, των εγκληματικών καστών με αυτοσκοπό τη νομή της εξουσίας.

Διασπάθισαν ένα ποσό που πιθανότατα ξεπερνά τα €500,000,000,000 [τα μισά το χρέος και τα μισά τα κοινοτικά κονδύλια από την ένταξη στην ΕΟΚ μέχρι το 2010] με ιδιαίτερα πενιχρά αποτελέσματα για την ανάπτυξη της χώρας. Ειπώθηκε σαν ανέκδοτο, πράγματι όμως θα μπορούσαμε να έχουμε γίνει η "Δανία του Νότου". Αντ' αυτού, γίναμε μια λατινοαμερικάνικη χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης. 

Έφτασαν στο σημείο να οφείλουν τα ίδια τα (μιζο)κόμματα - ας μην ξεχνάμε πως ένα κόμμα δεν είναι παρά ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο- σχεδόν μισό δις ευρώ το καθένα. Τα νούμερα είναι αδιανότητα! Και έχουν το θράσος να ζητούν την ψήφο του ελληνικού λαού ξανά και ξανά, ο δε ελληνικός λαός μέσα στην απελπισία του (και σε ένα καθεστώς επίσης αδιανόητης προπαγάνδας) να τους την ξαναδίνει. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα δυσκολευτεί πολύ να καταλάβει.

Ποια είναι η λύση; Η ριζική ανανέωση της πολιτικής μαζί με την ανάκτηση της αυθεντικής έννοιας του όρου. 

Η χώρα χρειάζεται νέα πολιτικά υποκείμενα, ατομικά και συλλογικά. Τα σαπάκια της μεταπολίτευσης πρέπει να πάνε εκεί που ανήκουν: Στη χωματερή της ιστορίας. Να βγούνε μπροστά νέοι άνθρωποι. Να γίνουν νέα κόμματα, συντηρητικά, προοδευτικά, φιλελεύθερα, σοσιαλιστικά, απ' όλα. Νέα όμως υποκείμενα, καθαρά. 

Φτάνει πια με την παρακμή και τη δυσωδία. Η Ελλάδα αξίζει κάτι καλύτερο. Το αν θα το καταφέρει, τελικά εναπόκειται μόνο στους Έλληνες. Πρέπει από το επίπεδο του ψηφοφόρου να ανέβουν(με) σε αυτό του Πολίτη. Ας ελπίσουμε στην ανύψωση αυτή.

Η Λατινοπούλου και το πολιτικό ον

H Αφροδίτη Λατινοπούλου (αν αναρωτηθείτε "ποια είναι αυτή;", σας συγχαίρω ειλικρινώς καθώς έχετε γλυτώσει χώρο στην μνήμη σας), πρόσφατα ανακοίνωσε πως ενώνει τις δυνάμεις της με τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο στην προσπάθεια να μην πάνε χαμένοι οι ψήφοι της Χρυσής Αυγής (δεν το είπε έτσι, βεβαίως, περί αυτού όμως πρόκειται).

Πέρα από το γραφικό του θέματος (Τετάρτη Αυγούστου, Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια και άλλοι συμβολισμοί από τα Lidl), η Λατινοπούλου λέει κάτι εξαιρετικά σημαντικό στο οποίο όλοι πρέπει να δώσουμε τεράστια σημασία:

Αν διαφωνείς μαζί της, δεν θέλει καν να σου μιλήσει (ούτε να διανοηθεί να κάνει διάλογο!). Σε προτρέπει μάλιστα να «πας να τα πεις με τους ομοίους σου».

Αυτή η σύντομη φράση (χρησιμοποεί άλλα λόγια, εννοεί ακριβώς αυτό όμως) είναι η πεμπτουσία της απόλυτης ήττας της πολιτικής στην κοινωνία μας. Συμβολίζει θα έλεγα τη μετάβαση από το «πολιτικό ζώο» στο σκέτο «ζώο». 

Η Λατινοπούλου φαίνεται να αρνείται τη μόνη αληθινή υπερδύναμη του ανθρώπινου είδους, εκείνη που μας ξεχώρισε από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο: Τον δια-λόγο (συλλογική δράση, λογικών ατόμων). Δυστυχώς δεν είναι καθόλου αστείο. Είναι αντίθετα θα έλεγα το μονοπάτι προς την απόλυτη καταστροφή, όπως περιγράφεται ίσως στο “social dilemma” και αλλού.

Ας μην γίνουμε σαν την Αφροδίτη Λατινοπούλου. 

Ας συνεχίσουμε να βρίσκουμε τη δύναμη να συζητάμε με τους συνανθρώπους μας, όσο έντονα κι αν διαφωνούμε μαζί τους. Να συνεχίσουμε να αναζητούμε συναινέσεις και να δρούμε ομαδικά, καθότι αυτό επιβάλει η ανθρώπινη υπόσταση μας.

Η τεράστια υποκρισία περί των capital controls

Ζούμε αυτές τις μέρες την «επέτειο» των capital controls και του δημοψηφίσματος και περισσεύει η υποκρισία και η παραπληροφόρηση περί των όσων συνέβησαν τότε. Πράγματι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε να επιβάλλει περιορισμούς στις αναλήψεις μετρητών και στις εξαγωγές κεφαλαίων. 

Το πραγματικό πρόβλημα για την οικονομία είναι το δεύτερο: Οι εξαγωγές κεφαλαίων. Για να είμαστε ακριβείς, αυτές δεν απαγορεύτηκαν. Απλώς κατέστησαν (ιδιαιτέρως) δυσχερείς, καθότι ήθελαν μια ειδική διαδικασία έγκρισης. Αυτό που δεν μπορούσε να γίνει ήταν απλά ένας ιδιώτης ή μια εταιρεία να βγάλουν τα χρήματά τους από τη χώρα δίχως να υπάρχει μια αληθινή εμπορική συναλλαγή. 

Είναι αυτό κάτι καλό; Προφανώς όχι. Είναι τραγικό και απαράδεκτο. Απέχει όμως πολύ από το τέλος του κόσμου.

Αν κάποιος όμως διαβάσει τα μέσα 'ενημέρωσης' πληροφορείται πως καθένας από εμάς "έπρεπε να ζήσει με 60 ευρώ την ημέρα". Ουδέν ψευδέστερον! Πράγματι, δεν μπορούσες να "σηκώσεις μετρητά" περισσότερα από 60 ευρώ την ημέρα. Μετρητά όμως. Οι χρεωστικές κάρτες, ουδέποτε έπαψαν να λειτουργούν δίχως κανένα απολύτως όριο. Το ίδιο και οι τραπεζικές συναλλαγές εξωτερικού. Μπορούσες να πάρεις την χρεωστική σου κάρτα και να κάνεις όσες συναλλαγές ήθελες, δίχως κανέναν επιπλέον περιορισμό.

Ακριβώς δηλαδή ότι κάναμε όλοι μας την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού, πράγμα που το ξεπεσμένο σύστημα το προωθεί ως ''επιτυχία ψηφιοποίησης της οικονομίας''. Ας μας εξηγήσουν γιατί δεν συνέβαινε ακριβώς το ίδιο και την περίοδο των capital controls.

Ας είμαστε ειλικρινείς: Επιβολή τέτοιων περιορισμών για δυο-τρία χρόνια θα σήμαινε το τέλος μεγάλου τμήματος της φοροδιαφυγής/φοροαποφυγής αλλά και πολλών  εγκληματικών δραστηριοτήτων. Ελπίζω να βρεθεί μια κυβέρνηση με το θάρρος να το κάνει: Να τελειώνουμε μια για πάντα με τα ''μαύρα'' στην Ελλάδα, που κατατρώνε την οικονομία και διαβρώνουν την κοινωνία μας.

Για να εξηγηθώ σε νεώτερους αναγνώστες του ιστολογίου: Ψήφισα ΝΑΙ στο δημοψήφισμα. Είναι μεγάλο λάθος όμως να μένουμε στο ποδοσφαιρικού τύπου ερώτημα «είσαι με εμάς ή με τους άλλους;». Το σκεπτικό είναι που νομίζω πως μετράει.

Όπως έγραφα και τότε, για τους "μένουμε Ευρώπη", όχι ... "Δεν θα ξεπλυθούν οι ένοχοι συντασσόμενοι με το ΝΑΙ".

Ας το έχει υπόψιν του αυτό ο Ελληνικός λαός: Οι ένοχοι υπάρχουν, βρίσκονται τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση. Είναι αυτοί που κυβέρνησαν τη χώρα από το 1985 έως το 2010. Τριανταπέντε χρόνια διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, η οποία έλαβε ακραίες διαστάσεις την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Αυτοί είναι οι ένοχοι, πρέπει κάποτε να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Οι κυβερνήσεις από το 2010 και μετά ήταν σαφέστατα πολύ κατώτερες των περιστάσεων. Κάποιες ήταν αδιανότητα καταστριφικές για τη χώρα, όπως π.χ. η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, κάποιες άλλες απλώς ανίκανες και κάποιες άλλες γραφικές. 

Όμως, να είμαστε ειλικρινείς: Η χώρα καταστράφηκε το διάστημα 1985-2010. Οι σχετικές ευθύνες πρέπει να αποδοθούν ώστε το κεφάλαιο αυτό να κλείσει και η Ελλάδα να μπορέσει να προχωρήσει μπροστά.

Όσο για τα capital controls, ήταν μια στιγμή ακραίας δυσκολίας με πολύ δυσάρεστες πτυχές. Κάποια στιγμή όμως να τελειώνουμε με την προπαγάνδα! Σίγουρα δεν "ζούσαμε με 60 ευρώ την ημέρα", τουλάχιστον δεν αναγκάστηκαν να ζούνε με τόσα όσοι τα διαθέτουν (διότι, δυστυχώς, και τότε και τότε, πολλοί συμπολίτες μας δεν διαθέτουν 60 ευρώ την ημέρα!). 

Σκάνδαλο άνευ προηγουμένου

Ο τίτλος είναι clickbait. Φυσικά και υπάρχει προηγούμενο!

Όλα άρχισαν τη δεκαετία του '90. Τότε ανακάλυψαν πως οι πτυχιούχοι πληροφορικής είτε 'δεν ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση' ή ακόμα και 'δεν έχουν παιδαγωγική επάρκεια' και με κάποια μαγικά σεμινάρια 400 ωρών άρχισαν να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα απ' οτιδήποτε άλλο: Να διορίζουν. Στη περίπτωσή μας καθηγητές 'πληροφορικής' που είχαν βασικό τομέα σπουδών από Φυσική Αγωγή μέχρι Θεολογία αλλά με το μαγικό σεμινάριο των 400 ωρών κατάφεραν να γίνουν καθηγητές πληροφορικής. Τότε θυμάμαι ότι στα αίσχη αυτά πρωτοστατούσε κάποιος υφυπουργός Ανθόπουλος, ο οποίος χρόνια μετά καταδικάστηκε για διαφθορά. Οποία έκπληξις.

Μετά σκέφτηκαν, "γιατί να περιοριζόμαστε;". Άνοιξαν πανιά για όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Δημιουργήθηκε ένα παγκοσμίου πρωτοτυπίας "εμπόριο μορίων". Μην πάει το μυαλό σας στο κακό, εννοώ μορίων του ΑΣΕΠ για τον διορισμό στο δημόσιο. Μέχρι και τα περίπτερα πωλούσαν 'πιστοποιητικά γνώσης υπολογιστών' και διάφορα τέτοια χαριτωμένα που μπερδεμένοι και - κακώς - απελπισμένοι άνθρωποι αγόραζαν 'για να βρουν μια σταθερή και σίγουρη δουλειά'. Στο δημόσιο φυσικά, που αλλού;

Ο μεγάλος διανοητής Μιχάλης Χαραλαμπίδης τα είχε πει απλά: "Αντιλαμβάνονται το 'κυβερνώ' ως 'διορίζω'" οπότε έπρατταν αναλόγως "έχοντας παρκάρει στο κράτος" και μη διστάζοντας να "σπαταλήσουν το Β' και το Γ' ΚΠΣ σε σεμινάρια". Δάσκαλε Μιχάλη, το ίδιο έκαναν και στο Δ' ΚΠΣ που έγινε γνωστό ως ΕΣΠΑ και στα επόμενα. Πρώτα βλέπεις βγαίνει η ψυχή και μετά τα 'χούι'.

Περίπου το 2008 έκαναν ένα άλλο μαγικό. Υπήρχαν κάποια κεφάλαια που έπρεπε να κατευθυνθούν στην ενίσχυση της οικονομίας της γνώσης, της παραγωγής υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μάθαμε όμως ότι 'δεν υπήρχε χρόνος' και ότι 'επρεπε να εκπαιδευτούν οι μηχανικοί' - ή κάτι τέτοιο - οπότε και αυτά έγιναν σεμινάρια. Κάποιο από τα προγράμματα αυτά νομίζω λεγόταν 'ψηφιακό άλμα'. Άλμα έγινε, αλλά όπως μάθαμε με τον σκληρότετρο τρόπο λίγα χρόνια μετά, ήταν άλμα στο κενό.

Περίπου το 2010 νομίζω το τερμάτισαν με το 'ένα λάπτοπ σε κάθε μαθητή'. Μιλάμε για την απόλυτη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος και της φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό (όλα τα laptop ήταν φυσικά εισαγόμενα...). Μιλάμε για μια κατάσταση απολύτως τραγική. Αντί να επενδύουμε στη χώρα τα λιγοστά μας κεφάλαια, αντί να αναπτύσσουμε την οικονομία της γνώσης, της δημιουργικότητας και της συνεργασίας, έχουμε στο μυαλό μας μόνο να 'φάμε' και το κάνουμε εκπορνεύοντας το πλέον ιερό των λειτουργημάτων, εκείνο της εκπαίδευσης.

Διότι ακριβώς εκπόρνευση της εκπαίδευσης είναι αυτό που γίνεται επί δεκαετίες με τα 'πληρωμένα σεμινάρια' που δίνουν μια σειρά κούφιων υποσχέσεων και το μόνο που καταφέρνουν είναι να αυτοσυντηρούνται παραστικά, όπως ακριβώς και ο καρκινικός όγκος ζει από τον ανθρώπινο οργανισμό, μόνο που εν τέλει τον σκοτώνει εάν δεν αφαιρεθεί ριζικά.

Τώρα λοιπόν, ενόσω η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα μιας πιθανής καταστροφής (καθώς όλοι γνωρίζουμε την απόλυτη ανεπάρκεια των ιατρικών μας υποδομών και βασιζόμαστε στον ηρωισμό του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού), είπαν να κάνουν μια από τα ίδια.

Εντάξει. Δεν περίμενε κανείς να έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο. Αλλά να, κάθε φορά πονάει να τα βλέπει κανείς. Αίσχος και ντροπή. ΚΕΚατζήδικα στην εποχή του κορονοϊού. Προσοχή: Δεν αναφέρομαι μόνο στην παρούσα κυβέρνηση. Το φαινόμενο αυτό έχει αποδειχτεί πως είναι διακομματικό.

Θέλω να πιστεύω πως πρόκειται απλός για έναν κακής έμπνευσης επικοινωνιακό τέχνασμα. Ακόμα και έτσι όμως, οι συνέπειές του είναι τραγικές. Μετά από μια τεράστια οικονομική κρίση και εν όψει της επόμενης, ενδεχομένως ακόμα μεγαλύτερης, δεν μπορούμε 'ούτε για αστείο' να νομιμοποιούμε πολιτικά τις πρακτικές που διέλυσαν τη χώρα.

Η βαθιά συντήρηση βασιλεύει στην Ελλάδα

Θλίψη και οργή προκαλεί κατάντια στον λεγόμενο δημόσιο διάλογο στη χώρα μας τις τελευταίες μέρες σχετικά με την ανάληψη της ευθύνης διοίκησης ενός υπουργείου από μια νεαρή Ελληνίδα πολιτικό.

Ένας αισχρός, βαθύς συντηρητισμός κατέκλυσε τα διάφορα μέσα επικοινωνίας, εκφραζόμενος συχνά από ανθρώπους που διεκδικούν τον τίτλο του προοδευτικού.

Βέβαια, η στρέβλωση των λέξεων και των εννοιών έχει αναδειχθεί πολλές φορές (και) σε αυτό το ιστολόγιο ως ένα από τα κύρια συμπτώματα της παρακμής μας.

Λυπάμαι που θα στενοχωρήσω πολλούς, όμως η κριτική που γίνεται στην Κατερίνα Νοτοπούλου το μόνο που φανερώνει είναι την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία μιας βαθιάς συντήρησης αλλά και μια τεράστια πολιτική ανεπάρκεια, διάχυτη στην κοινωνία.

Οι συγκρίσεις είναι τραγικές. Αν μιλούσαμε για τριαντάρη υπουργό, θα χρησιμοποιούσαμε εκφράσεις όπως "ελπιδοφόρος", "δυναμικός", "χαρισματικός" κλπ. Αντίθετα, για μια γυναίκα αυτής της ηλικίας λέμε ότι είναι όμορφη και σέξυ και αφήνουμε να εννοηθεί ότι, δεν μπορεί, η ερωτική της ζωή κάποιο ρόλο θα έπαιξε στην εξέλιξη της.

Πρόκειται αίσχος και ντροπή. Η νέα γενιά πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να ζει σε μια σύγχρονη χώρα ή στην ψωροκώσταινα. Η αποδοχή του σεξισμού ως μέσου πολιτικής αντιπαράθεσης μας θέτει κοινωνικά και πολιτισμικά στα σκοτεινότερα βάθη του τρίτου κόσμου.

Κλείνω κάνοντας μια διευκρίνιση που δεν θα έπρεπε να ήταν αναγκαία:  Ιδέα δεν έχω για την Νοτοπούλου, τις σπουδές και την προσωπικότητα της. Δεν την έχω γνωρίσει, δεν την έχω δει ποτέ. Θα την κρίνω όμως ακριβώς με τα ίδια κριτήρια που θα κρίνω κάθε άλλον πολιτικό που αναλαμβάνει θέση ευθύνης και στον χρόνο που αυτό πρέπει να γίνει.

————
Διάβαζα σήμερα (1/9/2018) δημοσιεύματα ότι η εν λόγω περίπτωση έχει χαρακτηριστικά νεποτισμού. Αν τα δημοσιεύματα ευσταθούν, κάνουν την περίπτωση αυτή ακόμα πιο ενδεικτική της πολιτικής και κοινωνικής παθογένειας μας, έστω και με αντίθετα βάρη όσον αφορά το συγκεκριμένο πρόσωπο. Νεποτισμός και σεξισμός πάνε χέρι χέρι στην αντίδραση. 

Αστακός του βουνού και νεοφυείς επιχειρήσεις

Οι παραδόσεις είναι για να τηρούνται. Έτσι και φέτος την Τετάρτη 26 Ιουλίου, ανήμερα της Αγίας Παρασκευής δηλαδή, περίπου πενήντα άτομα από τις ομάδες των εταιρειών του χαρτοφυλακίου της Starttech Ventures βρεθήκαμε στην εξαιρετική ταβέρνα του Όθωνα στον Ασπρόπυργο για να δοκιμάσουμε διάφορα εδέσματα μεταξύ των οποίων και τον διάσημο "Αστακό του Βουνού".

Είναι κάτι που το κάνουμε κάθε καλοκαίρι, νομίζω ξεκινώντας από το μακρινό 2005. Ηταν το πρώτο καλοκαίρι που μας βρήκε με γραφεία στην Αθήνα αφού η επιχειρηματική μας δραστηριότητα αρχικά είχε ξεκινήσει από την Κρήτη (στην οποία βεβαίως συνεχίζουμε ακόμα, αν και όχι στην κλίμακα που θα θέλαμε).

Θέλω να ευχαριστήσω ειλικρινά όλους τους συναδέλφους που κάθε χρόνο μπαίνουν στον κόπο να έρθουν στο χωριό μας, συχνά μετά από μια μακρά και κουραστική μέρα. Είναι κάτι που το εκτιμώ πολύ.

Η πραγματικότητα είναι πως ο Ασπρόπυργος έπαιξε με διάφορους τρόπους έναν ρόλο καθοριστικό για το ξεκίνημα και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μας όλα αυτά τα χρόνια, αυτό όμως είναι κάτι που θα αναλύσω σε επόμενη δημοσίευση.

Αφορμή όλα αυτά τα καλοκαίρια δεν ήταν άλλη από το Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στα Καλύβια της Χασιάς. Ναι, για τον Ασπρόπυργο πρόκειται, απλώς για τις ανάγκες αυτού του άρθρου νομίζω πως ταιριάζει η αρχική, ή κατά πολλούς η αυθεντική, ονομασία του χωριού μας.

Οι Καλυβιώτες λοιπόν, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, είχαν βασικά δυο πανηγύρια. Της Αγίας Παρασκευής, που ήταν τριήμερο και αναμφίβολα το "μεγάλο", και της Αγίας Μαρίνας που ήταν διήμερο και σίγουρα το "μικρό".

Είναι ενδιαφέρον πως και οι δυο γιορτές είναι το κατακαλόκαιρο. Πιθανολογώ πως αυτό έχει μάλλον να κάνει με την ένταση και τον προγραμματισμό των εργασιών της εποχής όποτε ίσως οι άνθρωποι τότε να είχαν λιγότερο φόρτο εργασίας που τους επέτρπε να το ρίξουν και λίγο έξω.

Κάτι που έχει μείνει από την εποχή εκείνη είναι τα δυο εξωκκλήσια, της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Μαρίνας που είναι σίγουρα ιδιαιτέρως γραφικά και σε καλή κατάσταση ακόμα και σήμερα. Φαντάζομαι πως παλιά, όπου ήταν αρκετά μακριά από το κέντρο του χωριού, μέσα στα περιβόλια, το τοπίο θα ήταν ήρεμο και όμορφο. Σήμερα η Αγία Μαρίνα διατηρεί τα χαρακτηριστικά αυτά μάλλον περισσότερο από την Αγία Παρακευή.

Ζώντας σε μια πολύ κλειστή και συντηρητική, αρβανίτικη κοινωνία οι Καλυβιώτες έβρισκαν ευκαιρία να το ρίξουν έξω, ιδιαίτερα στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής. Μπορεί να μάζευαν χρήματα όλο τον χρόνο για τον σκοπό αυτό (κι ενδεχομένως αυτή η φράση να μην αποτελεί λεκτική υπερβολή).

Αυτό το είχαν «μυριστεί» οι τραγουδιστές της εποχής και έβγαζαν πολύ καλό μεροκάματο (νυχτοκάματο, για να ακριβολογούμε) στα Καλύβια. Από τον Τσιτσάνη τις δεκαετίες του '50 και το '60 μέχρι τον Περπινιάδη που ο ίδιος τον θυμάμαι πολύ καλά τη δεκαετία του '80 - αν δεν κάνω λάθος και αρχές του '90, κάποιες φορές μαζί με την Ελένη Βιτάλη. Μαζί τους και δεύτερης γραμμής ονόματα, που σιγά σιγά επικράτησαν στο πανηγύρι, από Μίμη Ανδριανό και Βάσω Χατζή, μέχρι Σοφία Κολλητήρη, Γιώργο Σκαφίδα και πολλούς άλλους.

Θυμάμαι πως το πανηγύρι είχε πέσει σε μεγάλη παρακμή στα τέλη της δεκαετίας του '90. Νομίζω πως η παρέμβαση του Δήμου και πολλών αξιόλογων συμπολιτών μας για την ανάδειξη του λαογραφικού και πολιτισμικού περιεχομένου του πανηγυριού ήταν μια πολύ σωστή απόφαση που έδωσε νέα πνοή στις εκδηλώσεις, οι οποίες και φέτος συνεχίστηκαν κανονικά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα σήμερα στο άκουσμα της λέξης Ασπρόπυργος αυτομάτως κάνουν τους χειρότερους συνειρμούς. Όχι άδικα καθώς η ρύπανση, η εγκληματικότητα, η οικονομική κρίση, ο ρατσισμός και τόσα άλλα προβλήματα της εποχής μας βρίσκουν στον τόπο μας μια ακραία έκφραση τους.

Παρά ταύτα, ενδεχομένως για να δικαιολογήσω το παρατσούκλι του «εγκληματικά αισιόδοξου», πάντα πίστευα και πιστεύω πως ο τόπος αυτός μπορεί να αναπτυχθεί σημαντικά και με τρόπο βιώσιμο, προσφέροντας μια καλή ποιότητα ζωής στους κατοίκους του και συνεισφέροντας στην οικονομία της χώρας.

Οι βιομηχανίες έντασης γνώσης ακόμα δεν έχουν βρει τον δρόμο τους προς τα Καλύβια της Χασιάς. Πιθανότατα να μην τον βρουν ποτέ, είναι βέβαιο όμως πως η τεχνολογία θα παίξει τον κυρίαρχο ρόλο στην επόμενη μέρα της περιοχής — είτε μιλάμε για logistics, ή για βιομηχανική / βιοτεχνική παραγωγή, ή ακόμα και για τον αγροδιατροφικό τομέα.

Προσωπικά πάντως θα συνεχίσω να προσπαθώ να ενημερώνω τους συνεργάτες μου και όλους όσους συναναστρέφομαι επαγγελματικά ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα στον Ασπρόπυργο πέρα από κίνηση, ρύπανση και διακίνηση κάθε λογής παράνομων προϊόντων. Ίσως μάλιστα κάποια στιγμή δημιουργικά εγχειρήματα αντίστοιχα με τα δικά μας να βρουν τον δρόμο τους και στον Ασπρόπυργο. Από πλευράς μου θα προσπαθήσω να τα υποστηρίξω.

Κλείνω τη δημοσίευση αυτή διευκρινίζοντας για τον Αστακό του Βουνού, όπως πλέον πολλοί αποκαλούν την προβατίνα. Η μόδα της προβατίνας βεβαίως είναι όψιμη. Οι παλιοί, που κάτι περισσότερο θα ήξεραν από κρέας, την απέφευγαν για τον προφανή λόγο: Το κρέας της είναι σκληρό (εκτός εάν έχει κοπεί με χειρουργική ακρίβεια κι έχει ψηθεί δεξιοτεχνικά...).

Νομίζω πως αν μπορούσαμε σήμερα να συνομιλήσουμε με έναν παλιό Καλυβιώτη τσοπάνο, αφού πρώτα θα γελούσε με την καρδιά του μαθαίνοντας πως έχει γίνει δημοφιλής η προβατίνα, θα μας έλεγε πως όσοι ξέρουν τρώνε ζυγούρι και μάλιστα μπούτι!

Εύχομαι το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής να γίνεται για πολλά ακόμα χρόνια και συνεχώς να αποκτά σημαντικότερο πολιτιστικό περιεχόμενο. Εύχομαι ακόμα νέοι άνθρωποι να συνεχίσουν να επισκέπτονται τον Ασπρόπυργο και, γιατί όχι, κάποιοι από αυτούς να προσπαθήσουν να πραγματώσουν τη δημιουργικότητα τους στην περιοχή.

Εξάλλου, είναι πια  cliché, όπου υπάρχει κρίση υπάρχει και ευκαιρία — και όσο μεγαλύτερη η κρίση, αντίστοιχα τόσο μεγαλύτερη και η ευκαιρία!

Ἕκτωρ, Αἴας και Αἰνείας: Διδάγματα για τη σύγχρονη Ελλάδα

Πρέπει να ήμουν στη Δευτέρα ή στην Τρίτη τάξη του Δημοτικού όταν είδα στο σπίτι δυο κάπως περίεργα, χοντρά βιβλία: Την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Αμφότερες, αν δεν κάνω λάθος,  σε μετάφραση των Νίκου Καζαντζάκη και Ιωάννη Κακριδή. Νομίζω πως τότε τα βιβλία αυτά  διδάσκονταν στο Γυμνάσιο.

Για κάποιο λόγο που δεν είμαι σίγουρος πως μπορώ να εξηγήσω, άρχισα να διαβάζω με μεγάλο ενθουσιασμό την Ιλιάδα. Αντίθετα, την Οδύσσεια νομίζω πως ουδέποτε κατάφερα να την τελειώσω – ούτε καν ως μαθητής γυμνασίου, αργότερα. Διάβαζα τις ραψωδίες της Ιλιάδας ξανά και ξανά, απολαμβάνοντας το κείμενο, τις λέξεις και τις τόσο παραστατικές εκφράσεις που περιέχει.

Ποτέ δεν μου άρεσε να διαβάζω για τον Αχιλλέα, τον κορυφαίο των Αχαιών. Ένιωθα ότι σαν ημίθεος που πολεμούσε με θνητούς κατά κάποιο τρόπο προσωποποιούσε την αδικία.  Ένα unfair έναντι των αντιπάλων του θα έλεγα σήμερα. Επίσης σιγά σιγά μειώθηκε το ενδιαφέρον μου για τον Αγαμέμνονα, ειδικά όταν διάβαζα για την ιστορία του μετά τη λήξη του Τρωϊκού Πολέμου. Ο Νέστωρ και ο Διομήδης ήταν αναμφισβήτητα μορφές που τράβηξαν το ενδιαφέρον μου, καμία όμως δεν συγκρινόταν με τον Αίαντα τον Τελαμώνιο και τον Έκτορα.

Για τον Αίαντα θα μιλήσω αναλυτικά σε επόμενη ανάρτηση. Το γεγονός ότι ήταν Βασιλιάς της Σαλαμίνας, την οποία έβλεπα από το μπαλκόνι του σπιτιού μας στον Ασπρόπυργο, βοηθούσε πολύ να τον θεωρήσω λίγο «δικό μας παιδί» και να εντείνει τον θαυμασμό μου.

Για ένα παιδί δημοτικού ήταν πολύ ενδιαφέρον να διαβάζει για τον ήρωα με την τεράστια δύναμη που κατατρόπωνε τους εχθρούς. Ο καλύτερος πολεμιστής των Αχαιών πέραν του ημιθέου Αχιλλέα, ο οποίος όμως αδικήθηκε κατάφορα από τους ίδιους τους συμπολεμιστές του. Σημειώνω πως ο Βασιλιάς της Σαλαμίνας μονομάχησε με τον Έκτορα και υπερίσχυσε – όχι όμως τόσο καθαρά ώστε να του «κατοχυρωθεί» η νίκη στη μονομαχία, που τελικά κρίθηκε ως ισοπαλία.

Όταν ο Πάρης σκότωσε τον Αχιλλέα, οι Αχαιοί τελικά επέλεξαν να δώσουν τα όπλα του τελευταίου στον Οδυσσέα, αδικώντας κατάφορα τον Αίαντα. Εκείνος, δικαίως, εξοργίστηκε. Δεν μπόρεσε, δυστυχώς, να ελέγξει την οργή του. Η Αθηνά όμως τον τύφλωσε και ξέσπασε σε ...ένα κοπάδι πρόβατα. Όταν το πρωί κατάλαβε τι είχε κάνει, ο ίδιος έδωσε τέρμα στη ζωή του. Άδικο τέλος για μια κορυφαία μορφή.

Το δίδαγμά μου από την ιστορία του Αίαντα του Τελαμώνιου είναι σαφές: Η ζωή είναι πολύ συχνά, πολύ άδικη. Η οργή όμως έναντι της αδικίας δεν οδηγεί πουθενά παρά στην απόλυτη καταστροφή, όπως έκανε στον ήρωα από τη Σαλαμίνα. Πρέπει αντίθετα να δεχόμαστε την αδικία, να διδασκόμαστε από εκείνη και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τους παράγοντες και τις συνθήκες που τη δημιούργησαν. Με αποφασιστικότητα μεγάλη, όχι όμως με οργή.

Επανέρχομαι στον Έκτορα, τον κορυφαίο των «εχθρών» της Ιλιάδας. Πάντα μου φαινόταν μια μαγική προσωπικότητα. Όσο περνούν τα χρόνια η άποψή μου αυτή ενισχύεται. Αναμφίβολα τον θεωρώ παράδειγμα λαμπρό, μορφή διδακτική και καθοριστική για τη συγκρότησή μου – Νομίζω μάλιστα πως πολύ κακώς δεν του έχει δοθεί στην εκπαίδευση η δέουσα σημασία.

Πρώτα και κύρια, ο Έκτορας ηγείται του στρατού της Τροίας σε έναν πόλεμο για τον οποίο ο ίδιος ούτε ευθύνεται ούτε τον επιθυμούσε. Γνώριζε πως ο Πάρης ήταν υπεύθυνος για το επερχόμενο κακό και πρότεινε να λυθεί το θέμα με τον προφανή τρόπο: Μονομαχία του Πάρη με τον Μενέλαο, πράγμα που τελικώς έγινε. Οι Θεοί όμως είχαν αποφασίσει ο πόλεμος να γίνει και έτσι με παρέμβασή τους νικητής δεν αναδείχτηκε.

Ο Έκτορας προτρέπει τον Πάρη να πάρει μέρος στη μάχη.

Στην πορεία ο Έκτορας ήταν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του στρατού της Τροίας. Μονομάχησε με πολλούς και μόνο με τον Αίαντα, όπως είπαμε παραπάνω, δεν κατάφερε να επικρατήσει, ερχόμενος ισόπαλος - αν και με ελαφρύ, μη επαρκές δυστυχώς για εκείνον, προβάδισμα του Βασιλιά της Σαλαμίνας. Όταν μονομάχησε με τον Πάτροκλο και επικράτησε, γνώριζε πως έκανε το μοιραίο βήμα.

Ήρθε έτσι ο κορυφαίος των Τρώων αντιμέτωπος με τη μοίρα του. Έπρεπε να μονομαχήσει με τον Αχιλλέα. Ο Έκτορας είναι καλός, είναι πάρα πολύ καλός. Είναι σε επίπεδο τελειότητας για τα μέτρα των θνητών. Ο αντίπαλός του είναι όμως ημίθεος. Η μάχη είναι άδικη και χαμένη εκ των προτέρων.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης θα πει αιώνες μετά:

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει

όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)

πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,

κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε. 

Δεν το γράφω τυχαία. Όσο το σκέφτομαι τόσο συμπεραίνω πως ο Έκτορας αναμφίβολα υπήρξε ο πρώτος από τους "Τριακόσιους" ή έστω ο πρόδρομός τους. Έκανε το χρέος του προς την πατρίδα, έπραξε το δέον γενέσθαι, ακόμα και αν ήταν γνώστης της μοιραίας κατάληξης που θα είχε η προσπάθειά του.

Για ότι σημαίνει η Ελληνική Παιδεία, ο Έκτορας ήταν ένας μεγάλος Έλληνας.

Είναι ιδιαίτερα διδακτική η πορεία της μονομαχίας. Ο Έκτορας σταθμίζει τα δεδομένα. Έρχονται στο προσκήνιο η λογική και το συναίσθημα. Η απόφασή του είναι πάρα πολύ δύσκολη, μα είναι δεδομένη και οριστική. Θα μονομαχήσει, γνωρίζοντας πως θα ηττηθεί. Μετά κυριαρχεί το ένστικτο. Δειλιάζει, φοβάται. Τρέχει να σωθεί. Καταφέρνει όμως να συγκροτήσει τις σκέψεις του, να σταθεί στα πόδια του και να κάνει το καθήκον του. Το κάνει μάλιστα πάρα πολύ καλά. Μόνο εύκολος αντίπαλος δεν ήταν για τον Αχιλλέα! Προσεκτική ανάγνωση της ιστορίας οδηγεί στο ότι ο ημίθεος των Αχαιών είχε διπλή παρέμβαση υπέρ του από την Αθηνά ώστε τελικά να επικρατήσει. Στο τέλος, ξεψυχώντας ο Έκτορας προβλέπει το τέλος του Αχιλλέα.

Η αναλογία με την ίδια τη ζωή είναι προφανής. Από πολύ μικρή ηλικία γνωρίζουμε καλά τη νομοτέλεια που μας διέπει. Το τέλος θα έρθει για όλους και δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να γίνει για να το σταματήσει. Σημασία όμως έχει η διαδρομή. Ο φόβος είναι που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ύπαρξη. Πρέπει να τον ζήσεις, να τον κατανοήσεις σε βάθος, να μην τον αποφύγεις ως σκέψη, ώστε εν τέλει να καταφέρεις να τον διαχειριστείς, να ανασυγκροτήσεις την σκέψη και τις δυνάμεις σου ώστε τελικά με τις πράξεις σου, με την εντιμότητα, τη δικαιοσύνη και την προσφορά, πράττοντας το δέον γενέσθαι, να δώσεις νόημα στη ζωή σου.

Στο εκπαιδευτικό μας σύστημα νομίζω πως θα έπρεπε να δώσουμε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στον Έκτορα. Η αίσθηση της προσφοράς, του καθήκοντος αλλά και η ίδια η αριστεία χωρίς αμετροέπεια, που τόσο έντονα χαρακτήριζε τον ήρωα της Τροίας, είναι οι ποιότητες που έλειψαν τόσο από την Ελλάδα και μας οδήγησαν στην ηθική, κοινωνική και εν τέλει οικονομική χρεοκοπία. Πρέπει όλοι να μελετήσουμε, να διδαχτούμε από το παράδειγμα του Έκτορα. Να είμαστε δίκαιοι. Να πράττουμε τελικά το σωστό, να παίρνουμε τις δύσκολες αποφάσεις όταν χρειάζονται.

Ο Έκτορας πραγματώνει ένα παράδειγμα πολύ απαραίτητο για την ελληνική κοινωνία. Την κοινωνία που, δυστυχώς, έφτασε να θεωρήσει ως πρότυπό της εκείνο του "τζάμπα μάγκα" - κάτι για το οποίο όλοι θα έπρεπε να ντρεπόμαστε.

Στα δύσκολα προβλήματα δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Όταν λέμε ότι "κάποιοι πρέπει να πληρώσουν το τίμημα" πρέπει να ξέρουμε καλά πως στους "κάποιους" συχνά περιλαμβανόμαστε και εμείς οι ίδιοι. Οφείλουμε να ακολουθήσουμε τα βήματα του Έκτορα προς την προσφορά, το καθήκον, την επικράτηση της λογικής και τους συναισθήματος επί του ενστίκτου.

Κλείνω με μια σημείωση - παραπομπή για μελλοντικό κείμενο στο ιστολόγιο αυτό: Μια ακόμα μορφή από το στρατόπεδο των Τρώων που θεωρώ ιδιαίτερα διδακτική είναι εκείνη του Αινεία. Όπως κάποτε, σε μια δύσκολη συζήτηση μου είχε πει με ενθουσιασμό ένας Καθηγητής της Ιατρικής Αθηνών αναφερόμενος σε μερικούς φοιτητές του, "κάποια Ρώμη θα θεμελιώσουν". Καθήκον δικό μας είναι να προσφέρουμε στους νέους τη δυνατότητα να ακολουθήσουν τα βήματα του Αινεία, λεπτομέρειες όμως θα δώσω σε επόμενη ανάρτηση.

Προς το παρόν, δεν μπορώ παρά να εκφράσω εκ νέου το θαυμασμό μου στη μορφή του Έκτορα, την οποία θεωρώ παράδειγμα ζωής παντοτινό.

Η τελευταία ευκαιρία

Δεν πρέπει να είσαι ειδικός για να αντιληφθείς την απόγνωση. Μιλάς με κόσμο και είναι το πρώτο που σου λένε. "Δηλαδή, τι μπορεί να γίνει;", ρωτούν. Την κυβέρνηση, καλώς ή κακώς, σοβαρά δεν την παίρνουν. Σοβαρά όμως δεν παίρνουν ούτε την αντιπολίτευση και κάπου εκεί αρχίζει η χώρα να κινείται μεταξύ κινδύνου και τραγωδίας.

Η αριστερά. Περιμένουν κάτι από την αριστερά. Τι είναι όμως αυτό που όντως μπορεί να γίνει;

Στη χώρα μας, η αριστερά ηττήθηκε σε έναν εμφύλιο πόλεμο που δεν έπρεπε να γίνει και η μισή Ελλάδα έμεινε με ένα "γιατί;" και ένα "αν". Μετά, ύστερα από περίπου 30 χρόνια, ήρθε ο Ανδρέας Παπανδρέου να φέρει τη δικαίωση. Τους ψήφους της δικαίωσης βεβαίως τους πήρε, δικαίωση όμως δεν έφερε. Αντίθετα, αυτός και οι επίγονοί του, έφεραν καταστροφή, οικονομική, κοινωνική και πολιτική. 


Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2010. Από τότε η "αριστερά", μέσω του ΣΥΡΙΖΑ, είχε και έχει μια τελευταία ευκαιρία να απαντήσει στο ιστορικό "αν" και να δυναμώσει το ιστορικό "γιατί;". Να αναδείξει την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. Μια νέα πολιτική και ηθική της εργασίας. Αυτή είναι η ευκαιρία, είναι απόλύτως ξεκάθαρο. 

Τι βλέπουμε να συμβαίνει όμως; Είναι τραγικό. Αντί να δούμε την εκκίνηση μιας μορφωτικής επανάστασης που θα δημιουργήσει το απαραίτητο υπόβαθρο για τη θεμελίωση της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, ακούγεται λόγος που έτη φωτός απέχει από αυτήν την προοπτική. Για όλα μαθαίνουμε πως φταίει το μνημόνιο.

Πριν το μνημόνιο βλέπετε ζούσαμε σε μια χώρα αγγελικά πλασμένη. Οι Έλληνες είχαν βρει την ευτυχία στη χαρά της δημιουργίας, όλοι προσέφεραν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους και ελάμβαναν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Ζούσαμε στον παράδεισο και δεν το είχαμε καταλάβει! Ήρθε μετά η κακιά τρόικα σταλμένη από τον εωσφόρο με τη μορφή ανατολικογερμανίδας και το όνειρο κατέρρευσε.

Τι πρέπει να κάνεις εσύ Πολίτη; Είναι απλό! Να ψηφίσεις ΣΥΡΙΖΑ, να πάει ο Φωτόπουλος στη Βουλή, να σκίσει το μνημόνιο και έτσι ο εωσφόρος θα γυρίσει στην κόλαση και εμείς στον παράδεισο που ζούσαμε πριν το τραγικό μνημόνιο.

Υπερβάλλω, θα πείτε. Υπερβάλλω όμως; Φοβάμαι πως όχι. Το σχέδιο που έχει μοιραστεί ο ΣΥΡΙΖΑ με την ελληνική κοινωνία είναι αντιστοίχου επιπέδου με την παραπάνω παράγραφο.

Η Ελλάδα, όπως και κάθε χώρα, έχει ανάγκη την ΑΛΗΘΕΙΑ. Έχει ανάγκη δηλαδή να πει ένα όχι στη λήθη. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε, δεν πρέπει να εκλογικεύσουμε. Όχι, το μνημόνιο δεν είναι η αιτία των δεινών μας. Αιτία των δεινών μας είναι οι πολιτικές (ο Θεός να τις κάνει) που ακολουθήσαμε για δεκαετίες και ζούσαμε με δανεικά και ψεύτικο πλούτο.

Που βρίσκεται η λύση; Η λύση βρίσκεται μόνο στην εργασία και πουθενά αλλού. Η λύση βρίσκεται στην παραγωγή. Την ανταγωνιστική παραγωγή με όρους 21ου αιώνα και πλήρη αξιοποίηση του συμβολικού, του ανθρωπίνου και του οικονομικού κεφαλαίου της χώρας μέσα σε μια δυναμική διαδικασία ολοένα και βαθύτερης Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η αριστερά πάντα είχε να κάνει με τη σχέση του υποκειμένου με το αντικείμενο της εργασίας του. Με την αναζήτηση της πλήρωσης στη δημιουργία και όχι στην κατανάλωση. Η σημερινή συγκυρία είναι η καλύτερη δυνατή για την αριστερά ως ευκαιρία πρόταξης και πανευρωπαϊκής προώθησης ενός νέου οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου που περιγράφεται από την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. 

Μιας φιλοσοφίας της αυτονομίας, όπως θα έλεγε ένας μεγάλος διανοητής του 20ου αιώνα, που δεν έχει μελετηθεί όσο του αξίζει.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια τελευταία ευκαιρία να ξυπνήσει από το λήθαργο του λαϊκισμού και της βεβαιότητας της επερχόμενης νίκης. Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του να κερδίσεις μια εκλογική αναμέτρηση και του να κυβερνήσεις μια χώρα. 

Αν δεν προταθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο οικονομικής ανασυγκρότησης και αν δεν υπάρχει μέριμνα το σχέδιο αυτό να είναι στην κορυφή της πολιτικής συζήτησης, αν όχι να τη μονοπωλεί, η τελευταία ευκαιρία της αριστεράς θα είναι δυστυχώς μια ακόμα χαμένη ευκαιρία για την Ελλάδα.

Όλα τα λεφτά (η αρχή του τέλους;)

H δήλωση του Κοντομηνά είναι όλα τα λεφτά:

«Σε αντίθεση με τα θηριώδη μη εξυπηρετούμενα δάνεια γνωστών επιχειρηματιών, τα δάνεια του ομίλου DEMCO που έχουν συναφθεί με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, υπερκαλύπτονται με εγγυήσεις από την προσωπική μου περιουσία».

Ναι, λέει αλήθεια ο Κοντομηνάς. Εκείνοι που συνιστούν την ελληνική οικονομική ολιγαρχία, αυτοί δηλαδή που επί της ουσίας κυβερνούν τη χώρα με πιόνια το "πολιτικό" σύστημα και τα μέσα "ενημέρωσης", έχουν δανειακές υποχρεώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων, μερικοί μάλιστα ίσως ξεπερνούν και το δισεκατομμύριο.

Είναι φυσικό ότι κατά κανόνα τα δάνεια αυτά δεν εξυπηρετούνται και οι όποιες εγγυήσεις τα συνοδεύουν δεν επαρκούν να τα καλύψουν. Εννοείται πως η προσωπική περιουσία των "επιχειρηματιών" είναι στο απυρόβλητο.

Τι θα γίνει λοιπόν με όλους αυτούς; Τι θα συμβεί με τα "κόκκινα δάνεια" εκατοντάδων εκατομμυρίων που έχουν φορτωθεί οι Τράπεζες και κατά συνέπεια ο Έλληνας και ο Ευρωπαίος Φορολογούμενος που δίνει τα χρήματά τους για να τις ανακεφαλαιοποιήσει;

Πώς θα μπορέσουν τέτοιου ύψους οφειλές να μείνουν στο απυρόβλητο την στιγμή που αρχίζουν σύντομα να γίνονται κατασχέσεις στους μικρομεσαίους για μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ - πολλές φορές και για λιγότερα; Νομίζω πως πρόκειται για ένα μη διαχειρίσιμο πολιτικό πρόβλημα. Το "πολιτικό" σύστημα δεν μπορεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο που το κρατά στη ζωή. Για αυτό και η καταρρευσή του είναι προδιαγεγραμμένη. Το ζητούμενο είναι αν θα καταρρεύσει και η οικονομική ολιγαρχία, οδηγώντας στη δημιουργία μιας αυθεντικά νέας κατάστασης ή απλά οι ολιγάρχες θα αλλάξουν πιόνια και ετικέτες.

Τι θα συμβεί τελικά στη χώρα; Η γνώμη μου είναι απλή και την έχω εκφράσει από καιρό: Αν δεν δημιουργηθεί μια νέα οικονομική ελίτ στη χώρα, αυτόφωτη, αυτόνομη και αυτοδύναμη, η οποία θα έχει ένα πολύ διαφορετικό σύστημα αξιών από την ψευτο-ελίτ που γνωρίσαμε (για να το πω όσο πιο ευγενικά μπορώ), τίποτα καλό δεν θα μπορέσει να γίνει στην Ελλάδα.

Ούτε φυσικά θα μπορέσει να επιτύχει ποτέ, καμία μεταρρύθμιση.

Οι Άκηδες του ελληνικού επιχειρείν

- Τι ώρα είναι, Άκη;
- Ότι ώρα θες εσύ, Πρόεδρε!

Δεν γνωρίζω αν η παραπάνω διάσημη στιχομυθία μεταξύ του ερωτώντος Ανδρέα Παπανδρέου και του Άκη Τσοχατζόπουλου όντως έλαβε χώρα ή αποτελεί κάποιον αστικό μύθο της ΠαΣοΚικής ιστορίας, δίχως καμία αμφιβολία όμως περιγράφει με τρόπο ρεαλιστικό την πραγματικότητα του πολιτικού αυτού μορφώματος επί προεδρίας Ανδρέα Παπανδρέου.

Ο πολιτικός αυτός άνδρας στον οποίο πολλά από τα δεινά που ζούμε σήμερα θα χρεώσει η ιστορία πέρασε στην αιωνιότητα το καλοκαίρι του 1996. Σταδιακά από τότε γινόμαστε όλοι μάρτυρες του εξής φαινομένου: Όλοι εκείνοι που απαντούσαν με ενθουσιασμό "ότι ώρα θες εσύ Πρόεδρε", όλοι αυτοί που έβλεπαν μα δεν μιλούσαν, όλοι αυτοί που προσπάθησαν απλά να απολαύσουν και εκείνοι το πάρτι της αλλαγής, ξαφνικά έγιναν ...αντι-παπανδρεϊκοί! Τους βλέπουμε σε κανάλια, internet και εφημερίδες να εξηγούν όλα τα λάθη του Παπανδρέου λες και εκείνοι ήταν κάποιας μορφής θεατές, αμέτοχοι στην όλη κατάσταση.

Ακριβώς το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στο ελληνικό επιχειρείν της περιόδου που διανύουμε. Πολλές επιχειρήσεις είχαν γιγαντωθεί πριν σκάσει η φούσκα της "ισχυρής Ελλάδας". Δεν τις περιγράφω ως επιτυχημένες, διότι αν ήσαν τέτοιες θα είχαν αντέξει στην κρίση, αλλά σίγουρα είχαν μεγαλώσει ιδιαίτερα τις δραστηριότητές τους. Διάφοροι περίεργοι τύποι, είτε "μικρο-επιχειρηματίες" ή, συχνότερα, "στελέχη", συνωστίζονταν για να μπουν έστω για δέκα λεπτά σε κάποια γραφεία, μήπως μπορέσουν και "τσιμπήσουν" κάτι και εκείνοι από την "επιτυχία" των εν λόγω εταιρειών.

Τι συμβαίνει σήμερα; Πολλές από τις εταιρείες αυτές έχουν είτε κλείσει ήδη ή βρίσκονται σε μια μη αναστρέψιμη κατεύθυνση προς το κλείσιμο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι πρώην πανίσχυρες (;) διοικήσεις τους βρίσκονται σε κατάσταση οικτρή (...καθώς βλέπετε η εξ'Αμερικής λογική του "golden parachute" δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Δανία του Νότου...). Στην ούτως ή άλλως τραγική αυτή κατάσταση είναι θέαμα εμμετικό να βλέπει κανείς τους πρώην συνωστιζομένους να βγάζουν λόγους πύρινους για την στρατηγική και τις πρακτικές των επιχειρηματιών αυτών που οδήγησαν τις εταιρείες τους στη σημερινή κατάστασή τους.

Δεν είναι ότι έχουν άδικο. Πολλές φορές δεν έχουν, τα γεγονότα που περιγράφουν είναι αληθή. Είναι όμως ότι και εκείνοι, οπως και οι όψιμοι αντιπαπανδρεϊκοί ΠαΣοΚοι, μόνο αμέτοχοι δεν ήταν στην κατάσταση που είχε δημιουργηθεί. Κάθε άλλο, ίσως ήταν από αυτούς που μόνο κέρδισαν και τίποτα δεν έχαναν!

Θα πω κάτι πολύ απλό: Έχοντας ξεκινήσει την πρώτη μου εταιρεία το 2000, είχα την τύχη ή την ατυχία να έχω ζήσει δυο κύκλους καταστροφής των επιχειρήσεων στον κλάδο της Πληροφορικής. Πέραν των εξαιρέσεων που πάντα υπάρχουν, στις κρατικοδίαιτες αυτές επιχειρήσεις ούτε οι μέτοχοι κέρδιζαν, ούτε οι διοικήσεις (που συνήθως ταυτίζονταν με τους μετόχους). Τα έργα εξάλλου ήταν σχεδόν πάντα υποκοστολογημένα. Ποιοι κέρδιζαν λοιπόν; Μα είναι απλό, μόνο δυο κατηγορίες παιχτών στον παιχνίδι αυτό κέρδιζαν: α) Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις (το υλικό και λογισμικό των οποίων φωτογράφιζαν οι προκηρύξεις) και β) Οι γνωστοί "business development executives" - ή ίσως "μεσάζοντες" σε μια πιο λαϊκή ορολογία, εκείνοι δηλαδή που δίχως να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν "διαχειρίζονταν τα μαύρα". Φυσικά κάποια ψίχουλα (σε σχέση με αυτούς) έπαιρναν και οι δημόσιοι "λειτουργοί".

Αυτή είναι η πραγματικότητα της αγοράς. Άνθρωποι που πάντοτε πολεμούσαν εκ του ασφαλούς, οι μόνοι που έβγαλαν χρήματα από την απαράδεκτη πραγματικότητα της αγοράς, είναι αυτοί που σήμερα κάνουν τους τιμητές. Τελικά είναι μάλλον νομοτέλεια ότι ο πολιτικός πολιτισμός μιας κοινωνίας καθορίζει και τον οικονομικό.

Ζητούμενο όμως σήμερα είναι όποιες δημιουργικές δυνάμεις έχουν απομείνει στον τόπο να μην αναλωθούν σε μια στείρα κριτική του φαινομένου η οποία δυστυχώς οδηγεί σε επανάληψή του. Αντίθετα, χρειάζονται μια ρεαλιστική, αντικειμενική ερμηνεία του τι πραγματικά συνέβη και τη χάραξη μιας μακρόχρονης αναπτυξιακής στρατηγικής σε εντελώς διαφορετική βάση. Ποια θα είναι αυτή η βάση; Η απάντηση είναι απλή: Η εξωστρέφεια, η ανταγωνιστικότητα σε όρους παγκοσμιοποίησης.

Αν μη τι άλλο αυτό θα οδηγήσει - επιτέλους - και στην ανάδειξη της αξιοκρατίας ως βασικού ανταγωνστικού πλεονεκτήματος των υγιών επιχειρήσεων.

"Κυβερνώ": Η Διαδρομή από το "Διορίζω" στο "Προπαγανδίζω"

Σήμερα λίγο πριν το μεσημέρι είχα μπει στο αυτοκίνητο και είχα ξεκινήσει για μια βόλτα προς το Λαύριο, σκοπεύοντας να κάνω το μόλις τρίτο μπάνιο για φέτος - Όσοι δεν το γνωρίζετε, περίπου 5 χλμ μετά το Λαύριο προς το Σούνιο έχει δυο τρεις μικρές μα καταπληκτικές παραλίες. Μόλις μπήκα στην Αττική Οδό, άνοιξα το ραδιόφωνο και άκουσα ειδήσεις. "Μεγάλη ανησυχία στην Κυβέρνηση για τη άνοδο του χρέους", έλεγε ο εκφωνητής."Είναι στα επίπεδα του 180% του ΑΕΠ", συνέχισε αποφασιστικά, μιλώντας για τον "μεγάλο προβληματισμό στον οποίο έχουν περιέλθει οι αρμόδιοι στο Υπουργείο Οικονομικών".

Δεν κρύβω πως, πριν γελάσω με την καρδιά μου, σάστισα. Μα για πόσο ηλίθιους μας περνούν τελοσπάντων; Είναι τελικά βέβαιο πως νομίζουν ότι έχουμε μνήμη χρυσόψαρου - ίσως καν ούτε τόση. Φαντάσου την ακόλουθη σκηνή αγαπητέ αναγνώστη, Παρασκευή 23 Αυγούστου στις 9:00 το βράδυ στο Υπουργείο Οικονομικών:

Ο Υπουργός των Οικονομικών μαζί με τα διευθυντικά στελέχη του Υπουργείου έντρομοι βλέπουν μια αναφορά από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους η οποία λέει, άκουσον άκουσον, ότι το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 180% του ΑΕΠ. Δεν πιστεύουν στα μάτια τους! Ο Υπουργός με τρεμάμενη φωνή ενημερώνει τον Πρωθυπουργό για τα τραγικά μαντάτα: Είμαστε καταχρεωμένοι! 

Έτσι, σήμερα το πρωί του Σαββάτου 24 Αυγούστου 2013 το in.gr, το ΣΚΑΙ και όλα τα άλλα μέσα "ενημέρωσης" μας λένε για τη μεγάλη ανησυχία που έχει προκληθεί από την υπερδιόγκωση του δημοσίου χρέους.

Βλέπετε, όλοι εμείς εδώ στη "Δανία του Νότου", ήμασταν βέβαιοι πως όλα πήγαιναν ρολόι. Έπρεπε δυστυχώς σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά το "λεφτά υπάρχουν", να ενημερωθούμε πως τα πράγματα τελικά δεν πάνε και τόσο καλά. Κάτι πρέπει να γίνει, τότε! Ενδεχομένως να πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα. Όχι τίποτα ανησυχητικό, να τα σηνηθισμένα: Μείωση μισθών και συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ, αύξηση του ειδικού τέλους ακινήτων, κτλ. Ίσως να έχει έρθει η ώρα και για μια έκτακτη εισφορά επί του τζίρου των επιχειρήσεων, γιατί όχι; Αν σας πέρασε από το μυαλό να πληρώσει η οικονομική ολιγαρχία, να καταπολεμηθεί η διαφθορά και να εξορθολογιστούν οι προμήθειες, τότε μάλλον ζείτε σε άλλη χώρα.

Τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Για δεκαετίες το τρίγωνο της καταστροφής (οικονομική ολιγαρχίας - "πολιτικά" κόμματα - μέσα "ενημέρωσης") είχε αντιληφθεί το "κυβερνώ" ως "διορίζω". Για να μπορεί να το κάνει άνετα, είχε στήσει και έναν πανίσχυρο μηχανισμό προπαγάνδας, καθώς η οικονομική ολιγαρχία μεταξύ των άλλων ήλεγχε και όλα τα μέσα "ενημέρωσης". Σήμερα, το "διορίζω" έχει περιοριστεί σημαντικά - αν και συνεχίζεται με διάφορες μορφές, λέγε με ΜΚΟ μέσω ΕΣΠΑ κλπ - οπότε η έμφαση έχει δοθεί στο "ενημερώνω", δηλαδή στο "προπαγανδίζω". Είναι βλέπετε τόσοι πολλοί αυτοί οι "λειτουργοί της ενημέρωσης" που επάξια διαγωνίζονται για το "βραβείο του χρυσού Γκαιμπελίσκου".

Το ζήτημα τώρα είναι τι κάνουμε εμείς. Θα συνεχίσουμε να τους ακούμε απαθείς; Μήπως ήρθε η ώρα να αντιδράσουμε στην προπαγάνδα και από άβουλοι κρατίτες να ξαναγίνουμε Πολίτες; Οι Έλληνες από το 2009 γνωρίζουμε ότι το κράτος μας είναι υπερχρεωμένο. Το ξέρουμε πολύ καλά, το έχουμε βιώσει. Αυτό που δεν ξέρουμε μέχρι σήμερα είναι να υπάρχει κάποιο ρεαλιστικό και βιώσιμο σχέδιο ανατροπής της κατάστασης αυτής και αληθινής επιστροφής της χώρας στον δρόμο της δημιουργίας, της ανάπτυξης και της προόδου.

Δυστυχώς για το υφιστάμενο "πολιτικό" σύστημα κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί με επικοινωνιακά τεχνάσματα. Θέλει πολλή, σκληρή, δύσκολη και ομαδική δουλειά. Θέλει ανατροπή του status quo που μας οδήγησε στην καταστροφή. Θέλει πάνω απ'όλα την προώθηση μιας νέας σχέσης με την εργασία που θα έχει στο επίκεντρό της τη δημιουργικότητα.

Το σύστημα που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση θα συνεχίζει να ισχυρίζεται πως η μέρα είναι νύχτα για να μπορέσει να μείνει γαντζωμένο στην εξουσία. Το κάνει ήδη για τέσσερα συνεχόμενα έτη. Ο χρόνος τους όμως τελειώνει. Θα έρθει σύντομα η ώρα που θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στην καταστροφή και τη δημιουργία.

Για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις περιστάσεις πρέπει σήμερα περισσότερο από ποτέ να επανέλθουμε στον δρόμο του ορθού λόγου και της αισθητικής. Να ανακαλύψουμε εκ νέου τις Πόλεις, τον Πολιτισμό, την Ποιότητα. Να ανακτήσουμε την ιδιότητα του Πολίτη, με την αυθεντική έννοια του όρου. Να φύγουμε από τους παράλληλους μονολόγους, να μάθουμε να ακούμε, να ανοίξουμε Διάλογο. Μέσω της ομιλίας να πάμε στους Ομίλους, στην Ομαδικότητα, στη Δημιουργία. Να πάμε εκ νέου στη Δημοκρατία, να επιστρέψουμε δηλαδή στην Πολιτική, στην ύψιστη των τεχνών.

Αντί λοιπόν να πανικοβληθείς αγαπητέ αναγνώστη ακούγοντας σήμερα παντού στις ειδήσεις για το δημόσιο χρέος που είναι σε δύσκολα διαχειρίσμα μεγέθη, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να πιστέψεις στον μοναδικό που μπορεί να σε βγάλει από τη δύσκολη θέση που βρίσκεσαι: Το ίδιο σου τον εαυτό. 

Tα επτά συν ένα πρόσωπα της άγνοιας και της απελπισίας. Επτά συν μια κούφιες λέξεις.

Πολλά ανησυχητικά σημάδια της κόπωσης στους ανθρώπους μπορεί εύκολα να δει κανείς τον έκτο χρόνο της κρίσης. Όλοι έχουν κάπως λαβωθεί, πλην ελαχίστων. Σίγουρα η μαζικότητα των αστέγων στο κέντρο της Αθήνας είναι εικόνα θλιβερή και ξένη. Υπάρχει όμως κάτι ακόμα που δεν περιορίζεται σε "ομάδες", όπως τόσο προσχηματικά μάθαμε να τις αποκαλούμε μα αφορά όλο τον πληθυσμό. Τι είναι αυτό; Η ξεροκεφαλιά της άγνοιας και της απελπισίας.

Η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη. Είναι σίγουρα αναμενόμενο να δούμε και πράγματα πρωτόγνωρα. Όμως, θα είμαι ειλικρινής, αυτή την κατάντια δεν την περίμενα. Κάθεσαι σε μια συζήτηση και οι διαφορετικές γνώμες είναι ισάριθμες των παρισταμένων. Όχι μόνο αυτό αλλά κανείς δεν δέχεται το παραμικρό. Βασικά όλοι μιλούν μα κανείς δεν ακούει. Ένα υπόστρωμα βλακείας ιδανικό για την καλλιέργεια του φασισμού.

Πριν περίπου ένα χρόνο είχα γράψει για την κατ'επιλογή ηλιθιότητα στην οποία αυτοβούλως δεχόμαστε να περιπέσουμε υπό το κράτος της απελπισίας. Δεν περίμενα όμως το φαινόμενο να λάβει τέτοιες διαστάσεις.

Έχουν λοιπόν διαμορφωθεί κάποιες κατηγορίες απόψεων και ανθρώπων, φυλές θα τις ονόμαζα, που με θρησκευτική ευλάβεια, δογματισμό και φανατισμό προωθούν μια άποψη που πιστεύουν ότι αποτελεί τη λύση δίχως να δέχονται καμιά συζήτηση για πιθανές διαφοροποιήσεις, έστω και μικρές.

Όσο διαφορετικές και να είναι οι απόψεις αυτές μεταξύ τους, που είναι πολύ διαφορετικές, δυστυχώς δεν είναι τίποτα άλλο παρά διαφορετικά προσωπεία της άγνοιας και της απελπισίας. Φανερώνουν τον απόλυτο πανικό στον οποίο έχει περιέλθει ο εκφραστής τους και ότι έχει βρει καταφύγιο στο δογματισμό. Έχουν με λίγα λόγια εναποθέσει τις ελπίδες τους στο "θεό" - Καθένας σε έναν δικό του, ψεύτικο και κούφιο "θεό" που έχει εφεύρει για να βγει από το αδιέξοδό του.

Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι φυλές; Ποια τα διαφορετικά πρόσωπα της άγνοιας και της απελπισίας;

1. Ο φιλελευθερος

Είναι πολύ απλό: Για όλα φταίει το κράτος. Η λύση επομένως είναι να μειώσουμε το κράτος. Να απολύσουμε αύριο το 75% των δημοσίων υπαλλήλων, να κατοχυρώσουμε συνταγματικά ότι δεν θα ξαναπροσληφθούν ποτέ και για κανένα λόγο, να ιδιωτικοποιήσουμε και όλη τη δημόσια περιουσία και όλα θα λυθούν ως δια μαγείας!

2. Ο αντιμνημονιακός

Για όλα φταίει το μνημόνιο και η τρόικα! Να καταργήσουμε το μνημόνιο και να διώξουμε την τρόικα και όλα θα λυθούν, ως δια μαγείας.

3. Ο σοσιαλιστής

Για όλα φταίνε οι τράπεζες, το κεφάλαιο, ο καπιταλισμός. Να κοινωνικοποιήσουμε τις τράπεζες και τα μέσα παραγωγής, να απαγορεύσουμε τη συγκέντρωση κεφαλαίου, να έρθει η λαϊκή κυριαρχία, να προσφέρουμε λίγο-πολύ τα πάντα στους πάντες δωρεάν και όλα τα προβλήματα θα λυθούν με μιας, ως δια μαγείας.

4. Ο αναρχικός

Η εξουσία διαφθείρει. Να καταργήσουμε κάθε εξουσία, να ζήσουμε ελεύθερα, αναρχικά και τα προβλήματα μας θα λυθούν με μιας, ως δια μαγείας.

(Σημείωση: Αν έπρεπε υποχρεωτικά να διαλέξω μια δογματική λύση, αυτή σίγουρα είναι η πιο ελκυστική!)

5. Ο δραχμολάγνος

Για όλα φταίει το ευρώ! Να φύγουμε τώρα από την ευρωζώνη, να γυρίσουμε στην αυθεντική, λατρεμένη ελληνική δραχμή και όλα μας τα προβλήματα θα λυθούν αυτόματα, ως δια μαγείας.

6. Ο ξενοφοβικός

Ήρθαν οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές. Δεν έχουν πληρώσει φόρους αλλά κάνουν χρήση των νοσοκομείων, των σχολείων, των υποδομών που εμείς οι Έλληνες φτιάξαμε με κόπο και τελικά δεν μπορούμε να απολαύσουμε. Να απελαθούν τώρα όλοι οι ξένοι και όλα θα φτιάξουν, ως δια μαγείας.

7. Ο χουντικός

Καλά, αυτοί οι ένστολοι τι κάνουν; Κοιμούνται όρθιοι; Νίκος, Μάκης και Άδωνις, κατά το Παπαδόπουλος, Μακαρέζος, Πατακός και τα προβλήματα όλα θα μπουν στο γύψο και θα θεραπεύουν, ως δια μαγείας.

Δυστυχώς όμως, όπως κατά βάθος το ξέρουν και οι επτά φυλές της άγνοιας και της απελπισίας, μαγική λύση δεν υπάρχει και η αλήθεια, όπως πάντα, είναι κάπου στη μέση. Εξαιρέσει του γραφικού χουντικού, όλοι έχουν από λίγο δίκιο και πολύ άδικο.  Επικεντρώνουν σε μια πτυχή του προβλήματος και χάνουν το σύνολο. Μετά τους τυφλώνει ο φανατισμός, ο δογματισμός και δεν ξέρουν τι λένε.

Θα επιμείνω στο ακόλουθο: Όλοι πλην του γραφικού χουντικού έχουν κάποια στοιχεία της ορθολογικής λύση. Ακόμα και στον δραχμολάγνο μπορώ να βρω στοιχεία θετικά. Παραμένοντας ένθερμος υποστηρικτής του ευρώ, δέχομαι πως πρέπει να υπάρχει ρεαλιστικό σχέδιο επιστροφής σε εθνικό νόμισμα ως ύστατη λύση αποφυγής μια καταστροφής σε περίπτωση που τρελαθεί η Ευρώπη.

Τελικά όμως, αφού δεν υπάρχει λύση μαγική, τότε τι μπορεί να γίνει;

Πολλά μπορούν να γίνουν, πρέπει να γίνουν και είναι βέβαιο πως τελικά θα γίνουν. Καθαρό μυαλό, σφαιρική αντίληψη, σχέδιο μακράς πνοής και πολλή, σκληρή και ομαδική δουλειά. Αυτό είναι το μοναδικό πρόσωπο που μπορεί να μας βγάλει από την κρίση. Με ρεαλισμό, ορθολογισμό και αυτοπεποίθηση. Πιστεύοντας στις δυνάμεις τις δικές μας και των συνανθρώπων μας, όχι σε λύσεις μαγικες.

Επαναλαμβάνω από άρθρο προγενέστερο κάποια τα βασικά στοιχεία μιας ορθολογικής λύσης:

1. Θέση των μιζοκομμάτων εκτός νόμου

2. Καθιέρωση πολιτικού φόρου - έκτακτης εισφοράς κακοδιοίκησης

3. Συνταγματική καθιέρωση απλής και ανόθευτης αναλογικής

4. Συγκρότηση κυβέρνησης ειδικών, με ευρείας κοινοβουλευτική πλειοψηφία για τη διαχείριση της κρίσης

5. Παραγωγική ανασυγκρότηση, ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας & της δημιουργικότητας, προώθηση ενός νέου, υγιούς & ισχυρού συνεταιριστικού κινήματος

6. Πρωτοπορία στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης

7. Απόλυτος σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη διαφορετικότητα και στις προσωπικές ελευθερίες

Κλείνω, αναφερόμενος και σε ένα όγδοο πρόσωπο της άγνοιας και της απελπισίας που τόσο έντονα και ύπουλα, ας μου επιτραπεί, προβάλεται τελευταία από μερικούς εκ των βασικών υπευθύνων της καταστροφής: Ο entrepreneur, συνήθως και με τον χαρακτηρισμό "start-up". Είναι γνωστό πως όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα οικιοποιούνται λέξεις & έννοιες με σκοπό την καταστροφή τους. Επί παραδείγματι οι Ναζί έντυσαν τους προδότες ταγματασφαλίτες ...τσολιάδες και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ταυτίστηκε με το ...κλαρίνο. Ο τσολιάς και το παραδοσιακό τραγούδι όμως ήταν έννοιες ελευθερίας που καμία σχέση δεν είχαν με τους ναζί και τα φασιστάκια της χούντας. Έτσι λοιπόν, άνθρωποι που σχέση καμία - παρά μόνο ίσως σχέση καταστροφής - δεν είχαν με την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας όψιμα στηρίζουν τους "startup entrepreneurs".

Ας θυμούνται όμως πως έχουν γνώση οι φύλακες.

Παραλογιμού εγκώμιο: Για τις απολύσεις στο δημόσιο

Παρακολουθώντας αυτό που περιγράφουμε με τον όρο "δημόσια συζήτηση", παρότι ο όρος μάλλον απέχει πολύ από το να αποδίδει ορθά αυτό που συμβαίνει που δεν είναι άλλο από μια οργανωμένη προπαγάνδα, βλέπω πως τελικά οδηγούμαστε σε ένα καίριο ερώτημα: "Θα κάνουμε μαζικές απολύσεις στο δημόσιο ώστε να σωθεί η χώρα ή θα φοβηθούμε να πάρουμε αυτήν τη θαρραλέα επώδυνη απόφαση και θα καταδικαστούμε σε αργό θάνατο;"

Δυσκολεύομαι ιδιαίτερα να φανταστώ κάτι που θα ήταν περισσότερο παράλογο στην παρούσα φάση της πολύπαθης χώρας μας. Στη χώρα που έχει περισσότερους από 1.5 εκατομμύρια ανέργους, στη χώρα των νεόπτωχων, στη χώρα που μετά από πενήντα χρόνια καταφέραμε να έχουμε νέο μεταναστευτικό κύμα, στη χώρα που εν τέλει το υπ'αριθμό ένα πρόβλημα είναι η ανεργία αντί να συζητάμε πως θα δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας να συζητάμε για μια περίεργη "δικαιοσύνη" στον καταμερισμό της ανεργίας η οποία θα προκύψει από την περεταίρω αύξησή της.

"Στην ανεργία συμμετέχει μόνο ο ιδιωτικός τομέας" λένε οι φωστήρες, "γιατί να μην συμμετέχει και ο δημόσιος;". Περίπου σαν να διαμαρτύρεται ο καρκινοπαθής ότι "γιατρέ, ο καρκίνος έχει χτυπήσει μόνο το στομάχι μου. Δεν θα ήταν καλύτερα τα πράγματα να τον είχα ισομερώς μοιρασμένο σε στομάχι και συκώτι;".

Με το κείμενο αυτό υποστηρίζω πως η περεταίρω αύξηση της ανεργίας που θα προκληθεί με τις πιθανές μαζικές απολύσεις στο δημόσιο θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την κοινωνία και την οικονομία της χώρας και θα ακυρώσει τις όποιες λιγοστές ελπίδες ανάκαμψής της. Μοιάζει λίγο με την επιλογή επιθετικής χειρουργικής επέμβασης σε υπερήλικα, ταλαιπωρημένο ασθενή. "Η εγχείρηση πέτυχε, ο ασθενής απεβίωσε" είναι η φράση που περιγράφει την πιθανότερη των καταλήξεων ενός τέτοιου εγχειρήματος. Όχι λοιπόν, δεν χρειαζόμαστε τις απολύσεις. Εκτός ίσως αν πιστεύουμε πως ο Ρούσβελτ ο οποίος αντιμετωπίζοντας τη μεγάλη κρίση του '30 στις ΗΠΑ προσέλαβε χιλιάδες ανθρώπους για να ...φυτεύουν δέντρα ήταν "κρατιστής".

Είμαι ο τελευταίος που θα υποστηρίξει πως όλα είναι μέλι-γάλα στο δημόσιο τομέα. Πρόκειται σε πολλές περιπτώσεις για παράδεισο διαφθοράς και τεμπελιάς. Βέβαια, το βήμα από τις "πολλές περιπτώσεις" μέχρι τη γενίκευση απέχει "ένα φασισμό δρόμο". Επίσης, μπορώ να σας διαβεβαιώσω δυστυχώς πως και στον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν πλείστα φαινόμενα διαφθοράς και τεμπελιάς, πολλές φορές χειρότερα του δημοσίου. Ας μην τσιμπάμε στην προπαγάνδα λοιπόν. Το ψάρι βρωμάει απ'το κεφάλι: Η οικονομική ολιγαρχία και το "πολιτικό" σύστημα δημιούργησαν τις καταστάσεις αυτές στο δημόσιο τομέα!

Η κατεύθυνση για μια βιώσιμη λύση είναι εκείνη της αύξησης της παραγωγικότητας και της μείωσης του κόστους του δημοσίου τομέα, όχι η διάλυσή του και η εκτόξευση της ανεργίας και ανεπανάληπτα ύψη.

Πώς μπορεί αν γίνει αυτό; Με ριζική διοικητική αναδιοργάνωση, με αυστηρότατο έλεγχο κόστους, με απόλυτα διαφάνεια στις προμήθειες, με σκληρότατη τιμωρία της διαφθοράς και με προώθηση ενός αναπτυξιακού οράματος στο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα. Όλα αυτά θα έχουν θετικότατη συνεισφορά στη διαμόρφωση μιας νέας εργασιακής κουλτούρας σε όλη την κοινωνία. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς πως η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, η προώθηση της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, περνάει μέσα από την αναδιοργάνωση και την αλλαγή της κατεστημένης κουλτούρας στο δημόσιο.

Υπάρχουν παραδείγματα πολυεθνικών επιχειρήσεων με όμοιας τάξης μεγέθους αριθμό υπαλλήλων με το ελληνικό δημόσιο όπου κατάφεραν τα παραπάνω και ενώ βάδιζαν ολοταχώς προς την καταστροφή σήμερα ευημερούν. Ας μην ακούμε παραμύθια λοιπόν πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Αυτό το λένε ανίκανες & διεφθαρμένες διοικήσεις, όπως ομοίως ανίκανες και διεφθαρμένες ήταν οι διοικήσεις των πολυεθνικών που ανέφερα παραπάνω ως παράδειγμα.

Να το πούμε απλά: Αν αύριο διώξουμε 400.000 δημοσίους υπαλλήλους όπως τόσο επίμονα ζητούν κάποιοι το μόνο που θα συμβεί είναι το απόλυτο μπλοκάρισμα της οικονομίας και μια άνευ προηγουμένου κοινωνική έκρηξη. Ξαφινά θα υπάρξει μαζική στάση πληρωμών από όλους και για όλα, κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος και σύντομη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Θα συμβούν όλα αυτά που υποτίθεται πως παλεύουμε να αποφύγουμε.

Είτε μας αρέσει η όχι η σχέση του υποκειμένου με την εργασία του δεν εξαρτάται από τη φύση του εργοδότη. Με άλλα λόγια αν το εθνικό ιδανικό είναι η "καλή δουλειά", δηλαδή η τεμπελιά, τεμπέλης θα είσαι είτε στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Για παράδειγμα, οι "wannabe entrepreneurs" που συνωστίζονται στα διάφορα trendy events και τα εξάμηνα περνούν χωρίς να προοδεύουν καθόλου και επειδή πάντοτε φταίει κάποιος άλλος, δεν είναι παρά η έκφραση του παραπάνω εθνικού ιδανικού της τεμπελιάς στο χώρο της επιχειρηματικότητας.

Αυτό που χρειάζεται λοιπόν η χώρα μας είναι να ορίσει εκ νέου το νόημα της "καλής δουλειάς" και όχι να ενισχύσει ακόμα περισσότερο το καρκίνωμα της ανεργίας. 

Θα ήταν πολύ απλά τα πράγματα αν μπορούσαμε να λύσουμε το "ελληνικό ζήτημα" απλά και μόνο με μερικές, έστω και μαζικές, απολύσεις. Δυστυχώς είναι πολύ δυσκολότερα τα πράγματα. Χρειάζεται μια ριζική αλλαγή στη σχέση μας με την εργασία που τόσο βάναυσα έχει στρεβλωθεί. Αυτή η νέα σχέση με την εργασία θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη. Φοβάμαι όμως πως, δυστυχώς, η κατεύθυνση που έχουμε πάρει από το 2009 είναι εντελώς διαφορετική, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουμε μια σοβαρότατη ασθένεια με παυσίπονα.

Τελικά, όσο αφήνουμε στο τιμόνι αυτούς που δημιούργησαν την κρίση, τόσο θα χειροτερεύουν τα πράγματα. Εμφανιζόμαστε σήμερα έτοιμοι ως κοινωνία να αποδεχτούμε τον μεγαλύτερο των παραλογισμών και την ώρα που μας μαστίζει η ανεργία να αποφασίσουμε να τη διπλασιάσουμε. Ελπίζω έστω και την ύστατη ώρα η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών να ανακαλύψει τον ορθό λόγο, πριν να είναι πολύ αργά.

H Πληροφορική ως Ιφιγένεια της Οικονομικής Ολιγαρχίας

Είχα την τύχη πρόσφατα να βρεθώ σε τέσσερα σημαντικά διεθνή συνέδρια που επικέντρωσαν τις συζητήσεις τους στο ζήτημα της ανεργίας των νέων και στο ρόλο που μπορεί να παίξει η επιχειρηματικότητα για την αντιμετώπισή της. Τα συνέδρια αυτά ήταν το "Saving Europe's Lost Generation" στις Βρυξέλλες 15 Μαΐου, το "Economic Ideas Forum" στο Ελσίνκι 6 & 7 Ιουνίου, το "40 under 40" στην Αθήνα 13-15 Ioυνίου και το G20 Young Entrepreneurs Alliance Summit 2013 στη Μόσχα 15-17 Ιουνίου.

Πολλές διαφορετικές απόψεις ακούστηκαν από εκλεκτούς ομιλητές στα συνέδρια αυτά. Προσωπικά στήριξα με πάθος την ανάγκη για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας ως μονόδρομο για την Ευρώπη, όχι μόνο για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων αλλά γενικότερα για την επίτευξη οικονομικής και κοινωνικής βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση και με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο ένας ήταν ο κοινός τόπος σχεδόν όλων των ομιλητών: Η τεράστια σημασία της Πληροφορικής στην κοινωνία και στην οικονομία. Η νέα οικονομία θα είναι η ψηφιακή οικονομία όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε. Με λίγα λόγια, η Πληροφορική θα παίξει τον καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία των οικονομικών δραστηριοτήτων σε όλους τους κλάδους, από τη γαστρονομία και τον πολιτισμό μέχρι την ενέργεια και τις μεταφορές.

Ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον είναι η τοποθέτηση του Nicolas Petit, COO της Microsoft Γαλλίας, στο 40 under 40 που έγινε στην Αθήνα. Συζητούσαμε για το ζήτημα της πολυγλωσσικότητας στην Ευρώπη και πως μπορούμε αφενός να διαφυλάξομε και να αναδείξουμε το συμβολικό κεφάλαιο που ορίζει μια γλώσσα ενώ παράλληλα διευκολύνουμε τις εμπορικές συναλλαγές και τη δημιουργία ενιαίας, Ευρωπαϊκής συνείδησης. Η θέση του Nicolas ήταν ρηξικέλευθη: Δεύτερη γλώσσα στο εκπαιδευτικό σύστημα κάθε Ευρωπαϊκής χώρας, δεν πρέπει να είναι τα Αγγλικά, ούτε τα Γαλλικά, ούτε τα Γερμανικά ή τα Ισπανικά. Αντίθετα, ήδη από την Πρώτη Δημοτικού, ως δεύτερη γλώσσα πρέπει να διδάσκεται ο προγραμματισμός! (Coding should be the second language in Europe).

Η θέση αυτή που με ενθουσιασμό έγινε δεκτή και επικροτήθηκε από τους 40 Ευρωπαίους νέους ηγέτες κάτω των 40 είχε πρακτικά ακουστεί και στα άλλα τρια συνέδρια. Περιέχει δυο σημαντικότατους άξονες: Προγραμματισμός ως δεύτερη γλώσσα - δηλαδή ο προγραμματισμός ως στοιχείο αλφαβητισμού, και μάλιστα Προγραμματισμός από την Πρώτη Δημοτικού! Είναι μια ιδιαίτερα προωθημένη άποψη που όπως εξηγούν οι υποστηρικτές της "είναι μια από τις τελευταίες ελπίδες της Ευρώπης να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα και εν τέλει το ρόλο της στο παγκόσμιο σκηνικό του 21ου αιώνα".

Στη Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, μάλλον τη σημαντικότερη εθελοντική επαγγελματική οργάνωση σε αυτήν τη χώρα, μιλούσαμε για χρόνια για την ανάγκη του ψηφιακού αλφαβητισμού και τις στρατηγικές που έπρεπε να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν για την επίτευξή του. Με λύπη λέω σήμερα πως κάναμε λάθος. Είναι απαράδεκτος πλεονασμός η φράση "ψηφιακός αλφαβητισμός". Στην πραγματικότητα μιλάμε πλέον για σκέτο αλφαβητισμό - ή μάλλον για τον νέο αναλφαβητισμό.

Ποια ήταν η αντίληψη στην Ελλάδα για τον σύγχρονο αλφαβητισμό; Οι "εκσυγχρονιστές" - ο Θεός να τους κάνει - που είχαν το τιμόνι της χώρας από το 1996 έως το 2004 έλεγαν πως οι Πληροφορικοί "δεν ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση" και "δεν είναι ικανοί για εκπαίδευση". Τι συνέβη τελικά; Θεολόγοι, Γυμναστές, Καλλιτεχνικοί, Μουσικοί και διάφορες άλλες ειδικότητες με "σεμινάρια 400 ωρών" διορίστηκαν ως Καθηγητές Πληροφορικής. Ας μην εκπλήσσεται κανείς λοιπόν για το επίπεδο του ψηφιακού αναλφαβητισμού σήμερα.

Άλλαξε τίποτα από το 2004 έως σήμερα; Απολύτως τίποτα. Τα ίδια και χειρότερα. Καμία στρατηγική για τον ψηφιακό αλφαβητισμό. Αντίθετα υπήρχε στρατηγική πλουτισμού με εμπόριο ελπίδας. Πόσοι και πόσοι δεν πήραν "γνωστό πιστοποιητικό γνώσεων χρήσης υπολογιστή", το οποίο έφτασαν να πουλάνε μέχρι και τα περίπτερα, για να "πάρουν μόρια στον ΑΣΕΠ"; Τι λες εσύ αγαπητέ αναγνώστη, οι άνθρωποι αυτοί ήταν ψηφιακά αλφαβητισμένοι ή ψηφιακά αναλφάβητοι;

Τι συμβαίνει τώρα; Έχει βγει ένα ιδιότυπο "κρεβάτι Προκρούστη". Δεν πιάσαμε τους στόχους του Μνημονίου, κινδυνεύουμε πάλι να μην πάρουμε τη δόση, χρειάζονται κάποιες κινήσεις "εντυπωσιασμού" για να πούμε στους κουτόφραγκους (;) ότι "κοιτάξτε να δείτε, μπορεί να μην πετύχαμε τους στόχους αλλά κοιτάξτε εδώ τι κάναμε! Τα βάλαμε με τις συντεχνίες, ρίχνουμε γροθιά στο μαχαίρι, επιχειρούμε να λύσουμε χρονίζοντα προβλήματα δεκαετιών. Προσπαθούμε, δώστε μας χρόνο". Στο πλαίσιο αυτό έγινε, ότι και όπως έγινε, η ΕΡΤ. Τώρα περιμένουμε και το επόμενο βήμα.

Παρατηρούμε όλοι διάφορους "έγκριτους" "δημοσιογράφους" - ο Θεός να τους κάνει και έγκριτους και δημοσιογράφους - να λένε ότι οι "Καθηγητές Πληροφορικής δεν πατάνε στα σχολεία". Γιατί να μην τους απολύσουμε λοιπόν; Εξαιρετικά!

Δεν νομίζω πως σηκώνει μεγάλη ανάλυση. Ας πούμε όμως τα προφανή:
- Όπως όλη η Ευρώπη έτσι και η Ελλάδα, ακόμα περισσότερο μάλιστα, αν θέλει να επιβιώσει οφείλει να αναπτύξει τις ψηφιακές δεξιότητες
- Στον 21ο αιώνα αλφαβητισμός σημαίνει ψηφιακός αλφαβητισμός
- Στον 21ο αιώνα δεύτερη γλώσσα είναι ο Προγραμματισμός και αρχίζει να διδάσκεται από την Πρώτη Δημοτικού
- Αν χρειάζεται να συγχωνεύσουμε Σχολεία, αφού ζούμε σε "συνθήκες πολέμου", ας το κάνουμε.
- Αν χρειάζεται να επιστρέψουμε σε 35 παιδιά / τάξη, αφού ζούμε σε "συνθήκες πολέμου", ας το κάνουμε.
- Αν χρειάζεται να απολύσουμε καθηγητές Πληροφορικής (και όχι μόνο πληροφορικής) που  τεκμηριωμένα "δεν πατάνε στο Σχολείο" ή κρίθηκαν για άλλο λόγο επίπορκοι, ας το κάνουμε.
- Σε καμία όμως απολύτως περίπτωση δεν μπορεί να μειωθεί το γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση! Πολύ περισσότερο μάλλον πρέπει να αυξηθεί κατακόρυφα, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.
- Να μεταταχθούν άμεσα οι διάφοροι "αλεξιπτωτιστές" "καθηγητές" "πληροφορικής" (Θεολόγοι, Γυμναστές, Μουσικοί, κλπ) στην κανονική τους ειδικότητα
- Με δεδομένα τα παραπάνω βήματα (συγχώνευση σχολείων, σύμπτηξη τάξεων, απολύσεις επιόρκων), πιθανότατα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των Καθηγητών Πληροφορικής (αληθινών αυτή τη φορά) ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα αξασφαλίζει τον αλφαβητισμό του ελληνικού πληθυσμού με όεους 21ου αιώνα.

Η χώρα μας έχει πτωχεύσει. Για να μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια της θα στηριχτεί πρώτα και κύρια στο ανθρώπινο κεφάλαιό της. Τόσο οικονομικά, όσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Ο αλφαβητισμός είναι μια αυτονόητη προϋπόθεση. Αλφαβητισμός εν έτει 2013 σημαίνει ουσιαστική εκπαίδευση Πληροφορικής από την Πρώτη Δημοτικού.

Διαφορετικά, απλά κοροϊδευόμαστε.

Είναι γνωστό ότι πολλοί μας κοροϊδεύουν πολύ και για πολύ χρόνο. Είναι όλοι εκείνοι που περιγράφουμε με τον όρο "οικονομική ολιγαρχία". Όλοι εκείνοι που έχουν φροντίσει οι έχοντες να παραμένουν πρακτικά ανέγγιχτοι, αν όχι ενισχυμένοι, από την κρίση και οι χαμηλόμισθοι, οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες να έχουν περάσει τα πάνδεινα.

Αυτή η οικονομική ολιγαρχία έχει βασικά δυο εργαλεία: Το "πολιτικό" σύστημα και τα μέσα "ενημέρωσης". Το σύστημα αυτό ψάχνει μια νέα Ιφιγένεια που θα τη θυσιάσει για τη διάσωσή του. Η πληροφορική φαντάζει ως μια εξαιρετική περίπτωση για τον σκοπό αυτό. Είναι έτοιμοι να το κάνουν.

Θα τους αφήσουμε;