Κυριακή 4 Αυγούστου 2013

Ουρανέ μου!

Ο Λοχαγός κοιτάζει αυστηρά τον Στρατιώτη με την ιδιάζουσα συμπεριφορά. Του δείχνει τα τρια αστέρια, διακριτικά του βαθμού του και τον ρωτά πως πρέπει να τον αποκαλεί. "Ουρανέ μου!", απαντά δίχως δισταγμό ο Στρατιώτης.

Παλιό το ανέκδοτο, φοβάμαι πως έγινε όμως επίκαιρο σήμερα με τη συζήτηση αν ο αγκυλωτός σταυρός είναι τελικά ναζιστικό σύμβολο ή όχι. Διάβασα πως είναι λέει αρχαιοελληνικό και μάλιστα συναντάται και σε διάφορους πολιτισμούς της Άπω Ανατολής.

Να δω τον εν λόγω συμπολίτη μας να διαλογίζεται στο Θιβέτ και δεν θέλω τίποτα άλλο από τη ζωή μου.

Ενδεχομένως, μετά τη θέσει εν αμφιβόλω του ναζιστικού χαρακτήρα του αγκυλωτού σταυρού θα μπορέσει - επιτέλους - να ανοίξει η συζήτηση και για τον κανονικό, απλό σταυρό. Ποια είναι άραγε η αληθινή σημασία του αρχαίου αυτού συμβόλου που καπηλεύτηκε ο Χριστιανισμός; Μπορούμε ακόμα να σκεφτούμε πολλά τέτοια χαριτωμένα.

Πάντως, σε τελική ανάλυση, βρίσκω ιδιαίτερα χρήσιμη τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει καθώς μας οδηγεί στην εκ νέου γνωριμία μας με τα σύμβολα. Τα σύμβολα συμβάλλουν, ενώνουν δηλαδή. Εξ'ού και το συμβολικό κεφάλαιο για το οποίο συχνά μιλώ στο ιστολόγιο αυτό εμπνευσμένος από τον πολιτικό και διανοητή Μιχάλη Χαραλαμπίδη.

Αφήνω σε σένα αγαπητέ Αναγνώστη να βρεις το αντίθετο του συμβόλου, αντικαθιστώντας το πρώτο συνθετικό της λέξης με το αντίστοιχο της διάιρεσης. Τελειώνω το κείμενο αυτό παραθέτοντας ένα μικρό απόσπασμα από κείμενο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη για το Συμβολικό Κεφάλαιο:

"Μια επιχείρηση που αναπτύχθηκε με οδηγό αυτή την κληρονομιά και τους συμβολισμούς είναι η Bulgari απέναντι από το Café Grecoστο κέντρο της Ρώμης. Ήρθαν από την Ήπειρο και συνέχισαν επάξια αυτή τη μεγάλη κληρονομιά. Οι χρυσοχόοι όμως και οι αργυροχόοι των Ιωαννίνων σήμερα βρίσκονται σε κρίση γιατί φυλακίστηκαν στις αραβικές – οθωμανικές μορφές και συμβολισμούς και δεν μπόρεσαν να καινοτομήσουν."

Ας μην χάσουμε την ουσία: Η Ελλάδα βρέθηκε στη σημερινή δεινή θέση λόγω της οικονομικής κατάρρευσής της, συνέπεια της απουσίας οποιουδήποτε ουσιαστικού σχεδιασμού για τη βιώσιμη, παραγωγική ανάπτυξή της. Αφού ερμηνεύσουμε την παρούσα κατάσταση, το μόνο που μένει να κάνουμε είναι να καταστρώσουμε ένα ορθολογικό σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, τη βιώσιμη ανάπτυξή της. Μόνο υλοποιώντας ένα τέτοιο σχέδιο μπορούμε να βγούμε από το αδιέξοδο.

Εναλλακτικά, μας μένει ο δρόμος του δογματισμού και των επτά συν ενός κούφιων λέξεων - θρησκειών, μια εκ των οποίων - την πλέον αποκρουστική και επικίνδυνη - πρεσβεύει και ο φορέας του συμβόλου που συζητείται σήμερα.

Κυριακή 28 Ιουλίου 2013

Tα επτά συν ένα πρόσωπα της άγνοιας και της απελπισίας. Επτά συν μια κούφιες λέξεις.

Πολλά ανησυχητικά σημάδια της κόπωσης στους ανθρώπους μπορεί εύκολα να δει κανείς τον έκτο χρόνο της κρίσης. Όλοι έχουν κάπως λαβωθεί, πλην ελαχίστων. Σίγουρα η μαζικότητα των αστέγων στο κέντρο της Αθήνας είναι εικόνα θλιβερή και ξένη. Υπάρχει όμως κάτι ακόμα που δεν περιορίζεται σε "ομάδες", όπως τόσο προσχηματικά μάθαμε να τις αποκαλούμε μα αφορά όλο τον πληθυσμό. Τι είναι αυτό; Η ξεροκεφαλιά της άγνοιας και της απελπισίας.

Η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη. Είναι σίγουρα αναμενόμενο να δούμε και πράγματα πρωτόγνωρα. Όμως, θα είμαι ειλικρινής, αυτή την κατάντια δεν την περίμενα. Κάθεσαι σε μια συζήτηση και οι διαφορετικές γνώμες είναι ισάριθμες των παρισταμένων. Όχι μόνο αυτό αλλά κανείς δεν δέχεται το παραμικρό. Βασικά όλοι μιλούν μα κανείς δεν ακούει. Ένα υπόστρωμα βλακείας ιδανικό για την καλλιέργεια του φασισμού.

Πριν περίπου ένα χρόνο είχα γράψει για την κατ'επιλογή ηλιθιότητα στην οποία αυτοβούλως δεχόμαστε να περιπέσουμε υπό το κράτος της απελπισίας. Δεν περίμενα όμως το φαινόμενο να λάβει τέτοιες διαστάσεις.

Έχουν λοιπόν διαμορφωθεί κάποιες κατηγορίες απόψεων και ανθρώπων, φυλές θα τις ονόμαζα, που με θρησκευτική ευλάβεια, δογματισμό και φανατισμό προωθούν μια άποψη που πιστεύουν ότι αποτελεί τη λύση δίχως να δέχονται καμιά συζήτηση για πιθανές διαφοροποιήσεις, έστω και μικρές.

Όσο διαφορετικές και να είναι οι απόψεις αυτές μεταξύ τους, που είναι πολύ διαφορετικές, δυστυχώς δεν είναι τίποτα άλλο παρά διαφορετικά προσωπεία της άγνοιας και της απελπισίας. Φανερώνουν τον απόλυτο πανικό στον οποίο έχει περιέλθει ο εκφραστής τους και ότι έχει βρει καταφύγιο στο δογματισμό. Έχουν με λίγα λόγια εναποθέσει τις ελπίδες τους στο "θεό" - Καθένας σε έναν δικό του, ψεύτικο και κούφιο "θεό" που έχει εφεύρει για να βγει από το αδιέξοδό του.

Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι φυλές; Ποια τα διαφορετικά πρόσωπα της άγνοιας και της απελπισίας;

1. Ο φιλελευθερος
Είναι πολύ απλό: Για όλα φταίει το κράτος. Η λύση επομένως είναι να μειώσουμε το κράτος. Να απολύσουμε αύριο το 75% των δημοσίων υπαλλήλων, να κατοχυρώσουμε συνταγματικά ότι δεν θα ξαναπροσληφθούν ποτέ και για κανένα λόγο, να ιδιωτικοποιήσουμε και όλη τη δημόσια περιουσία και όλα θα λυθούν ως δια μαγείας!

2. Ο αντιμνημονιακός
Για όλα φταίει το μνημόνιο και η τρόικα! Να καταργήσουμε το μνημόνιο και να διώξουμε την τρόικα και όλα θα λυθούν, ως δια μαγείας.

3. Ο σοσιαλιστής
Για όλα φταίνε οι τράπεζες, το κεφάλαιο, ο καπιταλισμός. Να κοινωνικοποιήσουμε τις τράπεζες και τα μέσα παραγωγής, να απαγορεύσουμε τη συγκέντρωση κεφαλαίου, να έρθει η λαϊκή κυριαρχία, να προσφέρουμε λίγο-πολύ τα πάντα στους πάντες δωρεάν και όλα τα προβλήματα θα λυθούν με μιας, ως δια μαγείας.

4. Ο αναρχικός
Η εξουσία διαφθείρει. Να καταργήσουμε κάθε εξουσία, να ζήσουμε ελεύθερα, αναρχικά και τα προβλήματα μας θα λυθούν με μιας, ως δια μαγείας.
(Σημείωση: Αν έπρεπε υποχρεωτικά να διαλέξω μια δογματική λύση, αυτή σίγουρα είναι η πιο ελκυστική!)

5. Ο δραχμολάγνος
Για όλα φταίει το ευρώ! Να φύγουμε τώρα από την ευρωζώνη, να γυρίσουμε στην αυθεντική, λατρεμένη ελληνική δραχμή και όλα μας τα προβλήματα θα λυθούν αυτόματα, ως δια μαγείας.

6. Ο ξενοφοβικός
Ήρθαν οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές. Δεν έχουν πληρώσει φόρους αλλά κάνουν χρήση των νοσοκομείων, των σχολείων, των υποδομών που εμείς οι Έλληνες φτιάξαμε με κόπο και τελικά δεν μπορούμε να απολαύσουμε. Να απελαθούν τώρα όλοι οι ξένοι και όλα θα φτιάξουν, ως δια μαγείας.

7. Ο χουντικός
Καλά, αυτοί οι ένστολοι τι κάνουν; Κοιμούνται όρθιοι; Νίκος, Μάκης και Άδωνις, κατά το Παπαδόπουλος, Μακαρέζος, Πατακός και τα προβλήματα όλα θα μπουν στο γύψο και θα θεραπεύουν, ως δια μαγείας.

Δυστυχώς όμως, όπως κατά βάθος το ξέρουν και οι επτά φυλές της άγνοιας και της απελπισίας, μαγική λύση δεν υπάρχει και η αλήθεια, όπως πάντα, είναι κάπου στη μέση. Εξαιρέσει του γραφικού χουντικού, όλοι έχουν από λίγο δίκιο και πολύ άδικο.  Επικεντρώνουν σε μια πτυχή του προβλήματος και χάνουν το σύνολο. Μετά τους τυφλώνει ο φανατισμός, ο δογματισμός και δεν ξέρουν τι λένε.

Θα επιμείνω στο ακόλουθο: Όλοι πλην του γραφικού χουντικού έχουν κάποια στοιχεία της ορθολογικής λύση. Ακόμα και στον δραχμολάγνο μπορώ να βρω στοιχεία θετικά. Παραμένοντας ένθερμος υποστηρικτής του ευρώ, δέχομαι πως πρέπει να υπάρχει ρεαλιστικό σχέδιο επιστροφής σε εθνικό νόμισμα ως ύστατη λύση αποφυγής μια καταστροφής σε περίπτωση που τρελαθεί η Ευρώπη.

Τελικά όμως, αφού δεν υπάρχει λύση μαγική, τότε τι μπορεί να γίνει;

Πολλά μπορούν να γίνουν, πρέπει να γίνουν και είναι βέβαιο πως τελικά θα γίνουν. Καθαρό μυαλό, σφαιρική αντίληψη, σχέδιο μακράς πνοής και πολλή, σκληρή και ομαδική δουλειά. Αυτό είναι το μοναδικό πρόσωπο που μπορεί να μας βγάλει από την κρίση. Με ρεαλισμό, ορθολογισμό και αυτοπεποίθηση. Πιστεύοντας στις δυνάμεις τις δικές μας και των συνανθρώπων μας, όχι σε λύσεις μαγικες.

Επαναλαμβάνω από άρθρο προγενέστερο κάποια τα βασικά στοιχεία μιας ορθολογικής λύσης:

1. Θέση των μιζοκομμάτων εκτός νόμου
2. Καθιέρωση πολιτικού φόρου - έκτακτης εισφοράς κακοδιοίκησης
3. Συνταγματική καθιέρωση απλής και ανόθευτης αναλογικής
4. Συγκρότηση κυβέρνησης ειδικών, με ευρείας κοινοβουλευτική πλειοψηφία για τη διαχείριση της κρίσης
5. Παραγωγική ανασυγκρότηση, ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας & της δημιουργικότητας, προώθηση ενός νέου, υγιούς & ισχυρού συνεταιριστικού κινήματος
6. Πρωτοπορία στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης
7. Απόλυτος σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη διαφορετικότητα και στις προσωπικές ελευθερίες

Κλείνω, αναφερόμενος και σε ένα όγδοο πρόσωπο της άγνοιας και της απελπισίας που τόσο έντονα και ύπουλα, ας μου επιτραπεί, προβάλεται τελευταία από μερικούς εκ των βασικών υπευθύνων της καταστροφής: Ο entrepreneur, συνήθως και με τον χαρακτηρισμό "start-up". Είναι γνωστό πως όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα οικιοποιούνται λέξεις & έννοιες με σκοπό την καταστροφή τους. Επί παραδείγματι οι Ναζί έντυσαν τους προδότες ταγματασφαλίτες ...τσολιάδες και ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ταυτίστηκε με το ...κλαρίνο. Ο τσολιάς και το παραδοσιακό τραγούδι όμως ήταν έννοιες ελευθερίας που καμία σχέση δεν είχαν με τους ναζί και τα φασιστάκια της χούντας. Έτσι λοιπόν, άνθρωποι που σχέση καμία - παρά μόνο ίσως σχέση καταστροφής - δεν είχαν με την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας όψιμα στηρίζουν τους "startup entrepreneurs".

Ας θυμούνται όμως πως έχουν γνώση οι φύλακες.

Σάββατο 27 Ιουλίου 2013

Η τραγωδία που έρχεται: Το Κυπριακό μοντέλο στην Ελλάδα

Διανύουμε πια τον έκτο χρόνο της κρίσης που άρχισε σαν οικονομική, έγινε πολιτική, πλέον είναι κοινωνική και κινδυνεύει να γίνει ανθρωπιστική. Οι επίσημες προβλέψεις λένε πως και το 2013 θα έχουμε τραγικά μεγάλη ύφεση στην οικονομία, της τάξης του -5%, αν και ανεπίσημα λέγεται πως το κοντέρ ίσως γράψει και πάλι -7%. Τέτοια κατάρρευση, συντριβή της οικονομικής δραστηριότητας δεν είχε ποτέ παρατηρηθεί σε χώρα του δυτικού κόσμου σε καιρό ειρήνης. Έχουμε χάσει πάνω από το 1/4 του ΑΕΠ - μάλλον πλησιάζουμε στο 1/3 και, το σημαντικότερο απ'όλα, όχι μόνο δεν υπάρχει σημάδι ανάκμψης στο ορατό μέλλον αλλά όλοι τρέμουν τι θα γίνει τον ερχόμενο χειμώνα.

Δεν είναι μυστικό: Το "Κυπριακό μοντέλο" είναι στο τραπέζι.

Θα φανεί παράξενο σε πολλούς που θα το πω αλλά ορθώς συζητείται το Κυπριακό μοντέλο για την Ελλάδα. Ο λόγος είναι ο εξής απλός: Φαίνεται πως σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα γίνει μια ρύθμιση ώστε το χρέος τους να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους. Το ελληνικό ΑΕΠ το 2012 ήταν 193 δισ. ευρώ ενώ το 2013 θα είναι ίσως γύρω στα 180. Αυτό σημαίνει πως το βιώσιμο ελληνικό χρέος είναι λίγο πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, οπότε θα πρέπει να γίνει μια ανεπανάληπτη διαγραφή χρέους περίπου 300 δισ. ευρώ.

Το θέμα λοιπόν παύει να είναι οικονομικό και γίνεται ξεκάθαρα πολιτικό: Ο Ευρωπαίος φορολογούμενος να πρέπει να πληρώσει 300 δισ. ευρώ για να δώσει την ευκαιρία ανάκαμψης στον Έλληνα συμπατριώτη του. Θα το κάνει γιατί δεν έχει άλλη λύση. Πολύ απλά όμως, ο Έλληνας φορολογούμενος πρέπει να δώσει και εκείνος κάτι. Τι θα είναι αυτό; Ίσως το 1/3 των καταθέσεών του.

Είναι πολύ ανάλογο με τη χρηματοδότηση των start-ups: Ένας επενδυτής μπορεί να χρηματοδοτήσει με 1 εκ. ευρώ την ιδέα δυο φοιτητών. Γνωρίζει ότι οι φοιτητές δεν έχουν αρκετά χρήματα. Μπορεί όμως να τους ζητήσει να βάλουν κάποια λίγα χρήματα, ας πούμε από 10 χιλ. ευρώ καθένας τους, ώστε να "πονέσουν" και εκείνοι για την επένδυση. Ομοίως και οι Έλληνες δεν μπορούμε να πετύχουμε διαγραφή χρέους 300 δισ. ευρώ δίχως να υποστούμε και εμείς κάτι πολύ βαρύ - Το κούρεμα των καταθέσεων εν προκειμένω.

Για να μην παρεξηγηθώ: Όχι, δεν είμαι υπέρ του κουρέματος των καταθέσεων ούτε νομίζω πως δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική λύση. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να πω δημόσια ότι λόγω της εντυπωσιακής αδυναμίας χάραξης στρατηγικής και υλοποίησης πολιτικών στην Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια (ή καλύτερα, τα τελευταία 40 χρόνια), οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην τραγική αυτή λύση.

Πολύ χειρότερα, ακόμα και αν δοθεί αυτή η λύση του διπλού κουρέματος χρέους και καταθέσεων και η χώρα βρεθεί ξανά με χρέος 60% του ΑΕΠ της - πράγμα που είχε να συμβεί πολλά, πολλά χρόνια - είναι τόσο τραγική η απουσία σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη που πολύ σύντομα και πάλι θα βρεθούμε υπερχρεωμένοι και εκείνη τη φορά δίχως καταθέσεις διαθέσιμες για κούρεμα.

Υπάρχει χρόνος; Σαφέστατα και υπάρχει. Τι πρέπει να γίνει; Η λύση έχει προταθεί εδώ και χρόνια - πρώτα νομίζω το 2008 από τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη: Να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση ειδημόνων η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στην παραγωγική της ανασυγκρότηση, θα δώσει σάρκα και οστά στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, δίνοντας παράλληλα χώρο και χρόνο στην άνθιση της πολιτικής μέσα από τη δημιουργία νέων, αυθεντικών, ανοιχτών δημοκρατικών κομμάτων και θέτοντας παράλληλα εκτός νόμου τα μιζοκόμματα που πολύ απλά έριξαν τη χώρα στον γκρεμό.

Τα μπάζα της μεταπολίτευσης είτε το θέλουν ή όχι θα πάνε στη χωματερή της ιστορίας. Η Ελλάδα θα προχωρήσει μπροστά, θα προοδεύσει και θα πρωτοστατήσει στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης. Το ερώτημα προς όλους εμάς είναι αν θα περιμένουμε πρώτα να συμβεί η διαγραφόμενη τραγωδία ή αν θα κάνουμε κάτι νωρίτερα.

Όσο με αφορά, θα συνεχίσω να προσπαθώ να γίνει κάτι νωρίτερα και αυτό θα προτρέψω να κάνουν όλοι οι συνομιλητές μου.

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερ...