Μορφές αντιφασιστικού αγώνα

Ο Eric Arthur Blair, γνωστός ευρύτερα με το ψευδώνυμο George Orwell, στο υπέροχο βιβλίο του "Πεθαίνοντας στην Καταλωνία" γράφει μεταξύ άλλων πως πήγε να πολεμήσει στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό των αναρχικών δυνάμεων με σκοπό, μεταξύ άλλων, 'να σκοτώσει έναν φασίστα'. Εξηγεί στη συνέχεια πως 'αν όλοι σκοτώναμε έναν φασίστα' θα απαλλάσσαμε τον κόσμο από αυτό το καρκίνωμα. 

Αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο, μεταφέρει μαγικά την εικόνα του πολέμου αυτού αλλά, κυριότερα, της μοναδικής αναρχικής κοινωνίας που λειτούργησε για λίγο στην Καταλωνία. Ένα πείραμα υπέροχο, πραγματικά μοναδικό. Για την ιστορία πρέπει να πω ότι παρότι προσπάθησε πολύ, παρότι ήταν στην πρώτη γραμμή και τραυματίστηκε από σφαίρα στον λαιμό (!), ο συγγραφέας δεν κατάφερε τελικά να επιτύχει τον σκοπό του.

Ευτυχώς, τολμώ να πω, σχεδόν ενενήντα χρόνια αργότερα. Διότι, τόσο ο σκληρός Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος, όσο και ο επίσης σκληρότατος εμφύλιος που ζήσαμε λίγο αργότερα εδώ στην Ελλάδα, μας δίδαξαν πρώτα και κύρια μια απλή αρχή:

Το αίμα δεν ξεπλένεται με αίμα.

Φασισμός σημαίνει θάνατος. Δεν μπορείς λοιπόν να πολεμήσεις τον φασισμό με το δικό του όπλο. 

Για να μην παρεξηγηθώ, προφανώς και όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, όπως έγινε στους δυο παραπάνω εμφυλίους πολέμους, όπως έγινε στον β' ΠΠ και σε τόσες άλλες περιπτώσεις, οι λαϊκές δυνάμεις οφείλουν να οργανωθούν, το δημοκρατικό τόξο οφείλει να συγκροτηθεί σε ενιαία παράταξη και να σκοτώσει το φίδι του φασισμού και όσα αυγά ενδεχομένως αυτό έχει αφήσει. Αυτή όμως δεν είναι μια κανονικότητα, είναι η ακραία λύση, ξαναλέω, όταν έχουμε ήδη κάνει μια σειρά λαθών ως κοινωνία και έχουμε ήδη επιτρέψει στον 'κόμπο να φτάσει στο χτένι'.

Τι πρέπει να κάνουμε νωρίτερα λοιπόν, για να μην φτάσουμε εκεί;

Κάποια απλά πράγματα:

- Να φτοντίσουμε για μια υψηλή ποιότητα εκπαίδευσης διαθέσιμη σε όλα τα λαϊκά στρώματα, ανεξαρτήτως της οικονομικής τους κατάστασης,

- Να φροντίσουμε για μια δημοκρατία όσο γίνεται πιο άμεση, όσο γίνεται περισσότερο στηριγμένη στις κοινότητες και στη συμμετοχή, η οποία θα καλλιεργεί ένα αίσθημα ισοτιμίας και δικαιοσύνης,

- Να φροντίσουμε για μια συμμετοχική ανάπτυξη οικονομίας και της παραγωγής η οποία θα εξαφανίσει την φτώχεια από προσώπου γης,

Σήμερα, με την υπερ-επάρκεια πόρων, με την εκρηκτική ανάπτυξη της πληροφορικής και πολλών συναφών επιστημών και τεχνολογιών, τα παραπάνω έχουν φύγει από την σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας και είναι, όλα, απολύτως εφικτά. 

Ισχυρίζομαι λοιπόν πως η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας, ακόμα και στο φαινόμενο του φασισμού. Η κοινωνία μας πρέπει να εξαλείψει τις αιτίες που τον γεννάνε, που δεν είναι άλλες από την απληστία και τη δίψα για εξουσία, που με τη σειρά τους γεννούν την φτώχεια, την ανισότητα και το διάχυτο αίσθημα της αδικίας.

Αν χρειαστεί να πολεμήσουμε τον φασισμό λοιπόν, βεβαίως και θα το (ξανά)κάνουμε. Είναι νομίζω σοφότερο όμως να εργαστούμε σε ένα επίπεδο πριν από αυτό. Να εξαλείψουμε τις αιτίες που τον γεννάνε. 

Να κατέβουν τώρα τα μνημεία του μίσους

Τα τελευταία χρόνια το έφερε η ζωή να γίνει το ιστορικό Δίστομο η δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα μου και να το επισκέπτομαι συχνά. Όταν το 2022 πήγα για μια βάπτιση στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Διστόμου μου έκανε μεγάλη εντύπωση μια πλάκα με ονόματα θυμάτων στην είσοδο του λαού, στα οποία υπήρχε το εξής σχόλιο:

«Τους σκότωσαν οι Εαμοβούλγαροι διότι ηγάπησαν την πατρίδα τους, την Ελλάδα»

Εξεπλάγην και κοίταξα το κινητό μου να δω την ημερομηνία, την χρονιά στην οποία ζούμε. Ήμασταν άραγε στο 2022, όπως νόμιζα, ή με κάποιο μαγικό τρόπο ταξιδέψαμε πίσω στο 1952;

Απ’ όσο ξέρω ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Διστόμου ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας και μέσω αυτής στην Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία εάν δεν κάνω λάθος χρηματοδοτείται πλουσιοπάροχα από την Ελληνική Δημοκρατία (και παρότι η άποψη μου αυτή είναι αντιδημοφιλής, καλά κάνει και χρηματοδοτείται).

Με ποιο δικαίωμα λοιπόν σε έναν Ναό του Θεού της Αγάπης αναπαράγεται το μίσος;

Εχω την εντύπωση επίσης πως με νόμο του ελληνικού κράτους στις αρχές της δεκαετίας του 1980 αυτή η γελοιότητα σταμάτησε μια και καλή. Οι γιορτές και τα μνημεία του μίσους μπήκαν στο ‘χρονοντούλαπο της ιστορίας’ – ή μάλλον ακριβέστερα, γράφτηκαν σε μια κατάμαυρη σελίδα της – και ο ελληνικός λαός αποφάσισε να προχωρήσει μπροστά ενωμένος.

Δεν είναι δυνατόν λοιπόν η ρητορική των γερμανοτσολιάδων να επιβιώνει, έστω και σε μια μαρμάρινη πλάκα, ειδικά σε έναν μαρτυρικό τόπο όπως το Δίστομο.

Επαναλαμβάνω πως ζούμε στο 2025 και για τα γεγονότα της εμφύλιας σύρραξης τόσο στην κατοχή όσο και στον εμφύλιο πόλεμο, η ιστορία έχει αποφανθεί οριστικά και αμετάκλητα. Η πληροφορία που παρουσιάζεται σε δημόσιο χώρο, δεν γίνεται να αναπαράγει μια ανιστόρητη ρητορική.

Ας μεταφερθούν αυτά τα μνημεία μίσους, τόσο από το Δίστομο όσο και απ’ όλη την Ελλάδα - στα σημεία που βρίσκονται, σε ένα «Μουσείο Εμφυλίου Πολέμου» για να μαθαίνουν οι επόμενες γενιές πως ο ‘διεθνής παράγοντας’ με τις ντόπιες μαριονέτες τους έσπειραν το μίσος και έφεραν τον όλεθρο στον ελληνικό λαό.

Άλλο φασίστας, άλλο μαλάκας

Την Κυριακή 8 Ιουνίου 2025, στο πρόσφατα ανακαινισμένο μουσείο του Διστόμου, αφιερωμένου στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας της 10ης Ιουνίου 1944, είχα την τύχη να παρακολουθήσω μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση με θέμα «Δίστομο, 81 χρόνια από τη Σφαγή: Μνήμη – Διεκδίκηση».

Ομιλητές ήταν ο Καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Δημήτρης Χριστόπουλος, ο Δικηγόρος Αθηνών (Πολιτική Αγωγή στην δίκη της Χρυσής Αυγής ) Θανάσης Καμπαγιάννης, η δημοσιογράφος Ελευθερία Κουμάντου, ο Πολιτικός Επιστήμονα και Υπ. Διδάκτορας στο Πάντειο, Θανάσης Δημάκας, η Μάγδα Φύσσα και ο Στάθης Κουκής, μέλος της Συλλόγου Πολιτισμού Παύλος Killah-P Φύσσας, ενώ συντόνισε η Αμαλία Παπαϊωάννου, συντονίστρια του Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού.

Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα ήθελα να αναδείξω κάτι πολύ απλό που είπε ο κ. Χριστόπουλος: Το να είναι κάποιος φασίστας σημαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο. Φασίστας δεν είναι ο δεξιός, ο συντηρητικός, ούτε καν ο θρησκόληπτος ακροδεξιός, ούτε ακόμα ο εθνικιστής. Φασίστας είναι κάποιος που ίσως έχει κάποιες από τις παραπάνω ιδιότητες (ίσως και όχι), που όμως πάνω απ’ όλα δεν υπολογίζει τη ζωή σου. Είναι αυτός που δεν έχει πρόβλημα να σε σκοτώσει για αυτό που είσαι ή για αυτά που πιστεύεις και πολύ συχνά το κάνει.

Πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ, πολύ προσεκτικοί όταν αποκαλούμε κάποιον φασίστα. Οφείλουμε να είμαστε σίγουροι ότι όντως αξίζει τον χαρακτηρισμό, διότι ο χαρακτηρισμός αυτός έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.

Μπορεί κάποιος να μας φαίνεται πολιτικά απεχθής. Μπορεί να είναι υπερσυντηρητικός ή οτιδήποτε άλλο σχετικό. Αυτό όμως δεν τον κάνει απαραίτητα φασίστα.

Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται, το γεγονός ότι στην καθομιλουμένη χρησιμοποιείται η λέξη ‘φασίστας’ περίπου ως ισοδύναμη της λέξης ‘μαλάκας’ — ας με συγχωρήσουν οι αναγνώστες μου — είναι ένα σοβαρό πολιτικό σφάλμα, το οποίο τελικά ρίχνει νερό στον μύλο του φασισμού.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε εξάλλου πως όταν οι λαοί χρειάστηκε να ορθώσουν το ανάστημα τους και εν τέλει να συντρίψουν τον φασισμό, πολέμησαν μαζί τους άνθρωποι απ’ όλο το φάσμα που σήμερα θα αποκαλούσαμε ‘δημοκρατικό τόξο’. Κι αν κάτι τέτοιο χρειαστεί να γίνει ξανά, είναι βέβαιο πως θα το ξανακάνουν.

Η αλήθεια δεν αποκαλύφθηκε στη δίκη της Χρυσής Αυγής

Δεν μπορώ να κρύψω την οργή και την απογοήτευσή μου με όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες σχετικά με τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Γεμίσαμε όψιμους αντιφασίστες, τόσο πολίτες όσο και οργανισμούς. Το σύνθημα "Δεν είναι αθώοι" έχασε κάθε νόημα πολύ απλά γιατί ειπώθηκε κατόπιν εορτής. Πού ήταν όλοι αυτοί όταν οι φασίστες αλώνιζαν στις γειτονιές της Αθήνας και σε όλοι την Ελλάδα; Είτε φοβόντουσαν και δεν μιλούσαν ή, ακόμα χειρότερα, κάποιοι μπορεί να έλεγαν ότι "εντάξει, δεν μου αρέσουν οι φασίστες, αλλά κάποιος έπρεπε να ρίξει και κανένα χαστούκι...".

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης είχε πει ότι η χούντα δεν έπεσε από την αντίσταση, ούτε από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Απλά σάπισε στην παρακμή της και αποσυντέθηκε. Ήταν πολύ λίγοι τον αριθμό (αν και πολύ μεγάλοι στο θάρρος) όσοι πραγματικά αντιστάθηκαν στη χούντα (και προφανώς, είναι αστείο να μιλάμε για αυτούς που έκαναν "αντίσταση" από την ασφάλεια των ευρωπαϊκών χωρών...). 

Πολύ παρόμοια λοιπόν, ήταν πολύ λίγοι αυτοί που πραγματικά αντιστάθηκαν στην Χρυσή Αυγή. Μάλιστα, ας ειπωθεί μια αλήθεια, ακόμα μια φορά αυτή που αντιστάθηκε πραγματικά, επί του πεδίου, ήταν μόνο η Αριστερά, από στοιχεία του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι, κατά κύριο λόγο, τις διάφορες ομάδες του αναρχικού και του αντιεξουσιαστικού χώρου.

Όταν τα συστημικά κόμματα μιλούσαν για τη σοβαρή Χρυσή Αυγή, όταν τα συστημικά μέσα ενημέρωσης ξέπλεναν τους φασίστες με αισχρές συνεντεύξεις, η ελπίδα για κάθε ελεύθερο άνθρωπο έμεινε ζωντανή μόνο μέσα στο μαυροκόκκινο μπλοκ. Είτε αρέσει ή όχι, αυτή είναι η ιστορική πραγματικότητα.

Το να αναρωτηθεί κανείς τι έκαναν οι Μητσοτάκης, Σαμαράς, Γεωργιάδης, Βορίδης,  Χρυσοχοΐδης και Λοβέρδος για την Χρυσή Αυγή είναι αστείο και μάλιστα κακόγοστο. Το μόνο που έκαναν είναι να επωφεληθούν από αυτή και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο - Σίγουρα, αν κάποιος σε συγκρίνει με το τέρας του ναζισμού, ότι και να είσαι εσύ, ακόμα και ένας "συνηθισμένος ακροδεξιός", αρχίζεις να φαντάζεις ανθρώπινος.

Πολύ σημαντικότερο όμως είναι να αναρωτηθούμε που ήταν οι χιλιάδες λαού που τις προάλλες συγκεντρώθηκαν έξω από το Εφετείο, όταν δρούσαν τα τάγματα εφόδου. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Η μεγάλη πλειοψηφία δεν ήταν πουθενά.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης γράφει σε ένα βιλίο του για τη Μικρά Ασίά πως "η ιδεολογία της ανοχής έθρεψε τον ναζισμό". Αυτό ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα με την Χρυσή Αυγή. Γιατί όμως υπήρξε αυτή η ανοχή; Για τον εξής απλό λόγο: Ήταν όλοι τους παιδιά της. Ποιοι; Οι φασίστες. Παιδιά ποιας μάνας; Της ελληνικής ακροδεξιάς φυσικά, η οποία μετά τα αίσχη της μετεμφυλιοπολεμικής περιόδου κατά κανόνα φωλιάζει μέσα στο κυρίαρχο κόμμα της ελληνικής δεξιάς - είτε αυτό είναι ο "Δημοκρατικός Συναγερμός" του Παπάγου, είτε η ΕΡΕ του Καραμανλή του Α' ή και η Νέα Δημοκρατία από το 1974 μέχρι σήμερα. Αρκεί κανείς να δει τα βιογραφικά των κκ. Βορίδη, Γεωργιάδη και Πλεύρη για να καταλάβει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως με την δίκη της Χρυσής Αυγής είναι πως δεν μάθαμε την αλήθεια ως προς το βασικότερο ερώτημα:

Ποιος ήταν αυτός που αποφάσισε να βγουν οι φασίστες από τα λαγούμια τους και που τους χρηματοδότησε με πολλά εκαταμμύρια ευρώ για να κάνουν μια πανελλαδική οργάνωση, με πολλά και μεγάλα γραφεία και άλλες υποδομές και πολλά άλλα που όλοι γνωρίζουμε;

Για την ώρα μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Αν λειτουργούσε η ελληνική δικαιοσύνη αυτό θα έπρεπε να το είχε αποκαλύψει. "Follow the money" λένε οι Αμερικάνοι και πρέπει να τους εμπιστευτούμε για την τεχνογνωσία τους. Ας ελπίσουμε πως θα βρεθούν κάποιοι δικαστικοί λειτουργοί με την απαραίτητη δόση αυτοσεβασμού και θα αποκαλύψουν ποιος πραγματικά κυβερνά αυτόν τον τόπο.

Σχετικά με το αίσχος της δήθεν "ομοιότητας" κομμουνισμού - φασισμού

Κάπου διάβασα σήμερα για την "Black Ribbon Day". H θλίψη και η οργή που μου δημιυύργησε, βλέποντας την προπαγάνδα που θα ζήλευε και ο Γκαίμπελς να διακινείται στο διαδίκτυο, με οδήγησαν να γράψω τις παρακάτω γραμμές.

Ο Χρόνης Μίσσιος μας δίδαξε πως "την ιστορία την γράφουν οι νικητές και ανυποψίαστοι την πιστεύουν". Αυτό είναι που παρατηρούμε να γίνεται μετά το τέλος του "Ψυχρού Πολέμου" διάφορα αντιδραστικά κέντρα εξουσίας της "Δύσης" έχουν ξεκινήσει μια συστηματική, μακροχρόνια και στρατηγική προσπάθεια κατασυκοφάντησης της αριστερής και συγκεκριμένα της κομμουνιστικής ιδεολογίας ξεκινώντας πάντα από την ιστορική πραγματικότητα του αίσχους των ολοκληρωτικών σταλινικών καθεστώτων και κάνοντας μετά ένα προπαγανδιστικό λογικό άλμα στα επίπεδα της πολιτκής ιστορίας και ιδιεολογίας. 

Η "γραμμή" τους είναι απλή: "Κομμουνισμός και φασισμός λίγο-πολύ ταυτίζονται", υποστηρίζουν.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός όμως για να έχει γνώση των εξής γεγονότων: 

• Ο επιστημονικός σοσιαλισμός συγκέντρωσε τις πιο αγνές και καθαρές φωνές της ανθρώπινης ιστορίας.
• Ο φασισμός, από την άλλη, τις πιο αισχρές.

Η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση, οι δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, ανάγκασε το κατεστημένο σε όλον τον πλανήτη να δώσει δικαιώματα στα λαϊκά στρώματα όπου γης. Όπως είχε πει ο Ρούζβελτ στους βιομηχάνους «διαλέξτε αν θα χάσετε το κεφάλι σας ή το καπέλο σας».

Τελικά η ίδια η σοβιετική ένωση συνέτριψε τον φασισμό με τίμημα 20.000.000 νεκρούς και μια απολύτως διαλυμένη χώρα. Δείτε πόσους νεκρούς είχαν οι ΗΠΑ ή η Μεγάλη Βρετανία και θα καταλάβετε (hint: Η μικρή Ελλάδα είχε περισσότερους).

Προφανώς βέβαια τα κομμουνιστικά καθεστώτα (πολύ κακώς και δυστυχώς) εξελίχθηκαν σε απολυταρχικά και για αυτό κατέρρευσαν. Τα εξηγεί πολύ ωραία (είκοσι χρόνια _πριν_ τα γεγονότα!) η Ρόζα Λούξεμπουργκ, τα έδειξε ο Τρότσκι με τον βίο του, τα γράφει όμορφα ο Όργουελ στη φάρμα των ζώων και στο 1984.

Η επανάσταση έχασε το δημοκρατικό, πολυφωνικό χαρακτήρα της και αυτό ήταν η ταφόπλακα της — προσωρινά βεβαίως διότι ο σοσιαλισμός εξακολουθεί να αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα, όπως επιβεβαιώνουν όλες οι συζητήσεις για Universal Basic Income, Universal Basic Services etc

Από την ανάλυση αυτή μέχρι να φτάνει κανείς στην «εξομοίωση φασισμού - κομμουνισμού» μεσολαβούν ωκεανοί προπαγάνδας που, όπως έγραψα παραπάνω, προκαλούν θλίψη και οργή. 

Είμαι βέβαιος, ότι οι νέοι σε όλο τον πλανήτη, θα διαβάσουν το "Δώρο του Θυμού" του Arun Gandhi και να μετατρέψει αυτήν την οργή σε καύσιμο, σε ενέργεια δηλαδή για την επανεκκίνηση της παγκόσμιας ιστορικής προσπάθειας για μια πιο δίκαιη κοινωνία.