Η παρακάτω φωτογραφία είναι από τη δημόσια ανακοίνωση οικονομικών στοιχείων του Facebook για το έτος 2019. Έσοδα της τάξης των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων (αναλυτικά στο: https://investor.fb.com/investor-news/press-release-details/2020/Facebook-Reports-Fourth-Quarter-and-Full-Year-2019-Results/default.aspx)
Αναρωτιέμαι πόσοι από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, αγαπητοί φίλοι, αντιλαμβάνεστε ότι, αφού δεν πληρώνετε, τότε μάλλον το προϊόν είστε εσείς.
Ναι, κάτι σε σπρώχνει να μπαίνεις στο Facebook όλο και πιο συχνά. Εσένα, και πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστικό (το λένε πιο ευγενικά: “increased user engagement”). Αυτό βεβαίως, οδηγεί οποιονδήποτε θέλει να διαφημίσει οτιδήποτε, να το κάνει εδώ (και πιστέψτε με, είναι πολύ αποτελεσματικό). Το παραπάνω ασύλληπτο ποσό εσόδων έρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διαφήμιση.
Το γεγονός λοιπόν ότι καθένας μας κάνει ότι μπορεί για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, είναι το νερό που κινεί τον μύλο αυτής της μηχανής, η οποία παράγει 70.000.000.000 δολάρια ετησίως.
Τα πράγματα όμως είναι πολύ χειρότερα. Το Facebook ξέρει τα πάντα για σένα. Ξέρει που είσαι οποιαδήποτε στιγμή. Ξέρει τι σκέφτεσαι. Ξέρει τι σου αρέσει, τι σε ενθουσιάζει και τι σε εκνευρίζει. Ξέρει την ιδεολογία σου, τόσο την πραγματική όσο και αυτήν που θέλεις οι άλλοι να νομίζουν για σένα. Ξέρει με ποιαν ή με ποιον είσαι ερωτευμένος/η. Ξέρει την προσωπική ζωή σου, όπως κανένας άλλος. Το πλέον τρομακτικό είναι ότι σε ξέρει (πολύ) καλύτερα απ´ όσο εσύ ξέρεις τον ίδιο σου τον εαυτό - και αυτή η φράση δεν έχει το παραμικρό στοιχείο υπερβολής.
«Και που είναι το κακό;», ίσως αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό είναι πως το Facebook (όπως και οι υπόλοιποι «GAFAM» - Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) μας ξέρει τόσο καλά που μπορεί όχι μόνο να μας κατευθύνει απολύτως σε οποιαδήποτε απόφαση κληθούμε να πάρουμε αλλά να έχουμε επιπλέον την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης.
Ελπίζω η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή η ΕΕ να διασπάσουν τις GAFAM ή να θεσπίσουν ένα αυστηρότατο κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους ή ακόμα και να τις εθνικοποιήσουν. Το μόνο βέβαιο είναι πως η παρούσα κατάσταση είναι απολύτως μη βιώσιμη. Το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης (δηλαδή ότι πιο θεμελιώδες) είναι ήδη βάναυσα καταπατημένο. Δεν χωρά καμία αμφιβολία πως το διακύβευμα υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες διαχείρισης οποιουδήποτε πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης.
Ξέρω ότι σε πολλούς τα παραπάνω θα φανούν υπερβολικά. Πιστέψτε όμως, δεν είναι καθόλου. Ο συνδυασμός των (λεγόμενων) κοινωνικών δικτύων με τα smartphones και την τεχνητή νοημοσύνη έχουν δημιουργήσει μια πανίσχυρη δύναμη η οποία είναι αδιανόητο να μην βρίσκεται υπό κρατικό / κοινωνικό έλεγχο. Φοβάμαι πως το τίμημα που θα πληρώσουμε όλοι θα είναι βαρύτατο.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος λοιπόν; Πρώτα και κύρια να ξαναβρεί την ανθρώπινη διάσταση του. Να προτιμήσει έναν διάλογο από κοντά σε σχέση με έναν ηλεκτρονικό διάλογο. Να δώσει έμφαση στη μάθηση και στην τεχνογνωσία και όχι στην χρήση τυποποιημένων υπηρεσιών.
Αν δεν κάνουμε τα παραπάνω, τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εξελιχθούν σε αντικοινωνικά μέσα απομόνωσης, κάτι που ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται.
Παλιότερα λέγαμε κάποιοι «να μας χαρακτηρίζει αυτό που παράγουμε, όχι αυτό που καταναλώνουμε». Η αρχή αυτή ισχύει αυτούσια και στον ψηφιακό κόσμο. Ας σκεφτεί καθένας πως μπορεί να παράξει ψηφιακές υπηρεσίες και περιεχόμενο που θα εξυπηρετεί πρώτα τον ίδιο, τους φίλους του και την κοινωνία - όχι να είναι πρώτη ύλη για την παραγωγική μηχανή των GAFAM.
Σε οποιαδήποτε στιγμή στην ιστορία όταν κανείς ήταν μπερδεμένος την καλύτερη απάντηση την έβρισκε στις πηγές της γνώσης. Η βιβλιογραφία στα παραπάνω ζητήματα είναι τεράστια. Αναζητήστε την. Πολλοί θα εκπλαγείτε.
 |
| Οικονομικά αποτελέσματα Facebook 2019 |
Αναρωτιέμαι πόσοι από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, αγαπητοί φίλοι, αντιλαμβάνεστε ότι, αφού δεν πληρώνετε, τότε μάλλον το προϊόν είστε εσείς.
Ναι, κάτι σε σπρώχνει να μπαίνεις στο Facebook όλο και πιο συχνά. Εσένα, και πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστικό (το λένε πιο ευγενικά: “increased user engagement”). Αυτό βεβαίως, οδηγεί οποιονδήποτε θέλει να διαφημίσει οτιδήποτε, να το κάνει εδώ (και πιστέψτε με, είναι πολύ αποτελεσματικό). Το παραπάνω ασύλληπτο ποσό εσόδων έρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διαφήμιση.
Το γεγονός λοιπόν ότι καθένας μας κάνει ότι μπορεί για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, είναι το νερό που κινεί τον μύλο αυτής της μηχανής, η οποία παράγει 70.000.000.000 δολάρια ετησίως.
Τα πράγματα όμως είναι πολύ χειρότερα. Το Facebook ξέρει τα πάντα για σένα. Ξέρει που είσαι οποιαδήποτε στιγμή. Ξέρει τι σκέφτεσαι. Ξέρει τι σου αρέσει, τι σε ενθουσιάζει και τι σε εκνευρίζει. Ξέρει την ιδεολογία σου, τόσο την πραγματική όσο και αυτήν που θέλεις οι άλλοι να νομίζουν για σένα. Ξέρει με ποιαν ή με ποιον είσαι ερωτευμένος/η. Ξέρει την προσωπική ζωή σου, όπως κανένας άλλος. Το πλέον τρομακτικό είναι ότι σε ξέρει (πολύ) καλύτερα απ´ όσο εσύ ξέρεις τον ίδιο σου τον εαυτό - και αυτή η φράση δεν έχει το παραμικρό στοιχείο υπερβολής.
«Και που είναι το κακό;», ίσως αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό είναι πως το Facebook (όπως και οι υπόλοιποι «GAFAM» - Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) μας ξέρει τόσο καλά που μπορεί όχι μόνο να μας κατευθύνει απολύτως σε οποιαδήποτε απόφαση κληθούμε να πάρουμε αλλά να έχουμε επιπλέον την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης.
Ελπίζω η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή η ΕΕ να διασπάσουν τις GAFAM ή να θεσπίσουν ένα αυστηρότατο κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους ή ακόμα και να τις εθνικοποιήσουν. Το μόνο βέβαιο είναι πως η παρούσα κατάσταση είναι απολύτως μη βιώσιμη. Το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης (δηλαδή ότι πιο θεμελιώδες) είναι ήδη βάναυσα καταπατημένο. Δεν χωρά καμία αμφιβολία πως το διακύβευμα υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες διαχείρισης οποιουδήποτε πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης.
Ξέρω ότι σε πολλούς τα παραπάνω θα φανούν υπερβολικά. Πιστέψτε όμως, δεν είναι καθόλου. Ο συνδυασμός των (λεγόμενων) κοινωνικών δικτύων με τα smartphones και την τεχνητή νοημοσύνη έχουν δημιουργήσει μια πανίσχυρη δύναμη η οποία είναι αδιανόητο να μην βρίσκεται υπό κρατικό / κοινωνικό έλεγχο. Φοβάμαι πως το τίμημα που θα πληρώσουμε όλοι θα είναι βαρύτατο.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος λοιπόν; Πρώτα και κύρια να ξαναβρεί την ανθρώπινη διάσταση του. Να προτιμήσει έναν διάλογο από κοντά σε σχέση με έναν ηλεκτρονικό διάλογο. Να δώσει έμφαση στη μάθηση και στην τεχνογνωσία και όχι στην χρήση τυποποιημένων υπηρεσιών.
Αν δεν κάνουμε τα παραπάνω, τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εξελιχθούν σε αντικοινωνικά μέσα απομόνωσης, κάτι που ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται.
Παλιότερα λέγαμε κάποιοι «να μας χαρακτηρίζει αυτό που παράγουμε, όχι αυτό που καταναλώνουμε». Η αρχή αυτή ισχύει αυτούσια και στον ψηφιακό κόσμο. Ας σκεφτεί καθένας πως μπορεί να παράξει ψηφιακές υπηρεσίες και περιεχόμενο που θα εξυπηρετεί πρώτα τον ίδιο, τους φίλους του και την κοινωνία - όχι να είναι πρώτη ύλη για την παραγωγική μηχανή των GAFAM.
Σε οποιαδήποτε στιγμή στην ιστορία όταν κανείς ήταν μπερδεμένος την καλύτερη απάντηση την έβρισκε στις πηγές της γνώσης. Η βιβλιογραφία στα παραπάνω ζητήματα είναι τεράστια. Αναζητήστε την. Πολλοί θα εκπλαγείτε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου