Ζούμε μια ιδιαίτερα περίεργη περίοδο που νομίζω πως μάλλον θα χαρακτηριστεί 'ιστορική' στο μέλλον. Οι μεγαλύτερες χώρες του κόσμου, οι ισχυρότερες οικονομίες, ένα πολύ σημαντικό τμήμα του παγκοσμίου πληθυσμού, βρίσκονται σε καραντίνα. Είναι το διάσημο πια 'lock down', δηλαδή κλείσιμο επιχειρήσεων και απαγόρευση κυκλοφορίας σε διάφορα επίπεδα αυστηρότητας.
Η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση αποκαλύπτει τις ανισότητες στην κοινωνία μας. Ανισότητες που βεβαίως υπήρχαν αλλά σε κάποιο βαθμό κρύβονταν μέσα στην καθημερινότητα. Όμως, οι έκτακτες συνθήκες τις κάνουν πασίδηλες. Φοβάμαι πως αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί επί μακρόν, η πιθανότητα αντιδράσεων και συγκρούσεων μπορεί να μην είναι μακρινή.
Μια ανισότητα είναι εκείνη της εργασίας. Δεν αναφέρομαι στους πλούσιους αυτής της κοινωνίας που δεν έχουν ανάγκη να εργαστούν - που δεν είναι λίγοι - αλλά σε μια νέα διαίρεση του εργατικού δυναμικού: Κάποιοι μπορούν να εργάζονται από το σπίτι, οπότε συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά αλλά και να έχουν μια αίσθηση πληρότητας στη ζωή τους, ενώ κάποιοι άλλοι σε μια μέρα βρέθηκαν άνεργοι, δίχως καμία πιθανότητα εξεύρεσης εργασίας το επόμενο διάστημα. Στις ΗΠΑ διάβαζα ότι 3.3 εκατομμύρια εργαζομένων έκαναν αίτηση στο ταμείο ανεργίας μέσα σε λίγες μόλις μέρες. Ένα πραγματικά αδιανόητο νούμερο.
Επιπλέον, ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται 'στο πεδίο', μπορεί κανείς να δει και ένα νέο επίπεδο ανισότητας: Κάποιο έχουν πρόσβαση στον απαραίτητο εξοπλισμό ατομικής προστασίας (μάσκες, γάντια, ειδικές στολές, αντισηπτικά, κλπ) ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Είναι πραγματικό δράμα να εξαναγκάζεσαι να εργαστείς φοβούμενος κάθε στιγμή ότι είτε θα αρρωστήσεις ή θα μεταφέρεις τον ιό στα αγαπημένα σου πρόσωπα ή ίσως και τα δυο.
Ένα άλλο επίπεδο ανισότητας είναι εκείνο του 'μένουμε σπίτι'. Ναι, να μείνουμε, σε ποιο σπίτι όμως; Ας πάρουμε για παράδειγμα μια οικογένεια με δυο παιδιά. Είναι το ίδιο να μένεις σε ένα διαμέρισμα 9 τετραγωγικών μέτρων στην Κυψέλη, με ένα μικρό μπαλκόνι, σε μια επταόροφη πολυκατοικία και ελάχιστους ανοιχτούς χώρους κοντά σου, και το ίδιο ίσως να μένεις σε μια μονοκατοικία 250 τετραγωνικών μέτρων στα Βόρεια ή στα Νότια Προάστια, συχνά με έναν πολύ μεγάλο κήπο, βοηθητικούς χώρους, ενίοτε και πισίνα; Όχι, δεν είναι καθόλου το ίδιο. Εγκλεισμός και στις δυο περιπτώσεις, όμως η δεύτερη οικογένεια του παραδείγματός μας θα τον περάσει πολύ ευκολότερα της πρώτης.
Ακόμα ένα πεδίο ανισότητας είναι εκείνο της πρόσβασης στην ιατρική φροντίδα, την πρωτοβάθμια περίθαλψη δηλαδή, είτε κατ' οίκον ή απομακρυσμένα. Οι οδηγίες του ΕΟΔΥ είναι σαφείς: Αν έχετε κάποια από τα τάδε συμπτώματα, απευθυνθείτε πρώτα στον γιατρό σας, μην πάτε στον νοσοκομείο ώστε να αποφευψθεί η συμφόρηση. Πολύ λογικό θα πει κανείς. Όμως, έχουν όλοι πρόσβαση σε αξιόπιστη και άμεσα διαθέσιμη ιατρική συμβουλή; Πολύ φοβάμαι πως όχι, όπως αποδείχτηκε με τραγικό επίλογο στην περίπτωση της 41ης μητέρας τριών παιδιών στη Μακεδονία.
Τέλος, το ζήτημα της προσφοράς. Μέσα σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση μεγάλο πλήθος ανθρώπων επιθυμεί να προσφέρει. Δυστυχώς όμως πολλοί άνθρωποι θέλουν αλλά δεν έχουν τα μέσα να το κάνουν, πράγμα που τους κάνει να νιώθουν ανίσχυροι και τρομαγμένοι.
Γράφτηκε πως ο 'ιός είναι δημοκρατικός' και ότι 'δεν καταλαβαίνει από σύνορα, ούτε από κοινωνικές τάξεις, ούτε από οικονομικό ή μορφωτικό επίπεδο'. Πράγματι, υπάρχει μια αλήθεια στην άποψη αυτή σε πρώτη ανάγνωση. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως ανακαλύπτει κανείς πως δυστυχώς ο ιός αυτό που κύρια κάνει είναι να αποκαλύψει τις τεράστιες ανισότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ μας.
Ελπίζω η κοινωνία να παραμείνει ψύχραιμη και να περάσουμε ενωμένοι αυτήν τη μεγάλη τρικυμία. Μετά όμως θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά και να δράσουμε αναλόγως. Πολλές από τις παραπάνω ανισότητες, αν όχι όλες, μπορούν και πρέπει να εξαλειφθούν.
Η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση αποκαλύπτει τις ανισότητες στην κοινωνία μας. Ανισότητες που βεβαίως υπήρχαν αλλά σε κάποιο βαθμό κρύβονταν μέσα στην καθημερινότητα. Όμως, οι έκτακτες συνθήκες τις κάνουν πασίδηλες. Φοβάμαι πως αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί επί μακρόν, η πιθανότητα αντιδράσεων και συγκρούσεων μπορεί να μην είναι μακρινή.
Μια ανισότητα είναι εκείνη της εργασίας. Δεν αναφέρομαι στους πλούσιους αυτής της κοινωνίας που δεν έχουν ανάγκη να εργαστούν - που δεν είναι λίγοι - αλλά σε μια νέα διαίρεση του εργατικού δυναμικού: Κάποιοι μπορούν να εργάζονται από το σπίτι, οπότε συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά αλλά και να έχουν μια αίσθηση πληρότητας στη ζωή τους, ενώ κάποιοι άλλοι σε μια μέρα βρέθηκαν άνεργοι, δίχως καμία πιθανότητα εξεύρεσης εργασίας το επόμενο διάστημα. Στις ΗΠΑ διάβαζα ότι 3.3 εκατομμύρια εργαζομένων έκαναν αίτηση στο ταμείο ανεργίας μέσα σε λίγες μόλις μέρες. Ένα πραγματικά αδιανόητο νούμερο.
Επιπλέον, ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται 'στο πεδίο', μπορεί κανείς να δει και ένα νέο επίπεδο ανισότητας: Κάποιο έχουν πρόσβαση στον απαραίτητο εξοπλισμό ατομικής προστασίας (μάσκες, γάντια, ειδικές στολές, αντισηπτικά, κλπ) ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Είναι πραγματικό δράμα να εξαναγκάζεσαι να εργαστείς φοβούμενος κάθε στιγμή ότι είτε θα αρρωστήσεις ή θα μεταφέρεις τον ιό στα αγαπημένα σου πρόσωπα ή ίσως και τα δυο.
Ένα άλλο επίπεδο ανισότητας είναι εκείνο του 'μένουμε σπίτι'. Ναι, να μείνουμε, σε ποιο σπίτι όμως; Ας πάρουμε για παράδειγμα μια οικογένεια με δυο παιδιά. Είναι το ίδιο να μένεις σε ένα διαμέρισμα 9 τετραγωγικών μέτρων στην Κυψέλη, με ένα μικρό μπαλκόνι, σε μια επταόροφη πολυκατοικία και ελάχιστους ανοιχτούς χώρους κοντά σου, και το ίδιο ίσως να μένεις σε μια μονοκατοικία 250 τετραγωνικών μέτρων στα Βόρεια ή στα Νότια Προάστια, συχνά με έναν πολύ μεγάλο κήπο, βοηθητικούς χώρους, ενίοτε και πισίνα; Όχι, δεν είναι καθόλου το ίδιο. Εγκλεισμός και στις δυο περιπτώσεις, όμως η δεύτερη οικογένεια του παραδείγματός μας θα τον περάσει πολύ ευκολότερα της πρώτης.
Ακόμα ένα πεδίο ανισότητας είναι εκείνο της πρόσβασης στην ιατρική φροντίδα, την πρωτοβάθμια περίθαλψη δηλαδή, είτε κατ' οίκον ή απομακρυσμένα. Οι οδηγίες του ΕΟΔΥ είναι σαφείς: Αν έχετε κάποια από τα τάδε συμπτώματα, απευθυνθείτε πρώτα στον γιατρό σας, μην πάτε στον νοσοκομείο ώστε να αποφευψθεί η συμφόρηση. Πολύ λογικό θα πει κανείς. Όμως, έχουν όλοι πρόσβαση σε αξιόπιστη και άμεσα διαθέσιμη ιατρική συμβουλή; Πολύ φοβάμαι πως όχι, όπως αποδείχτηκε με τραγικό επίλογο στην περίπτωση της 41ης μητέρας τριών παιδιών στη Μακεδονία.
Τέλος, το ζήτημα της προσφοράς. Μέσα σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση μεγάλο πλήθος ανθρώπων επιθυμεί να προσφέρει. Δυστυχώς όμως πολλοί άνθρωποι θέλουν αλλά δεν έχουν τα μέσα να το κάνουν, πράγμα που τους κάνει να νιώθουν ανίσχυροι και τρομαγμένοι.
Γράφτηκε πως ο 'ιός είναι δημοκρατικός' και ότι 'δεν καταλαβαίνει από σύνορα, ούτε από κοινωνικές τάξεις, ούτε από οικονομικό ή μορφωτικό επίπεδο'. Πράγματι, υπάρχει μια αλήθεια στην άποψη αυτή σε πρώτη ανάγνωση. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως ανακαλύπτει κανείς πως δυστυχώς ο ιός αυτό που κύρια κάνει είναι να αποκαλύψει τις τεράστιες ανισότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ μας.
Ελπίζω η κοινωνία να παραμείνει ψύχραιμη και να περάσουμε ενωμένοι αυτήν τη μεγάλη τρικυμία. Μετά όμως θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά και να δράσουμε αναλόγως. Πολλές από τις παραπάνω ανισότητες, αν όχι όλες, μπορούν και πρέπει να εξαλειφθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου