Οι λαοί της Γης θέλουν την ειρήνη

Το 2023 κλείνει και ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ανήσυχος. Είναι η πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που η προοπτική μιας ευρείας κλίμακας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα. 

Αν κοιτάξουμε τι γίνεται εδώ και χρόνια στη Νότια Σινική Θάλασσα, στα στενά Κίνας - Ταϊβάν, στην κορεατική χερσόνησο, στην Αρμενία και στη Γεωργία, στην Ουκρανία, στη Συρία, τη Λιβύη και το Κουρδιστάν όπως και, στην Παλαιστίνη και συνολικά στη μέση Ανατολή, ο πόλεμος κάνει ξανά αισθητή την παρουσία του. 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει φτάσει σε ακραίο σημείο. Η Ρωσία έχει τεράστιες αδυναμίες αλλά και ένα πανίσχυρο πυρηνικό οπλοστάσιο, προσπαθεί να βρει τα πατήματα της. Αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Ινδία, το Ιράν, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία και η Βραζιλία ψάχνουν να βρουν τον ρόλο τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ιαπωνία είναι βυθισμένη στη δημογραφική παρακμή της με μια αδιανόητη στασιμότητα. Η Ευρώπη τέλος, δείχνει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Βλέπει το δέντρο, χάνει το δάσος, αναλώνεται σε ανούσιες διαφωνίες και μικροπολιτικά ζητήματα ενώ με ταχύ ρυθμό χάνει τη δυνατότητα επιρροής. 

Αυτήν την τελευταία μέρα του χρόνου πρέπει να ειπωθεί όσο πιο απλά γίνεται: Η Αμερικανική και οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες, όπως επίσης ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία που πάντα συντάσσονται μαζί τους πρέπει να έρθουν στα συγκαλά τους! Ο πόλεμος δεν είναι λύση! 

Φοβάμαι ειλικρινά πως κάποια κέντρα επιρροής στις ΗΠΑ και στις παραπάνω χώρες αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ότι ένας γενικευμένος πόλεμος «δεν θα ήταν και τόσο κακή ιδέα», αφού ελπίζουν πως έτσι η λεγόμενη «Δύση» θα κερδίσει και θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της. 

Αν αλήθεια το πιστεύουν αυτό, δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Ο πόλεμος θα είναι αδιανόητα καταστροφικός, θα αφήσει πολλά εκατομμύρια νεκρούς (ελπίζω όχι δισεκατομμύρια) και καθόλου σίγουρο δεν είναι ποιος θα τον κερδίσει. Επίσης, το φυσικό περιβάλλον θα καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά ενώ τίποτα δεν θα εξασφαλίζει ότι μια μεγάλη ‘καθοριστική’ αναμέτρηση δεν θα ακολουθηθεί από μια επόμενη, όπως ακριβώς έγινε από τον Α’ στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. 

Οι λαοί θέλουν την ειρήνη. 

Οι λαοί δεν θέλουν πόνο και αίμα. Οι λαοί είναι έτοιμοι να συνεργαστούν. Όσοι έχουν πολλά είναι έτοιμοι να δώσουν για να έχουν και όσοι τώρα δεν έχουν τίποτα.

Τώρα είναι η στιγμή των φωτισμένων ηγεσιών. Τώρα είναι η ώρα του πολιτισμού. Τώρα είναι η ώρα των μεγάλων συμβιβασμών. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε πως τα ποτάμια αίματος του 20ου αιώνα μας δίδαξαν όσα θα έπρεπε. 

Οι λαοί θέλουν την Ειρήνη. Η πολιτική δύναμη που μπορεί να την εξασφαλίσει είναι μόνο η Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη, υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς μας, αυτή είναι η μάχη που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί! 

Εύχομαι καλή χρονιά, με υγεία και ευτυχία. Ελπίζω οι ευρωπαϊκές ηγεσίες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Κι αν δεν το κάνουν οι ηγεσίες, εύχομαι να το κάνουν οι λαοί. 

H αποστολή της Starttech Ventures

Ο Μάνος Μοσχούς μεγάλωσε στη Ρόδο, ο Θανάσης Παπαγγελής στην Έδεσσα και ο Βαγγέλης Μιχαλόπουλος στον Άγιο Δημήτριο (Μπραχάμι). Μεγάλωσαν σε οικογένειες της μεσαίας τάξης και φοίτησαν σε δημόσια σχολεία. Ξεκίνησαν τις σπουδές τους σε δημόσια πανεπιστήμια όπου πέρασαν μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων. 

Ποτέ δεν διδάχτηκαν την επιχειρηματικότητα, ούτε είχαν  πάρει μέρος σε σχετικούς διαγωνισμούς και σίγουρα δεν είχαν φανταστεί ότι σε λίγα χρόνια θα ήταν συνιδρυτές και CEOs μερικών από τις καλύτερες νεοφυείς επιχειρήσεις της χώρας (των AbZorba Games, Epignosis και Yodeck).

Αποστολή μας στην Starttech Ventures είναι να βοηθάμε ανθρώπους σαν κι αυτούς να εκφράζουν και να αξιοποιούν τις αστείρευτες δυνατότητες τους, να εξελίσσονται σε εξαίρετους δημιουργούς και ηγέτες, βοηθώντας έτσι τους τους εαυτούς και τις οικογένειες τους, τις υπέροχες ομάδες που δημιούργησαν και, τελικά μετά απ’ όλη τη διαδρομή αυτή, να βελτιώνουν την κοινωνία συνολικά. 

Σκοπός μας είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε το ίδιο και το 2024, ανταποκρινόμενοι θετικά στην αγαθή τύχη της συνεργασίας μας με ανθρώπους όπως ο Θάνος, ο Βαγγέλης και ο Μάνος, στο ταλέντο και στην επιμονή των οποίων οφείλουμε όσα έχουμε πετύχει. 

Θέλουμε ακόμα σήμερα να στείλουμε ένα πολύ καθαρό μήνυμα στους νέους κάθε ηλικίας: 

Ξεπεράστε, αφήστε πισω τα στερεότυπα. 

H οικονομία της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας έχει χώρο για όλους. Επίσης, το σημαντικότερο, τους αφορά όλους και είναι προς το συμφέρον όλων, ανεξάρτητα του αν τελικά θα εξελιχθούν σε διεθνούς επιπέδου CEOs, όπως τα έκαναν ο Μάνος, ο Βαγγέλης και ο Θάνος. 

2024: Φτάνει με τα smartphones

Το πρώτο μου κινητό τηλέφωνο το πήρα, ή για την ακρίβεια μου το πήρε ο πατέρας μου, τον Μάρτιο του 1997. Ήταν ένα τεράστιο Philips Fizz, που ήθελε φόρτιση δυο φορές την ημέρα και με μεγάλη δυσκολία κατάφερνες να στείλεις ένα SMS. H χρήση του τηλεφωνικού καταλόγου ήθελε ιδιαίτερες δεξιότητες ενώ η οθόνη ήταν τόσο μικρή που δυσκόλευε ακόμα και όσους είχαν άριστη όραση:

 

 

Παρότι ήταν αντικειμενικά δυσλειτουργικό, το τηλέφωνο αυτό έγινε σύντομα δεύτερη φύση μου. Ουδέποτε θα πήγαινα κάποτε χωρίς να το έχω μαζί μου και ξόδευε αρκετό χρόνο για να ‘μάθω’ τις διάφορες λειτουργίες του. Τα επόμενα χρόνια άλλαξα διάφορες συσκευές, με πιο αξιοσημείωτο ένα ‘μικρό’ Panasonic που πήρα το 1998 και κράτησα αρκετά χρόνια. Το μικρό αυτό κινητό τηλέφωνο χρειαζόταν φόρτιση μια με δυο φορές την εβδομάδα και ήταν βολικό για μηνύματα (όσο βολικό μπορεί να είναι με το layout του πληκτρολογίου που απαιτούσε να πατάς ένα πλήκτρο 3-4 φορές για να βρεις ένα γράμμα).

Το πρώτο τηλέφωνο μου που ένοιαζε με smartphone ήταν το πράγματι πρωτοποριακό Ericsson P800, που χρησιμοποιούσε το λειτουργικό σύστημα Symbian και είχε οθόνη αφής: 

Ήταν όντως ένα εκπληκτικό τηλέφωνο που σε τραβούσε να ξοδέψεις άπειρες ώρες μαζί του. Ξεκίνησε η εποχή του email στο κινητό, που όμως δεν ήταν ακόμα βολικό. Επίσης αν και είχε browser, ελάχιστα websites ήταν προσβάσιμα σε κινητά τηλέφωνα και οι ταχύτητες ήταν απελπιστικά αργές. Νομίζω όμως πως το P800 δικαιούται τον τίτλο του πρώτου smartphone, ίσως όχι με αυστηρό ορισμό αλλά σίγουρα σε θέμα χρηστικότητας.

Στην περίπτωση μου όμως τα πράγματα πήραν εντελώς διαφορετική τροπή το καλοκαίρι του 2008, όταν οι συνάδελφοι μου από το γραφείο μου έκαναν δώρο ένα πανέμορφο BlackBerry Curve 8320:

Το υπέροχο αυτό τηλέφωνο ήταν ένα πραγματικό smartphone. Η εμπειρία του διαβάσματος, σύνταξης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων ήταν ίδια, ίσως και καλύτερη με εκείνη που προσέφερε ο υπολογιστής και όλο αυτό γινόταν με μία αδιανόητα γρήγορη ταχύτητα. Σύντομα διαπίστωσα ότι ο αριθμός των εισερχομένων e-mail μου διπλασιάστηκε και αυτό συνέβη πολύ απλά διότι απαντούσα On-The-Go αφού το είχα πάντα μαζί μου και πάντα έλεγα τα e-mails. 

Τα πρώτα σημάδια βαρέως εθισμού έγιναν σύντομα ξεκάθαρα. Συμμετείχα σε πολύ σημαντικές συναντήσεις από τις οποίες, χωρίς υπερβολή, κρινόταν το μέλλον της εταιρείας μου: Τόσο με στρατηγικούς πελάτες όσο και με χρηματοδότες. Παρά την κρισιμότητα των στιγμών όμως, υπήρχε αυτή η ανίκητη δύναμη που με έσπρωχνε να βάλω το χέρι στην τσέπη, να πιάσω το BlackBerry και να ελέγξω τα e-mails μου στη μέση αυτής της τόσο κρίσιμη συνάντηση. Ήταν πραγματικά αδιανόητο. Καταλάβαινα ότι είναι εντελώς λάθος αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να το σταματήσω. 

Έμεινα στην οικογένεια της BlackBerry μέχρι το 2016. Δυστυχώς η εταιρεία του Κωνσταντινουπολίτη ομογενούς Μιχάλη Λαζαρίδη, εκείνη που δημιούργησε την αγορά των smartphones και μεσουράνησε για αρκετά χρόνια σε αυτήν, έχασε τελικά το τρένο των εξελίξεων. Μετακινήθηκα σε Android της Samsung και αργότερα σε iPhone, το πρόβλημα του εθισμού όμως παρέμενε το ίδιο.

Πρέπει να τονιστεί ότι ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο φτάνει σε ακραία επίπεδα όταν συνδυάζονται με τα κοινωνικά δίκτυα. Πολλές φορές έφτασα στα όρια σοβαρού τροχαίου ατυχήματος επειδή απαντούσα σε κάποιο facebook post από το κινητό μου τηλέφωνο ή επειδή έγραφα κάποιο tweet την ώρα που οδηγούσα. Γνώριζα πως αυτό ήταν απαράδεκτο και πως πολλοί συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους με αυτές τις συμπεριφορές. Όπως συμβαίνει όμως σχεδόν πάντα στην περίπτωση εθισμού, καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις. 

Το 2018 μια καλή τύχη με έφερε στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα όπου υπάρχει το μνημείο του Mount Rushmore, με τις κεφαλές πέντε Αμερικανών Προέδρων χαραγμένες στο βουνό. Συνειδητοποίησα πως αντί να απολαμβάνω την στιγμή, έδινα όλη μου την ενέργεια και προσοχή στο να περιγράφω στα κοινωνικά δίκτυα ‘πόσο ωραία ήταν εκεί’.

Τότε αποφάσισα να βγω από τα κοινωνικά δίκτυα, πράγμα και που κατάφερα να υλοποιήσω δύο χρόνια αργότερα. Ακόμα και σήμερα βέβαια που και που μπαίνω στους λογαριασμούς της εταιρείας, δεν έχω όμως προσωπικά προφίλ και προσπαθώ να μειώνω τον χρόνο αυτό όλο και περισσότερο ενώ, σχεδόν πάντα, μπαίνω από σταθερό υπολογιστή.

Σήμερα, την τελευταία μέρα του 2023, συνειδητοποιώ πως έχω ξοδέψει περισσότερα από 25 χρόνια — δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό της ζωής μου — σκυμμένος πάνω από ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο έχει γίνει προέκταση του χεριού μου. Δεν μου αρέσει αυτή η εικόνα, την βαρέθηκα. Για να το περιγράψω με την γλώσσα της αλήθειας: Είναι μια σκλαβιά που δεν επιθυμώ να ανεχτώ πλέον. 

Το 2024 θα φέρει για μένα το τέλος της εποχής των smartphones και ελπίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα και το τέλος της εποχής των κινητών τηλεφώνων γενικότερα. Εννοείται θα συνεχίσω να είμαι προσβάσιμος σε όλα τα μέσα από τον υπολογιστή μου. Θα προσπαθήσω όμως να ανακτήσω την ελευθερία μου, την οποία νιώθω ότι η καταπληκτική αυτή την συσκευή, κυρίως λόγω του μοντέλου χρήσης που κυριάρχησε, τελικά μου την έχει αφαιρέσει. 

Η κοινωνία εγκαταλείπει το πανεπιστήμιο

Ένα από τα λίγα πράγματα για τα οποία μπορούσε να υπερηφανεύεται το νεοελληνικό κράτος ήταν ότι μπορείτε να δημιουργήσει και να λειτουργήσει σε βάθος χρόνου μια σειρά ιδιαιτέρως αξιόλογων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η Ιατρική και η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Η πρώην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών και τόσα αλλά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τόσο στην Αθήνα όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Συχνά με πενιχρά μέσα, δημιουργούσαν εξαίρετους επιστήμονες που διέπρεπαν στο διεθνές στερέωμα. 

Αυτή η πραγματικότητα είχε αναγνωριστεί από την ελληνική κοινωνία και αποτελούσε ένα ιδιαίτερα σπάνιο παράδειγμα ισότητας: Ανεξάρτητα κοινωνικής τάξης, οικονομικής επιφάνειας ή πολιτικών πεποιθήσεων, οι νέοι ήθελαν όλοι να μπουν στις ίδιες σχολές. Η κατάσταση αυτή εξηγεί και το μοναδικό φαινόμενο αξιόπιστου και αδιάβλητου θεσμού στη σύγχρονη ιστορία, εκείνου των πανελλαδικών εξετάσεων. 

Η κατάσταση όμως εδώ και μερικά χρόνια αλλάζει. Πλέον ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας - από τη μεσαία τάξη και πάνω - αρχίζει να αδιαφορεί για το δημόσιο σχολείο, πηγαίνοντας μαζικά στην ιδιωτική εκπαίδευση (θυμηθείτε: «εσείς, σε ποιο σχολείο πάτε;», η ερώτηση που χαρακτηρίζει τη γενιά μας). Παράλληλα, άρχισε να κανονικοποιείται η απόφαση για βασικές σπουδές στο εξωτερικό: Αρχικά αφορούσε αποκλειστικά όσους δεν τα κατάφερναν να περάσουν στις πανελλαδικές, ενώ σιγά - σιγά άρχισε να γίνεται από μόνη της πρώτη επιλογή. Έτσι λοιπόν, δεν αργεί η στιγμή που οι καλύτεροι μαθητές της χώρας δεν θα επιλέγουν κάποια από τα ιδρύματα που ανέφερα στην αρχή του άρθρου αλλά κάποιες σχολές του εξωτερικού. 

Που οδηγεί αυτό όμως τελικά, ειδικά αν γίνει σε ευρεία κλίμακα; Δυστυχώς οδηγεί στην εγκατάλειψη της χώρας ναό στη μετατροπή της, στην καλύτερη περίπτωση, σε έναν τόπο διακοπών. Αφού πρώτα εγκαταλείψαμε την ύπαιθρο να ερημώσει και μαζευτήκαμε όλοι στην Αθήνα, σιγά σιγά θα την εγκαταλείψουμε και αυτήν για να ζήσουμε κάπου αλλού. 

Το υπέροχο βιβλίο του Robert Reich με τον εύγλωττο τίτλο “The Common Good” περιγράφει πολύ παραστατικά την τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας για την ισότητα, την κοινωνική συνοχή και τελικά την ευημερία μιας κοινωνίας. Με τεράστια ευθύνη των κυβερνώντων, η Ελλάδα κινείται προς την απολύτως λανθασμένη κατεύθυνση και αν δεν αλλάξει ρότα σύντομα, κινδυνεύουμε να αντιμετωπίσουμε βαρύτατες συνέπειες στο σύντομο μέλλον. 

Έρημη χώρα

Το Δίστομο Βοιωτίας όπως φαίνεται από το Μαυσωλείο των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου, 10 Ιουνίου 1944

Αν κάποιος κοιτάξει τη Wikipedia ή αναζητήσει άλλες επίσημες πηγές θα δει ότι ο πληθυσμός του Διστόμου ανέρχεται σε περίπου 1.500 άτομα. Το νούμερο αυτό, αν και απογοητευτικό σε σχέση με τη δεκαετία του 1990, φαντάζει σχετικά ικανοποιητικό αν λάβει κανείς υπόψιν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. 

Φεύ όμως, αν δούμε την αλήθεια πέρα από τους αριθμούς καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: 

- Ένας μεγάλος αριθμός εκείνων που έχουν απογραφεί στο Δίστομο, το έχουν κάνει για συναισθηματικούς λόγους. Στην πραγματικότητα ζουν στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο αστικό κέντρο. 

- Ακόμα και ο ‘αληθινός» αριθμός μόνιμων κατοίκων, που σήμερα ίσως να είναι γύρω στους εννιακόσιους, πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της ηλικίας: Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων αποτελείται από συνταξιούχους. 

Αδιάψευστος μάρτυρας είναι το Σχοκλείο: Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κάθε τάξη είχε περί τα τριάντα παιδιά ενώ σήμερα έχει μείνει με μονοψήφιο αριθμό (μάλιστα όχι μεγάλο), εκ των οποίων τα μισά είναι παιδιά μεταναστών (που οι κάτοικοι ευχαριστούν θερμά, καθώς δίνουν λίγη ζωή στο χωριό).

Είναι μάλλον πικρό χιούμορ να πει κανείς πως το Δίστομο πρόκειται για έναν ιδανικό τόπου που αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά η κρίση μέσης ηλικίας: Οι σαραντάρηδες λογίζονται για νέοι! 

Τα παραπάνω, που τα βιώνω τώρα από πρώτο χέρι στη δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα.μου, σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με κάποια ‘ιδιαιτερότητα’ του ιστορικού αυτού χωριού. Ίσα ίσα που το Δίστομο παραμένει ένας σχετικά δραστήριος τόπος. Το 2019 έμεινα άναυδος επισκεπτόμενος αυγουστιάτικα πανηγύρια σε εγκαταλελειμμένα χωριά της Αρκαδίας. 

Ρούμελη, Μωριάς και Ήπειρος διαφέρουν σε πολλά. Σήμερα όμως τους ελληνικούς αυτούς τόπους τους ενώνει η εγκατάλειψη και η ερημοποίηση, όπως επίσης συμβαίνει και σε πολλά υπέροχα νησιά. 

Το δημογραφικό δεν είναι απλά ένα πρόβλημα. Είναι μία βόμβα που έχει ήδη σκάσει στα θεμέλια της χώρας και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς σε λίγο δεν θα μπορεί να γίνει τίποτα. Ποιες επενδύσεις θα γίνουν σε μία έρημη χώρα; Ο ανθρώπινος παράγοντας έχει κι αυτός μία τοπική διάσταση ή, αν θέλετε καλύτερα, ο τόπος ο ίδιος έχει κι αυτός μια ανθρώπινη διάσταση. 

Χρειάζεται μία σειρά μέτρων σε τοπικό εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να επιστρέψουν οι άνθρωποι στις εστίες τους με παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες και με πρόσβαση στα αγαθά που απαιτεί ο 21ος αιώνας όσον αφορά την υγεία την παιδεία και όλες τις ανέσεις καθημερινή ζωής.

Ειλικρινά όμως οι δυνατότητες των θεσμών είναι περιορισμένες αν δεν συμπληρωθούν από τα κινήματα των πολιτών που πρέπει να θέσουν την αρμονική συνύπαρξη την ισορροπία μεταξύ πολλούς και υπαίθρου ως βασικό στόχο για τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα κι αλλού. 

Η πυκνότητα της ιστορίας και του συμβολικού κεφαλαίου συνολικά στους ελληνικούς τόπους είναι υψηλότατη. Τους καθιστούν ιδανικούς υποδοχής για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας που καθορίζει τον αιώνα που διανύουμε.

Τελικά όμως εναπόκειται σε όλους εμάς στον καθένα ξεχωριστά να δώσουμε σάρκα και οστά στο όραμα για μία διαφορετική καλύτερη χώρα η οποία σίγουρα δεν μπορεί να είναι έρημη.