Μα που είναι το κράτος;

Την περασμένη βδομάδα ενώ ήμουν σε σύντομες διακοπες στο όμορφο Άστρος Κυνουρίας, άκουσα σε μια συζήτηση ότι συμπολίτης μας οργισμένος διαμαρτυρόταν στην τηλεόραση κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών στην Αττική κι ενώ κινδύνευε το σπίτι του να καεί. Μάλιστα, με έμφαση αναρωτιόταν: "Που είναι το κράτος;".

Μάλιστα. Που είναι το κράτος.

Άκουσα ακόμα ότι κάποιος του απάντησε δηκτικά ότι "το κράτος είναι εκεί που ήταν κι όταν έχτιζες το σπίτι αυτό" υπονοώντας πως ήταν αυθαίρετο.

Προφανώς δεν έχω ιδέα για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Θα μπορούσε το σπίτι αυτό να έχει χτιστεί με τρόπο νόμιμο και ηθικό και ο εν λόγω συμπολίτης μας να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση όσον αφορά την τήρηση των υποχρεώσεών του προς το κοινωικό σύνολο. Θα μπορούσε με άλλα λόγια να αποτελεί μια ακραία εξαίρεση.

Ακραία εξαίρεση διότι ο κανόνας είναι πολύ συγκεκριμένος: Πολλοί από εμάς συχνά εξανίστανται και αναρωτιόνται "που είναι το κράτος;". Νομίζω οι περισσότεροι θα έχουμε βρεθεί σε τέτοιες περιπτώσεις - εάν δεν ήμαστε εμείς οι ίδιοι που αναρωτιόμασταν...

Ας δούμε λοιπόν που είναι το κράτος:

• Το κράτος είναι εκεί που πούλησες ένα προϊόν χωρίς απόδειξη "επειδή διαφορετικά στα παίρνει όλα η εφορία"
• Το κράτος είναι εκεί που αγόρασες ένα προϊόν χωρίς απόδειξη "διότι δεν σου φτάνουν τα χρήματα που βγάζεις για να ζήσεις"
• Το κράτος είναι στην ψήφο που "έδωσες" σε κάποιον πολιτικό για να "τακτοποιήσει το παιδί σου" καθώς ήταν κάτι που "το δικαιούσουν"
• Το κράτος ήταν εκεί που αδιαφόρησες για όσα συμβαίνουν στην πατρίδα σου και με ύφος έλεγες "δεν ασχολούμαι με την πολιτική"
• Το κράτος ήταν εκεί που έχτιζες το αυθαίρετό σου, εκεί που 'άλλαζες' την 'χρήση γης' του οικοπέδου σου, εκεί που 'έκλεινες' τον ημιυπαίθριό σου
• Το κράτος ήταν εκεί που 'έσβηνες' την κλήση για τη ζώνη ασφαλείας ή το παράνομο παρκάρισμα
• Το κράτος ήταν εκεί που 'έδινες ένα χαρτζιλίκι' στον εφοριακό που σε έλεγχε, ώστε να μειωθεί το ποσό που θα πλήρωνες στο δημόσιο
• Το κράτος ήταν εκεί που εσύ εξεβίαζες τον πολίτη για να έχεις μαύρα και αφορολόγητα έσοδα, είτε είσαι ο εφοριακός της παραπάνω περίπτωσης, ή δικαστής, ή γιατρός με φακελάκι, ή υπάλληλος της πολεοδομίας ή του δασαρχείου και τόσες άλλες περιπτώσεις
• Το κράτος είναι στα σκουπίδια που άφησες στην παραλία, στο τσιγάρο που πέταξες στο πεζοδρόμιο
• Το κράτος είναι στο κατάστημα εστίασης που ο πελάτης ρωτάει "καπνίζουν μέσα στο κατάστημα" και ο υπεύθυνος απαντά "μην ανησυχείτε, βεβαίως και καπνίζουν"

Η λίστα είναι πραγματικά ατελείωτη. Με λίγη φαντασία θα μπορούσε να γραφτεί βιβλίο ολόκληρο με 'τοποθεσίες' που βρίσκεται το κράτος.

Δυστυχώς όμως το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο.

Η ορθή απάντηση στην ερώτηση "μα που είναι το κράτος;" είναι πως βρίσκεται μέσα στον καθένα από εμάς, στη βαθιά ριζωμένη αντίληψη πως το κράτος είναι κάτι ξένο που σκοπό έχει το κακό μας και εμείς πρέπει να προστατευτούμε από αυτό, ή για να ακριβολογούμε, να ζούμε με αυτό παθαίνοντας τη μικρότερη δυνατή ζημιά.

Πολλοί λένε πως αυτό είναι ένα κατάλοιπο της τουρκοκρατίας. Δεν γνωρίζω καθώς ούτε ιστορικός είμαι, ούτε κοινωνιολόγος, ούτε ψυχολόγος. Το βλέπω όμως παντού, ότι το κράτος μας το θεωρούμε ξένο.

Εκεί είναι λοιπόν που πρέπει να δώσουμε όλη μας την προσοχή: Να κατανοήσουμε σε βάθος ότι το κράτος είναι δικό μας. Τότε ίσως πάψουμε συλλογικά να εγκληματούμε εναντίον του και ίσως κι εκείνο να μπορέσει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Είναι όμως παράλογο να περιμένουμε σοβαρές υπηρεσίες από έναν οργανισμό τον οποίο κατακλέβουμε σε καθημερινή βάση.

Κλείνω με μια δυσάρεστη μα δυστυχώς αληθινή παρατήρηση: Στο σημερινό περιβάλλον το να είναι κανείς μέλος της μικρής μειοψηφίας που δεν κατακλέβει το κράτος, περιέργως αλλά πολύ αληθινά δεν του δίνει το δικαίωμα να διαμαρτύρεται όταν εκείνο δεν λειτουργεί σωστά! Το καθήκον του Πολίτη δεν εξαντλείται βλέπετε στην τήρηση των αυστηρά δικών του υποχρεώσεων αλλά εκτείνεται στο να μεριμνά ώστε το κοινωνικό σύνολο να καλύπτει τις υποχρεώσεις του - - έτσι ώστε το κράτος εν τέλει να μπορεί να λειτουργήσει.

Τρόπος άλλος για να συμβεί αυτό πέραν της ενεργού πολιτικής δραστηριοποίησης, δεν γνωρίζω να υπάρχει.

Αστακός του βουνού και νεοφυείς επιχειρήσεις

Οι παραδόσεις είναι για να τηρούνται. Έτσι και φέτος την Τετάρτη 26 Ιουλίου, ανήμερα της Αγίας Παρασκευής δηλαδή, περίπου πενήντα άτομα από τις ομάδες των εταιρειών του χαρτοφυλακίου της Starttech Ventures βρεθήκαμε στην εξαιρετική ταβέρνα του Όθωνα στον Ασπρόπυργο για να δοκιμάσουμε διάφορα εδέσματα μεταξύ των οποίων και τον διάσημο "Αστακό του Βουνού".

Είναι κάτι που το κάνουμε κάθε καλοκαίρι, νομίζω ξεκινώντας από το μακρινό 2005. Ηταν το πρώτο καλοκαίρι που μας βρήκε με γραφεία στην Αθήνα αφού η επιχειρηματική μας δραστηριότητα αρχικά είχε ξεκινήσει από την Κρήτη (στην οποία βεβαίως συνεχίζουμε ακόμα, αν και όχι στην κλίμακα που θα θέλαμε).

Θέλω να ευχαριστήσω ειλικρινά όλους τους συναδέλφους που κάθε χρόνο μπαίνουν στον κόπο να έρθουν στο χωριό μας, συχνά μετά από μια μακρά και κουραστική μέρα. Είναι κάτι που το εκτιμώ πολύ.

Η πραγματικότητα είναι πως ο Ασπρόπυργος έπαιξε με διάφορους τρόπους έναν ρόλο καθοριστικό για το ξεκίνημα και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μας όλα αυτά τα χρόνια, αυτό όμως είναι κάτι που θα αναλύσω σε επόμενη δημοσίευση.

Αφορμή όλα αυτά τα καλοκαίρια δεν ήταν άλλη από το Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στα Καλύβια της Χασιάς. Ναι, για τον Ασπρόπυργο πρόκειται, απλώς για τις ανάγκες αυτού του άρθρου νομίζω πως ταιριάζει η αρχική, ή κατά πολλούς η αυθεντική, ονομασία του χωριού μας.

Οι Καλυβιώτες λοιπόν, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, είχαν βασικά δυο πανηγύρια. Της Αγίας Παρασκευής, που ήταν τριήμερο και αναμφίβολα το "μεγάλο", και της Αγίας Μαρίνας που ήταν διήμερο και σίγουρα το "μικρό".

Είναι ενδιαφέρον πως και οι δυο γιορτές είναι το κατακαλόκαιρο. Πιθανολογώ πως αυτό έχει μάλλον να κάνει με την ένταση και τον προγραμματισμό των εργασιών της εποχής όποτε ίσως οι άνθρωποι τότε να είχαν λιγότερο φόρτο εργασίας που τους επέτρπε να το ρίξουν και λίγο έξω.

Κάτι που έχει μείνει από την εποχή εκείνη είναι τα δυο εξωκκλήσια, της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Μαρίνας που είναι σίγουρα ιδιαιτέρως γραφικά και σε καλή κατάσταση ακόμα και σήμερα. Φαντάζομαι πως παλιά, όπου ήταν αρκετά μακριά από το κέντρο του χωριού, μέσα στα περιβόλια, το τοπίο θα ήταν ήρεμο και όμορφο. Σήμερα η Αγία Μαρίνα διατηρεί τα χαρακτηριστικά αυτά μάλλον περισσότερο από την Αγία Παρακευή.

Ζώντας σε μια πολύ κλειστή και συντηρητική, αρβανίτικη κοινωνία οι Καλυβιώτες έβρισκαν ευκαιρία να το ρίξουν έξω, ιδιαίτερα στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής. Μπορεί να μάζευαν χρήματα όλο τον χρόνο για τον σκοπό αυτό (κι ενδεχομένως αυτή η φράση να μην αποτελεί λεκτική υπερβολή).

Αυτό το είχαν «μυριστεί» οι τραγουδιστές της εποχής και έβγαζαν πολύ καλό μεροκάματο (νυχτοκάματο, για να ακριβολογούμε) στα Καλύβια. Από τον Τσιτσάνη τις δεκαετίες του '50 και το '60 μέχρι τον Περπινιάδη που ο ίδιος τον θυμάμαι πολύ καλά τη δεκαετία του '80 - αν δεν κάνω λάθος και αρχές του '90, κάποιες φορές μαζί με την Ελένη Βιτάλη. Μαζί τους και δεύτερης γραμμής ονόματα, που σιγά σιγά επικράτησαν στο πανηγύρι, από Μίμη Ανδριανό και Βάσω Χατζή, μέχρι Σοφία Κολλητήρη, Γιώργο Σκαφίδα και πολλούς άλλους.

Θυμάμαι πως το πανηγύρι είχε πέσει σε μεγάλη παρακμή στα τέλη της δεκαετίας του '90. Νομίζω πως η παρέμβαση του Δήμου και πολλών αξιόλογων συμπολιτών μας για την ανάδειξη του λαογραφικού και πολιτισμικού περιεχομένου του πανηγυριού ήταν μια πολύ σωστή απόφαση που έδωσε νέα πνοή στις εκδηλώσεις, οι οποίες και φέτος συνεχίστηκαν κανονικά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα σήμερα στο άκουσμα της λέξης Ασπρόπυργος αυτομάτως κάνουν τους χειρότερους συνειρμούς. Όχι άδικα καθώς η ρύπανση, η εγκληματικότητα, η οικονομική κρίση, ο ρατσισμός και τόσα άλλα προβλήματα της εποχής μας βρίσκουν στον τόπο μας μια ακραία έκφραση τους.

Παρά ταύτα, ενδεχομένως για να δικαιολογήσω το παρατσούκλι του «εγκληματικά αισιόδοξου», πάντα πίστευα και πιστεύω πως ο τόπος αυτός μπορεί να αναπτυχθεί σημαντικά και με τρόπο βιώσιμο, προσφέροντας μια καλή ποιότητα ζωής στους κατοίκους του και συνεισφέροντας στην οικονομία της χώρας.

Οι βιομηχανίες έντασης γνώσης ακόμα δεν έχουν βρει τον δρόμο τους προς τα Καλύβια της Χασιάς. Πιθανότατα να μην τον βρουν ποτέ, είναι βέβαιο όμως πως η τεχνολογία θα παίξει τον κυρίαρχο ρόλο στην επόμενη μέρα της περιοχής — είτε μιλάμε για logistics, ή για βιομηχανική / βιοτεχνική παραγωγή, ή ακόμα και για τον αγροδιατροφικό τομέα.

Προσωπικά πάντως θα συνεχίσω να προσπαθώ να ενημερώνω τους συνεργάτες μου και όλους όσους συναναστρέφομαι επαγγελματικά ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα στον Ασπρόπυργο πέρα από κίνηση, ρύπανση και διακίνηση κάθε λογής παράνομων προϊόντων. Ίσως μάλιστα κάποια στιγμή δημιουργικά εγχειρήματα αντίστοιχα με τα δικά μας να βρουν τον δρόμο τους και στον Ασπρόπυργο. Από πλευράς μου θα προσπαθήσω να τα υποστηρίξω.

Κλείνω τη δημοσίευση αυτή διευκρινίζοντας για τον Αστακό του Βουνού, όπως πλέον πολλοί αποκαλούν την προβατίνα. Η μόδα της προβατίνας βεβαίως είναι όψιμη. Οι παλιοί, που κάτι περισσότερο θα ήξεραν από κρέας, την απέφευγαν για τον προφανή λόγο: Το κρέας της είναι σκληρό (εκτός εάν έχει κοπεί με χειρουργική ακρίβεια κι έχει ψηθεί δεξιοτεχνικά...).

Νομίζω πως αν μπορούσαμε σήμερα να συνομιλήσουμε με έναν παλιό Καλυβιώτη τσοπάνο, αφού πρώτα θα γελούσε με την καρδιά του μαθαίνοντας πως έχει γίνει δημοφιλής η προβατίνα, θα μας έλεγε πως όσοι ξέρουν τρώνε ζυγούρι και μάλιστα μπούτι!

Εύχομαι το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής να γίνεται για πολλά ακόμα χρόνια και συνεχώς να αποκτά σημαντικότερο πολιτιστικό περιεχόμενο. Εύχομαι ακόμα νέοι άνθρωποι να συνεχίσουν να επισκέπτονται τον Ασπρόπυργο και, γιατί όχι, κάποιοι από αυτούς να προσπαθήσουν να πραγματώσουν τη δημιουργικότητα τους στην περιοχή.

Εξάλλου, είναι πια  cliché, όπου υπάρχει κρίση υπάρχει και ευκαιρία — και όσο μεγαλύτερη η κρίση, αντίστοιχα τόσο μεγαλύτερη και η ευκαιρία!

Περί κυνισμού — Ένα ατόπημα της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Τα τελευταία χρόνια συστηματικά επιλέγω την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ως μια από τις κυρίες πηγές πληροφόρησης μου. Είναι φύλλο έγκυρο και έχοντας ξεκάθαρη πολιτική θέση — ως είναι σωστό να έχει ένας ενημερωτικός οργανισμός, δίνει κατά κανόνα σφαιρική πληροφόρηση με λόγο που δεν είναι μολυσμένος από το μικρόβιο του φανατισμού.

Με μεγάλη έκπληξη λοιπόν διάβασα στο κύριο άρθρο της εφημερίδας με τίτλο «Κυνισμός» στις 12 Αυγούστου 2017 τα εξής:

«Εκατοντάδες Ελληνες πολίτες φυλακίστηκαν ή βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Οι περισσότεροι κρύβουν μέσα τους τις σκληρές αναμνήσεις τους και έχουν προχωρήσει από τότε στη ζωή τους. Πολλοί πέτυχαν πολλά σε διάφορους τομείς, με την αξία τους. Είναι αυτοί που «βγαίνουν από τα ρούχα τους» όταν βλέπουν να χρησιμοποιούνται οι αντιστασιακές περγαμηνές ή ο τίτλος του ιστορικού στελέχους με τόσο κυνικό τρόπο από την κυβερνώσα Αριστερά.»

Τι μου έκανε εντύπωση; Μα φυσικά το «εκατοντάδες». Ενώ το βασικό επιχείρημα ότι έχει γίνει μια αισχρή εκμετάλλευση του αντιδικτατορικού αγώνα και μάλιστα κατά κανόνα και κύριο λόγο από ανθρώπους που ελάχιστη ή καμία σχέση δεν είχαν με τον αγώνα αυτό, το δίκιο του συντάκτη χάνεται όταν γίνεται μια τέτοια εντυπωσιακή παραποίηση των αριθμητικών δεδομένων.

Δυστυχώς στη μεγάλη πλειοψηφία του ο ελληνικός λαός δεν όρθωσε το ανάστημα του στη χούντα των συνταγματαρχών. Αυτή είναι πράγματι μια μαύρη σελίδα της ιστορίας μας που πρέπει να αναλυθεί σε βάθος και τα διδάγματα της να αξιοποιηθούν από τις επόμενες γενιές.

Παρά ταύτα όμως πολλοί αντιστάθηκαν και, ευτυχώς, σίγουρα δεν μετρούνται σε εκατοντάδες αλλά σε πολλές χιλιάδες. Αυτή είναι μια αναμφισβήτητη ιστορική πραγματικότητα και προκαλεί ενδιαφέρον η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει το θέμα ο συντάκτης.

Φοβάμαι πως οι ψήφοι της λεγόμενης λαϊκής δεξιάς, συχνά κεκαλυμμένης άκρας δεξιάς — όχι, η χρυσή αυγή δεν είναι παρθενογέννεση, είναι περισσότερο του δέοντος ελκυστικοί για τους κατά δήλωσή τους φιλελεύθερους που κρατούν το τιμόνι της συντηρητικής παράταξης της χώρας.

Πολλοί από τους χιλιάδες αγωνιστές κατά της δικτατορίας ζουν ακόμα και οι μαρτυρίες τους απαντούν στο αριθμητικό ατόπημα του άρθρου. Ενδεχομένως να πρόκειται απλώς περί ενός τυπογραφικού ή εν τέλει ασήμαντου συντακτικού λάθους. Μακάρι να είναι έτσι. Εξάλλου, το επαναλαμβάνω, έχω πολλές φορές καταδικάσει τον χυδαίο τρόπο που στοιχεία στη λεγόμενη αριστερά προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα ιστορικά δεδομένα (πχ το αλήστου μνήμης στεφάνι στην Καισαριανή...).

Φοβάμαι πολύ όμως πως (πολύ) κακοί σύμβουλοι έχουν πείσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι είναι προς το πολιτικό συμφέρον του να προωθήσει το ακροδεξιό ιστορικό πολιτικό αφήγημα (τα τάγματα ασφαλείας ήταν μια αναγκαιότητα, ευτυχώς που έγινε ο εμφύλιος, στη Μακρόνησο δεν έγιναν βασανιστήρια, στη χούντα δεν υπήρξε αντίσταση κλπ κλπ).

Η Ελλάδα αγαπητοί φίλοι πρώτα και κύρια έχει ανάγκη να ενωθεί και για να μπορέσει να γίνει μια ισχυρή και ουσιαστική ένωση του λαού μας ή βάση πρέπει να είναι η αλήθεια. Όχι στη λήθη λοιπόν.

Ευελπιστώ πως η έγκριτη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, από την οποία θα εξακολουθήσω να ενημερώνομαι, θα ανασκευάσει την ανακρίβεια αυτή. Θα το κάνει σαν δείγμα σεβασμού προς την ιστορία και την αλήθεια και προς την τιμή των πολλών χιλιάδων αγωνιστών του αντιδικτατορικού αγώνα.