Γκαρσόνια της Ευρώπης

Πολύς λόγος έχει γίνει για το σύνθημα της δεκαετίας του '80 που έλεγε ότι «δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης». Δικαίως θα έλεγα καθώς η φράση αυτή έχει ερμηνεία διττή, μπορεί να είναι από πολύ θετική έως πολύ αρνητική.

Εξηγώ:

Δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης μπορεί κάλλιστα να σημαίνει πως το όραμα μας για την Ελλάδα υπερβαίνει εκείνο της μονοκαλλιέργειας του τουρισμού. Πράγματι στη χώρα μας υφίστανται όλες οι δυνατότητες για δυναμική ανάπτυξη πολλών άλλων κλάδων της οικονομίας, όπως για παράδειγμα οι μεταφορές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, η διατροφή και, κυρίως, οι διαφορές βιομηχανίες έντασης γνώσης. Κανένας χώρος λοιπόν δεν πρέπει να υπάρχει για ηττοπάθεια και για μια αντίληψη που λέει πως ο τουρισμός είναι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε και μάλιστα με χαμηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία — όπως για παράδειγμα οι διεθνείς αλυσίδες ξενοδοχείων all inclusive.

Ταυτόχρονα όμως η φράση δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης μπορεί να έχει και μια ιδιαίτερα αρνητική διάσταση καθώς υπονοεί ότι υπάρχει κάτι κακό στο να είναι κανείς εργαζόμενος στον τουριστικό κλάδο, είτε ως σερβιτόρος ή ως οτιδήποτε άλλο. Μάλιστα δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η ποιότητα των σχετικών υπηρεσιών είναι χαμηλή — ποιος είναι αυτός που σαν πελάτης επιχείρησης εστίασης δεν έχει νιώσει λίγο πολύ να δυσανασχετεί ο συνάνθρωπός του που τον εξυπηρετεί, ακριβώς επειδή τον εξυπηρετεί.

Σε ενα παλιότερο άρθρο στο ιστολόγιο αυτό έχω μιλήσει για την εντυπωσιακή στρέβλωση γύρω από τις πανελλήνιες εξετάσεις και τον θεσμό του φροντιστηρίου. Θεωρώ πως η αρνητική διάσταση της φράσης «δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης» Ευρώπης είναι άρρηκτα δεμένη με την παρανοϊκή κατάσταση που περιγράφει εκείνο το άρθρο. Βλέπετε, σε μια χώρα που υποτίμησε τόσο δραματικά το ιδανικό της εργασίας, πράγματι κανείς δεν ήθελε να γίνει σερβιτόρος, όπως δεν ήθελε ούτε νοσηλευτής, ούτε οικοδόμος, ούτε υδραυλικός.

Ας κρατήσουμε λοιπόν τη θετική διάσταση της φράσης και ας φροντίσουμε η χώρα μας να αναπτύξει μια πολυεπίπεδη και πολυσχιδή, ανταγωνιστική οικονομία τον 21ο αιώνα. Για να το καταφέρουμε αυτό πρέπει να ανακτήσουμε μια ειλικρινή, ηθική και συναισθηματική σχέση με την εργασία, είτε αυτή αφορά την ανάπτυξη πρωτοποριακών φαρμάκων ή και το σερβίρισμα καφέ.

Διακοπές

Σαν παιδί μου έκαναν τόση πολλή εντύπωση οι καλοκαιρινές διακοπές που όταν θέλω να ανακαλέσω μια συγκεκριμένη χρόνια στην μνήμη μου, το κάνω μέσω των διακοπών που είχαμε πάει τότε. Οι πρώτες μου αναμνήσεις ξεκινούν από το 1980 και οι τελευταίες φτάνουν το 2016. Χρονιές ορόσημα όμως ήταν το 1996 και το 2010. Θα εξηγήσω παρακάτω.

Ορίστε η λίστα με τις οικογενειακές διακοπές που θυμάμαι:

1980: Χορευτό και Ζαγορά, Πήλιο. Μαζί με οικογένεια θείου Κωστάκη.
1981: Φοινικούντα, Μεσσηνία. Μαζί με οικογένεια Τσοκάνη.
1982: Αιγείρα, Αχαΐα. Μαζί με οικογένεια θείου Κωστάκη και θείου Γιάννη
1983: Ακράτα, Αχαΐα. Μαζί με οικογένεια Μιχάλη Λιάκου.
1984: Καμάρι, Κορινθία. Μαζί με τις ξαδέρφες μας Μαίρη και Ισιδώρα.
1985: Νεάπολη Βοιών και Ελαφόνησος. Μαζί με την ξαδέρφη μας Μαργαρίτα.
1986: Πάργα, Ηπειρος. Παξοί, Κέρκυρα και road trip στην Ηπειρο και τη Θεσσαλία (τότε στα Μετέωρα αποφάσισα κάποτε να πάρω κάποια στιγμή στο μέλλον έναν λευκό σκαραβαίο cabrio 1303, αλλά σε αυτό θα επανέλθω άλλη φορά).
1987: Τσαγκαράδα, Πήλιο
1988: Πολύχρονο, Χαλκιδική. Road trip Μακεδονία και Θράκη (Θεσσαλονίκη, Καβάλα και Αλεξανδρούπολη) . Μαζί με θεία Ξανθή και Ισιδώρα.
1989: Καρδάμαινα, Κως. Συνέχεια σε Νίσυρο, Ρόδο και Πάτμο.
1990: Κρήτη. Χανιά, Ηράκλειο, Ελούντα.
1991: Νάξος, Πάρος, Μύκονος
1992: Σάμος, Ικαρία.
1993: Σαντορίνη, Νάξος, Άνδρος
1994: Ζάκυνθος, Κεφαλλονιά, Ιθάκη.
1995: Σκιάθος
1996: Σύρος.
Στη Σύρο το 1996 ήταν η τελευταία φορά που κάναμε οικογενειακές καλοκαιρινές διακοπές, όπως τις αντιλαμβανόμασταν μέχρι τότε. Ο Βασίλης ήταν πια ήδη  20 ετών κι εγώ τον χειμώνα που ερχόταν θα έκλεινα τα 19.
****
1997: Αγγλία και road trip (Παρίσι, Dijon, Γενεύη, Μιλάνο, Μπολόνια) μέχρι Ασπρόπυργο
1998: Στοκχόλμη. Πάσχα, επίσκεψη ενώ ήμουν Erasmus. Καλοκαίρι Λονδίνο για ορκωμοσία HND Βασίλη.
1999: Ηράκλειο και Λονδίνο για ορκωμοσία BSc Βασίλη.
2000: Ηράκλειο
2001: Ρέθυμνο, Ελούντα
2002: Ρέθυμνο
2003: Χανιά
2004: Χανιά
Αυτή ήταν η τελευταία χρονιά που οι γονείς, ο μπαμπάς μου να ακριβολογούμε, μπορούσαν να κινηθούν σχετικά αυτόνομα. Από την επόμενη χρονιά χρειαζόταν μια ειδική μέριμνα και το υπέροχο Porto Veneziano στα Χανιά προσέφερε μια εξαιρετική λύση.
****
2005: Χανιά
2006: Χανιά
2007: Χανιά
2008: Χανιά
2009: Χανιά
2010: Χανιά
Το 2011 δεν πήγαμε στα Χανιά γιατί η υγεία του μπαμπά φαινόταν να έχει επιδεινωθεί αρκετά. Μας φάνηκε επικίνδυνο. Τελικά, έναν μήνα αργότερα η μαμά ήταν εκείνη που μας άφησε τελείως απροσδόκητα.
****
2016: Άστρος Κυνουρίας
Τον Μάιο είχε επιβεβαιωθεί ότι ο ορίζοντας ζωής του μπαμπά στένευε γρήγορα. Ο Βασίλης πρότεινε να πάμε οικογενειακές διακοπές στο Άστρος όπου ο μπαμπάς θα μπορούσε να ξεκουραστεί, δίπλα στη θάλασσα, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να περνά χρόνο μαζί με τα εγγόνια του. Ήταν πράγματι ένα από τα πιο σωστά πράγματα που κάναμε ποτέ, παίρνοντας εμπειρίες και αναμνήσεις που θα μας συντροφεύουν μέχρι το τέλος της ζωής μας.

Όταν συζήτησα το θέμα των καλοκαιρινών διακοπών με φίλους, πολλοί μου έθιξαν το ζήτημα της οικονομικής δυνατότητας, ιδιαίτερα την εποχή της κρίσης που ζούμε. Ότι πολλοί δηλαδή αντιλαμβάνονται τα οφέλη των ταξιδιών και ειδικά των καλοκαιρινών διακοπών, δεν μπορούν όμως να ανταπεξέλθουν στα έξοδα.

Φαντάζομαι σε κάποιες περιπτώσεις το παραπάνω επιχείρημα ισχύει. Είναι όμως άραγε αυτή η πλέον συνήθης, η γενική περίπτωση; Νομίζω πως όχι.

Ας μιλήσω για τις οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας μου: Μέναμε στον Ασπρόπυργο. Ο μπαμπάς ήταν λογιστής και δούλευε δύο δουλειές. Η μαμά ήταν καθηγήτρια φιλόλογος. Είχα ακούσει ότι παλιά έκανε φροντιστήρια, δεν τη θυμάμαι ποτέ όμως να κάνει — παρά ελάχιστα, συμβολικά θα έλεγα, αφού πήρε σύνταξη. Νομίζω πως δύσκολα μπορείς να βρεις κάτι πιο κοντά στον ορισμό της ''μικρομεσαίας οικογένειας''.

Ζούσαμε βέβαια σχετικά καλά. Τι σημαίνει αυτό; Περίπου τα εξής: Ο Βασίλης γεννήθηκε το 1976 κι εγώ το 1977. Το 1978 αγοράσαμε ένα καινούργιο Volkswagen Passat L και το 1982 ξεκινήσαμε να χτίζουμε το νέο μας σπίτι - μια κατοικία περίπου 200τμ στον πρώτο όροφο με ένα μεγάλο κατάστημα και μια ωραία στοά στο ισόγειο. Οι εργασίες - όχι το σπίτι - ολοκληρώθηκαν κάποια στιγμή το 1984. Νομίζω τέλος πως είχαμε μια πολύ φυσιολογική ζωή σε θέματα ρούχων, εκπαίδευσης, διασκέδασης κλπ.

Παρά ταύτα λοιπόν, όταν το θέμα ερχόταν στα οικονομικά έπρεπε να γίνει μια επιλογή. Θυμάμαι τους γονείς μου να συζητούν αν αξίζει το κόπο να πάρουμε ένα εξοχικό σπίτι και τελικά να συμφωνούν πως είναι πολύ καλύτερα τα ίδια χρήματα να τα δώσουν για να πηγαίνουμε ταξίδια - με σημαντικότερο όλων, τις ετήσιες καλοκαιρινές διακοπές.

Πράγματι λοιπόν πηγαίναμε, έναν μήνα κάθε καλοκαίρι.

Θα επανέλθω στην ανάρτηση αυτή, έχω να γράψω πάρα πολλά ακόμα, ελπίζω χωρίς να φλυαρώ. Νομίζω πάντως πως οι γονείς μας έκαναν πάρα πολύ καλά και προτίμησαν να πάμε διακοπές σε τόσα διαφορετικά μέρη από το να πάρουμε ένα εξοχικό σπίτι.

Για την ώρα όμως θα δώσω μόνο μια συμβουλή: Να πηγαίνετε ταξίδια, όσα περισσότερα μπορείτε. Είναι γνωστό εξάλλου πως ο φασισμός θεραπεύεται με το διάβασμα και ο ρατσισμός με τα ταξίδια. Δεν ξέρω ποιος το έχει πει, όποιος κι αν ήταν πάντως είχε όλα τα δίκια του κόσμου.

Καινοτόμες υπηρεσίες και η εκδίκηση των μαθηματικών

Μου έχει καρφωθεί η ιδέα ότι το next big thing είναι το λογισμικό για αυτοκίνητα. Δεν αναφέρομαι σε self driving cars και άλλα τέτοια εξωτικά αλλά σε πιο απλά πράγματα: Εφαρμογές που θα τρέχουν στο ίδιο το αυτοκίνητο, θα αξιοποιούν δεδομένα από τους αισθητήρες του και θα συλλειτουργούν με συσκευές των επιβατών τους αλλά και με συστήματα υποδομής των δρόμων.

Βασικά το όλο θέμα μου θυμίζει την εποχή γύρω στο 2003 που όλοι καταλαβαίναμε πως μπορούν να γίνουν ενδιαφέρουσες εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα αλλά, επίσης όλοι, θεωρούσαμε άλυτο το πρόβλημα της διανομής των εφαρμογών αφού οι κατασκευαστές ρύθμιζαν ποιες εφαρμογές θα τρέχουν στα εκάστοτε κινητά τους — ακριβώς ότι κάνουν τώρα δηλαδή και οι κατασκευαστές αυτοκινήτων.

Όπως ήρθε λοιπόν η Apple με το appstore και έφερε την επανάσταση των mobile applications, πιστεύω κάτι ανάλογο θα γίνει και στα αυτοκίνητα. Μην ξεχνάμε πως παγκοσμίως κυκλοφορούν εκατοντάδες εκατομμύρια αυτοκίνητα, η ευκαιρία είναι πραγματικά τεράστια.

Αφού λοιπόν το συζήτησα με αρκετούς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν και, ως συνήθως συμβαίνει, δεν κατάφερα να πείσω κανέναν, σκέφτηκα να αναπτύξω εγώ ο ίδιος ένα πρωτότυπο. Αν μη τι άλλο θα είχε πλάκα.

Έκατσα λοιπόν μετά από δεκαεπτά χρόνια επιχειρηματικής διαδρομής να προγραμματίσω ξανά. Εννοείται με αργά βήματα και μάλλον διασκεδαστικά για τους συνεργάτες που με παρακολουθούν.

Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας εκείνο όμως που μου έκανε εντύπωση είναι το εξής: Διαπίστωσα πως για να μπορέσεις να κάνεις τη διαφορά, για να αναπτύξεις κάτι πραγματικά ενδιαφέρον, δεν είναι οι τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες που κάνουν τη διαφορά (προγραμματισμός, συστήματα, κλπ) αλλά τα... μαθηματικά!

Απειροστικός λογισμός, γραμμική άλγεβρα, διακριτά μαθηματικά, λογική, πιθανότητες, θεωρία υπολογισμού, αλγόριθμοι. Τα γνωστικά αντικείμενα που είναι απαραίτητα για να συλλάβεις, να σχεδιάσεις και εν τέλει να υλοποιήσεις μια ενδιαφέρουσα υπηρεσία σήμερα είναι όλα αυτά που σαν φοιτητές αποφεύγαμε όπως ο διάβολος το λιβάνι.

Καταλαβαίνω πως ένας φοιτητής βρίσκει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον στον προγραμματισμό απ'ότι στα μαθηματικά, έτσι έκανα κι εγώ αλλά και οι περισσότεροι που γνώριζα στο πανεπιστήμιο — οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ήδη εξαίρετες καριέρες.

Να όμως που τα μαθηματικά εν τέλει εκδικούνται! Τα παραπάνω γνωστικά αντικείμενα είναι αυτά που χρειάζεται κανείς σήμερα, μαζί φυσικά με άριστες τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες, για να αναπτύξει τις εφαρμογές για αυτοκίνητα που έχω στο μυαλό μου - ίσως και για πολλούς ακόμα τομείς.

Πόσο εύκολο είναι για μένα λίγο πριν τα σαράντα μου, όταν καλά καλά δεν θυμάμαι ούτε τα βασικά από παραγώγους και ολοκληρώματα, να μπορέσω να μπω σε τόσο βαθιά νερά; Δεν ξέρω. Ίσως είναι αδύνατον, ίσως όμως και όχι. Αποφάσισα να κάνω την προσπάθεια και να έχω τον χρόνο σύμμαχό μου. Θα ξεκινήσω από τα πολύ βασικά και θα προχωρήσω αργά αλλά σταθερά.

Η συμβουλή που έχω να δώσω στους φοιτητές της Επιστήμης των Υπολογιστών και όλων των συναφών αντικειμένων είναι σαφής: Όχι μόνο να μην φοβάστε τα μαθηματικά του προγράμματος σπουδών σας αλλά κοιτάξτε να ανακαλύψετε τη μαγεία τους. Ναι, συμφωνώ, είναι καλά κρυμμένη :-) Υπάρχει όμως και μπορεί να σας ανοίξει νέους, εκπληκτικά δημιουργικούς δρόμους.

Όσο για μένα και τις υπηρεσίες για αυτοκίνητα που σκέφτομαι, ποιος ξέρει. Μπορεί σε λίγο να κουραστώ και να τα παρατήσω. Ισως όμως και να μπορέσω να κάνω την έκπληξη. Ότι κι αν γίνει πάντως τελικά, μυστικό δεν θα το κρατήσω.