Ειδικές Οικονομικές Ζώνες: Μια λύση για την Ελλάδα

Με βάση το αμέσως προηγούμενο άρθρο (αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr), νομίζω πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς το ζήτημα των ειδικών οικονομικών ζωνών.

Πράγματι, στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια συζήτηση γενικότερα η αναφορά σε “ειδικές οικονομικές ζώνες” ανακαλεί εικόνες μάλλον αποκρουστικές. Σκεφτόμαστε εργοστάσια βαριάς βιομηχανίας ενδεχομένως  κάπου στην Θράκη, τη Μακεδονία ή την Ήπειρο. Θεωρούμε πως τα εργοστάσια αυτά ανήκουν σε κάποιους κεφαλαιούχους οι οποίοι εκεί εκμεταλλεύονται απελπισμένους συνανθρώπους μας, κατά κανόνα μετανάστες, που δουλεύουν χειρωνακτικά με “μισθούς Βουλγαρίας” ή ίσως και χαμηλότερους.

Η εικόνα αυτή, που φυσικά κάποιοι ενδέχεται να προσπάθησαν ή να προσπαθήσουν να κάνουν πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ανθρωπισμό, με τον ελληνισμό, με τον ευρωπαϊσμό. Είναι εικόνα ξένη προς κάθε υγιώς σκεπόμενο άνθρωπο.

Ας δούμε τι συμβαίνει γύρω μας. Ας κοιτάξουμε παραδείγματα χωρών που ξεκίνησαν πολύ πίσω από εμάς και τώρα πια μας έχουν ξεπεράσει. Όχι μόνο οικονομικά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Σαουδική Αραβία  με τις "Οικονομικές Πόλεις". Δείτε για παράδειγμα την King Abdullah Economic City. Οι Σαουδάραβες έκαναν κάτι πολύ απλό: Δημιούργησαν ένα προστατευμένο περιβάλλον στο οποίο μπορεί να ανθίσει η καινοτομία.

Δείτε τι λέει η Wikipedia στην περιγραφή της ειδικής αυτής οικονομικής ζώνης: "The city, along with other five economic cities, is a part of an ambitious "10x10" program to place Saudi Arabia among the world’s top ten competitive investment destinations by the year 2010, planned by SAGIA. The first stage of the city is planned to be completed in 2010, while the whole city is going to be fully completed by 2020. The city will help diversify the oil-based economy of the kingdom by bringing direct foreign and domestic investments. The city also will help create up to one million jobs for the youthful population of the country, where 40% of the population are under 15.". Αν δεν είναι αυτός ο ορισμός ενός μακρόπνοου σχεδίου οικονομικής ανάπτυξης, τότε τι είναι;

Ας σκεφτούμε πόσες αντίστοιχες οικονομικές ζώνες θα μπορούσαν να γίνουν στην Ελλάδα. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Επίδαυρο για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Ολυμπία για τον αθλητισμό. Τι θα μπορούσε να γίνει στη Νάουσα για το κρασί, στη Δράμα για το μάρμαρο, στην Καστοριά για τη γούνα, κ.ο.κ. Κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει ένα τοπικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, έχει μια εντυπωσιακή πυκνότητα της ιστορίας που έχει μετουσιωθεί σε συμβολικό κεφάλαιο. Έχει με λίγα λόγια όλες τις προϋποθέσεις για εντυπωσιακά ισχυρή και συνάμα βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Τι μας λείπει; Μα είναι τόσο προφανές: Όραμα και σχέδιο.

Η χώρα μπορεί να βγει από το αδιέξοδο. Από το να είναι ο παρίας της Ευρώπης η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί της Ευρωπαϊκής οικονομικής ανάκαμψης και συνεπακόλουθα να παίξει έναν κεντρικό ρόλο στο κίνημα για έναν νέο ευρωπαϊσμό, για την αυθεντική δηλαδή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο, πολυκεντρικό κράτος.

Πώς θα το κάνει αυτό; Αξιοποιώντας τους δυο ισχυρότερους πυλώνες του εθνικού μας πλούτου: Το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό μας. Μια είναι μόνο η απαραίτητη προϋπόθεση: Όλοι εμείς, η μεγάλη, σιωπηρή πλειοψηφία να κάνουμε την αλλαγή μέσα μας. Να ανακτήσουμε δηλαδή την ιδιότητα του Πολίτη που δεκαετίες πριν εκχωρήσαμε στο Αθηναϊκό τηλεοπτικό πριγκιπάτο. Τότε, έχοντας δώσει πάλι νόημα στη λέξη Πολίτης, θα δώσουμε στη συνέχεια νόημα στις Πόλεις, στον Πολιτισμό και τελικά στην Πολιτική.

Επαναφέροντας το ιστορικό κέντρο της Αθήνας στη φυσική του θέση

Αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr

Περίπου 35 διακεκριμένοι επισκέπτες από 10 χώρες, επενδυτές και νέοι επιχειρηματίες, τίμησαν με την παρουσία τους την Entrepreneur Week Greece, όπως ονομάσαμε πέρσι το Ετήσιο Συνέδριο των Ελληνικών Νεοφυών Επιχειρήσεων, μια προσπάθεια που ξεκίνησε από τον Νοέμβρη του 2009 με την πρωτοβουλία One Hundred Start-ups και επί της ουσίας οδήγησε στη γέννηση του Hellenic Start-up Association.

Όλοι αυτοί οι φίλοι από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Ρωσία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Αυστραλία,  τη Σαουδική Αραβία, την Ουγγαρία, το Βέλγιο και τη Σερβία δυσκολεύονταν να μας καταλάβουν όσο μιλούσαμε με χρώματα μελανά για την κρίση και την αδυναμία μας να βγούμε από αυτήν. “Δεν είστε καλά“, είπε κάποια στιγμή αυστηρά ο Alex Mitchell ενώ περπατούσαμε κάπου κοντά στο Θησείο, αργά το βράδυ της Παρασκευής 24 Φλεβάρη.  ”Εντάξει όλα αυτά που λέτε“, συνέχισε, “όμως μάλλον δεν έχετε καταλάβει που βρίσκεστε!” ολοκλήρωσε την φράση του και το βλέμμα του ήταν προς τον φωτισμένο βράχο της Ακρόπολης.  Αφού τον κοιτάξαμε με απορία, εξήγησε “Παγκοσμίως η Αθήνα είναι συνυφασμένη με τη δημιουργία. Καμία άλλη πόλη σε ολόκληρο τον κόσμο δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι καν πλησιάζει το συμβολικό κεφάλαιο της Αθήνας στο θέμα της δημιουργικότητας. Με πολύ απλές κινήσεις θα μπορέσετε να κάνετε την Αθήνα μια παγκόσμια πρωτεύουσα δημιουργικότητας.  Είμαι βέβαιος πως μεγάλος αριθμός από start-ups όλων των κλάδων πολύ ευχαρίστως θα ερχόταν να εργαστεί, να δημιουργήσει στην Αθήνα εάν κάποια απλές κινήσεις γίνονταν εδώ“.

Μείναμε όλοι άναυδοι. Η περιοχή που φοβόμαστε να κυκλοφορήσουμε, ένα πεδίο ρατσισμού, βίας, εξαθλίωσης και παραβατικότητας, στα μάτια του Άγγλου προσκεκλημένου μας μπορούσε εύκολα να γίνει η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Δημιουργικότητας.

Την επόμενη μέρα, μετά το πολύ πετυχημένο B2B Match-Making eventσυζητήσαμε σε μεγαλύτερο βάθος το θέμα αυτό. Ο Alex είπε πως κάτι παρόμοιο είχε γίνει με πολύ μεγάλη επιτυχία στο Ανατολικό Λονδίνο. Ο Alvaroμίλησε για το πως παρόμοια μέτρα έδωσαν πνοή στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Μαδρίτης. Τέλος, ο Gary μετέφερε παρόμοιες εμπειρίες από τοSan Francisco και συγκεκριμένα το twitter project.

H συζήτηση κατέληξε σε κάποια πολύ απλά συμπεράσματα:

1. Στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας υπάρχει σήμερα μεγάλο πλεόνασμα, αφθονία γραφειακών χώρων προς ενοικίας
2. Τα ενοίκια τους είναι ήδη πολύ χαμηλά
3. Στην Ελλάδα ολόκληρη και κατ’ εξοχήν στην Αθήνα υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας
4. Η αγορά εργασίας δεν μπορεί να απορροφήσει το δυναμικό αυτό και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να το πληρώσει όσο αξίζει
5. Δυστυχώς μάλιστα φαίνεται πως ουδέποτε μπορούσε, αφού και προ κρίσης οι περισσότεροι πτυχιούχοι υποαπασχολούνταν σε θέσεις πολύ κατώτερες των δυνατοτήτων τους
6. Το κράτος δεν πρέπει να δώσει χρήματα, διότι πολύ απλά το κράτος δεν έχει χρήματα, έχει χρεοκοπήσει
7. Το κράτος όμως, σε συνεργασία με τον Δήμο, μπορεί να δώσει ισχυρά φορολογικά και εισφορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας
8. Μέσω του κανόνα de minimis και άλλων τέτοιων εργαλείων θα διασφαλιστεί πως τα όποια κίνητρα θα ληφθούν μόνο από όσους τα δικαιούνται – Δηλαδή από αυθεντικά νεοφυείς επιχειρήσεις οι φορείς των οποίων δεν έχουν παράλληλες δραστηριότητες
9. Πολύ απλά οι επιχειρήσεις αυτές θα λάβουν πενταετή φοροαπαλλαγή και οι φορείς τους για το αντίστοιχο διάστημα μια γενναία έκπτωση στις εισφορές τους στον ΟΑΕΕ.
10. Ούτως ή άλλως, το πιο πολλά start-ups αποτυγχάνουν πριν γίνουν κερδοφόρα. Τα λίγα που θα γίνουν κερδοφόρα, συνήθως μεγάλα κέρδη έχουν μετά την πενταετία. Άρα, ουσιαστική απώλεια φόρου εισοδήματος δεν υπάρχει.
11. Η έκπτωση στις εισφορές στον ΟΑΕΕ θα μπορούσε να επιστρέφετε σταδιακά μετά την πενταετία, στην περίπτωση που το start-up έχει μπει σε κερδοφορία.
12. Τα οφέλη από τα μέτρα αυτά θα είναι πάρα πολλά σε πλήθος διαφορετικών επιπέδων:
i. Οι νέοι θα γυρίσουν στο κέντρο της Αθήνας!,
ii. Ακίνητα που τώρα ρημάζουν άδεια, θα αποκτήσουν ζωή ξανά,
iii. Δημιουργούνται μαζικά νέες, ποιοτικές θέσεις εργασίας,
iv. Προσελκύονται start-ups από την Κεντρική/Βόρεια Ευρώπη να έρθουν στην Αθήνα,
v. Αντιμετωπίζεται ουσιαστικά το πρόβλημα της εγκληματικότητας μέσα από την ανάπτυξη της περιοχής

Τελειώνοντας αυτή τη συζήτηση το μεσημέρι του Σαββάτου 25 Φλεβάρη 2012, όλοι αναρωτηθήκαμε αν τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να περάσουν από την Τρόικα. Αναζητήσαμε τηλεφωνικά το Paulo Andrez, Πρόεδρο του EBAN που νωρίτερα την Πέμπτη 23 Φλεβάρη είχε μιλήσει στην ιδρυτική συνάντηση τωνHellenic Angels. Μας είπε πως στην Πορτογαλία, επί μνημονίου και επιτήρησης ΔΝΤ, έχουν περάσει πολύ πιο επιθετικά μέτρα με παράδειγμα την κρατική ενίσχυση του co-investment από πιστοποιημένους business angels σε αυθεντικά νεοφυείς επιχειρήσεις. Μας πρότεινε μάλιστα την εφαρμογή του μέτρου αυτού στην Ελλάδα, τόσο στο κέντρο των Αθηνών όσο και αλλού.

Αργότερα, στις 17 Οκτωβρίου στη Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων, τα ελληνικά start-ups με ενθουσιασμό υιοθέτησαν την παραπάνω πρόταση που προέκυψε από την εμπειρία της νεοφυούς επιχειρηματικότητας σε Ευρώπη και Αμερική και ζήτησαν την προώθησή της σε όλους τους αρμόδιους φορείς. Υλοποιώντας την απόφαση αυτή, σήμερα ξεκινάμε πρωτοβουλία για την θέσπιση της παραπάνω δέσμης μέτρων που θα μετατρέψουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας από πεδίο βίας και ρατσισμού σε Παγκόσμια Πρωτεύουσα Δημιουργικότητας. Αναμένουμε από τον Δήμο Αθηναίων, το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών, καθώς και όλους τους άλλους φορείς της Πόλης να στηρίξουν την πρόταση αυτή. Το ίδιο φυσικά περιμένουμε και από Εθνικούς φορείς όπως ο ΣΕΒ, η ΓΣΕΒΕΕ, η ΕΣΕΕ, το Τεχνικό, το Οικονομικό και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο.

Τέλος, θα θέλαμε πολύ τα Υπουργία Οικονομικών και Ανάπτυξης να αγκαλιάσουν την πρωτοβουλία αυτή η οποία γυρίζει σελίδα για την ελληνική οικονομία. Είναι πράγματι μια ειδική οικονομική ζώνη. Στα μέσα ενημέρωσης, στη δημόσια συζήτηση, η αναφορά σε “ειδικές οικονομικές ζώνες” ανακαλεί εικόνες εργοστασίων βαριάς βιομηχανίας κάπου στην Θράκη, τη Μακεδονία ή την Ήπειρο όπου κεφαλαιούχοι θα εκμεταλλεύονται απελπισμένους μετανάστες για να δουλεύουν χειρωνακτικά με “μισθούς Βουλγαρίας” ή και χαμηλότερους. Τα οράματα και τα ιδανικά μας δεν έχουν απολύτως τίποτα κοινό με την απαίσια αυτή εικόνα. Η Ελλάδα του αύριο που οραματιζόμαστε χτίζεται πάνω στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. Χτίζεται αξιοποιώντας τους δυο ισχυρότερους πυλώνες του εθνικού μας πλούτου: Το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό μας. Με μέτρα απλά όπως τα παραπάνω η Αθήνα θα δώσει το παράδειγμα στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις και σιγά σιγά θα λάβει σάρκα και οστά η δημιουργική επανάσταση που απαιτείται για να σωθεί η χώρα.

Οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις αναζητούμε συμμάχους & συνοδοιπόρους σε μια πορεία επαναφοράς της Αθήνας στη φυσική ιστορική  της θέση.

Γυρίζουμε σελίδα ξεπερνώντας την προπαγάνδα της ολιγαρχίας

Διανύουμε τον τέταρτο χρόνο της "ελληνικής κρίσης" - ή μάλλον ακριβέστερα, τον τέταρτο χρόνο που οι συνέπειες της τριακονταετούς και πλέον νεοελληνικής κρίσης δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν. Όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, οι υπεύθυνοι για την κρίση αυτή έχουν επιστρατεύσει κάθε διαθέσιμο μέσο για να αποπροσανατολίσουν ώστε αφενός μεν να την γλυτώσουν, αφετέρου δε - γιατί όχι - να εξακολουθήσουν να κάνουν το μόνο πράγμα που ξέρουν: Να κερδίζουν στις πλάτες των πολλών.

Πολλές φορές από το ιστολόγιο αυτό έχω επιχειρήσει να θέσω κάποια ερωτήματα που κατά την γνώμη μου είναι στη ρίζα του προβλήματος. Για παράδειγμα, τι σημαίνει "πρόοδος" και τι "συντήρηση" σήμερα; Συνεπακόλουθα, ποιο είναι - εάν καν υπάρχει - το περιεχόμενο των λέξεων "δεξιά" και "αριστερά", όσον αφορά την πολιτική τοποθέτηση; Πολύ περισσότερο, σε διάφορα άρθρα, έχω προτρέψει τον αναγνώστη να σκεφτεί πως ήρθαμε στην παρούσα κατάσταση, ποιοι είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για αυτό, ποιοι θα ωφεληθούν από πιθανές καταστροφικές επιλογές που συχνά διάφορα κέντρα προωθούσαν και τελικά πως μπορούμε να βγούμε από το αδιέξοδο στο οποίο ακόμα και σήμερα βρισκόμαστε.

Ομολογώ πως μέχρι σήμερα βλέπω πως τα απλά - νομίζω - παραπάνω ερωτήματα συνεχίζουν να προκαλούν σύγχυση στους περισσότερους συμπολίτες μας. Γιατί; Διότι πολύ απλά το σύστημα που κυβερνά την Ελλάδα από το '74 μέχρι σήμερα, αυτό που σίγουρα μπορούμε να αποκαλούμε "το τρίγωνο της καταστροφής", πολύ έξυπνα κρύβεται πίσω από το "μεγάλο μπέρδεμα".

Ποιο είναι λοιπόν το μεγάλο μπέρδεμα; Ποια μορφή παίρνει η προπαγάνδα της ολιγαρχίας;

Πολύ απλά, για να γίνει σαφές ποιο είναι μεγάλο μπέρδεμα και πως μπορεί να ξεπεραστεί, πρέπει να ξεχωρίσουμε στο μυαλό μας δυο βασικά πράγματα: ΕΝΑ ζήτημα είναι με ποιες κινήσεις / αλλαγές μπορει να ξεπεραστεί η "ελληνική κρίση" και ΕΝΑ ΑΛΛΟ ζήτημα είναι ποιος έχει την ηθική και πολιτική νομιμοποίηση να κάνει πράξη τις κινήσεις αυτές. Η σκληρή πραγματικότητα (ευτυχώς!) είναι πως για να βγούμε από το αδιέξοδο πρέπει μια κυβέρνηση, σίγουρα όχι η τρέχουσα, να έχει τόσο ένα συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση όσο και την ηθική/πολιτική νομιμοποίηση να το εφαρμόσει.

Αν είσαι ένα προβεβλημένο πολιτικό στέλεχος που για δεκαετίες αντιλαμβανόσουν το "κυβερνώ" ως "διορίζω", όχι δεν μπορείς να μας οδηγήσεις στην Ελλάδα του αύριο. Ο μόνος δρόμος αξιοπρέπειας που σου απομένει είναι προς το σπίτι σού - Σίγουρα όχι προς θέσεις ευθύνης.

Το πράσινο, το γαλάζιο και το κόκκινο κατεστημένο για χρόνια συμμετείχαν σε μια ένοχη συναλλαγή. Ήταν ο δεύτερος πόλος του "τριγώνου της καταστροφής". Ήρθε η ώρα να πάνε σπίτι τους και πουθενά αλλού. Η χώρα χρειάζεται μια νέα αποχουντοποίηση. Χρειάζεται νέο πολιτικό προσωπικό, νέα πολιτικά υποκείμενα, φορείς που θα δώσουν εκ νέου στην πολιτική την αυθεντική της έννοια - Καθώς πλέον στην κοινωνία η πολιτική είναι συνώνυμη της διαφθοράς, αν όχι της μαφίας.

Από την άλλη όλοι εμείς πρέπει να καταλάβουμε πως στα δύσκολα προβλήματα δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Η αναδιοργάνωση της οικονομίας, η δημιουργία δηλαδή εκ νέου μιας παραγωγικής διαδικασίας, είναι εξ'ορισμού μια δύσολη, επώδυνη διαδικασία. Ο χρόνος όμως θα περάσει, είτε κάνουμε κάτι ή όχι. Μένει σε εμάς να αποφασίσουμε αν θα περιμένουμε το θαύμα εξ'ουρανού (π.χ. πετρέλαια, ουράνιο, τους Ρώσους που θα πάρουν την Κωνσταντινούπολη - Δεν ξέρω'γω τι άλλο έχει ακουστεί...) ή αν πολύ απλά θα σηκώσουμε τα μανίκια και θα δουλέψουμε. Θα δουλέψουμε όμως έχοντας πρώτα απαλλαγεί από το "τρίγωνο της καταστροφής", την οικονομική ολιγαρχία δηλαδή που κατέστρεψε τη χώρα με βασικά εργαλεία το "πολιτικό" σύστημα και τα μέσα "ενημέρωσης".

Δεν πρέπει να είναι κανείς ιδιαίτερα ευφυής για να καταλήξει ότι η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος εξόδου από την ελληνική, όπως επίσης και την ευρωπαϊκή κρίση. Δεν θέλει επίσης τεράστιες δυνατότητες για να δει κανείς πως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δικαιοσύνη, η διαφάνεια, η ισότητα, η ισονομία, η ελευθερία είναι οι έννοιες και πρακτικές εκείνες στις οποίες μόνο μπορεί να είναι βιώσιμη μια ανάπτυξη οικονομίας συνεργασίας και δημιουργικότητας. Τέλος, καμία άλλη πολιτική δεν μπορεί να είναι προοδευτική αν δεν βασίζεται στην ουσιαστική, βαθιά, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο κράτος.

Πράγματα απλά, που όμως τόσο εκκωφαντικά απουσιάζουν από τη δημόσια συζήτηση, από την πολιτική επικαιρότητα. Γιατί άραγε; Προφανώς γιατί το τρίγωνο της καταστροφής προτιμά να μας χωρίζει σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, όπως παλιότερα μας χώριζε σε εθνικόφρονες και αριστερούς. Ποιος ωφελείται από τον ψευδεπίγραφο αυτό διαχωρισμό; Οι ίδιοι που ωφελήθηκαν και στη μετεμφυλιοπολεμική Ελλάδα - Το τρίγωνο της καταστροφής και μόνον αυτό.

Να ξεπεράσουμε το μεγάλο μπέρδεμα. Να δούμε το πρόβλημα με ρεαλισμό. Οι λύσεις είναι προφανείς, το ίδιο προφανές είναι πως χρειάζονται άνθρωποι & φορείς με ηθική και πολιτική νομιμοποίηση για να τις εφαρμόσουν.

Τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων, καθένας ας πράξει ότι του αναλογεί.