Νεοφυείς επιχειρήσεις: H silicon-παράνοια

Πριν από αρκετά χρόνια, όταν ήμουν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών - "Yes for Europe" (2011-2015), ακούγαμε δεκάδες ευρωπαϊκές περιφέρειες, πολλές φορές και χώρες ολόκληρες, να υπερηφανεύονται ότι είναι, ή ίσως πως σύντομα θα γίνουν, "η Silicon Valley της Ευρώπης". Το φαινόμενο είχε πάρει πραγματικά ακραίες διαστάσεις: Αν δεν με απατά η μνήμη μου το 2012 είχαμε μετρήσει περισσότερες από δεκαπέντε (15) "Silicon Valley της Ευρώπης".

Πέρα από το αστείο του πράγματος δύσκολα μπορεί κανείς να μην σχολιάσει το πόσο ρηχή είναι οι ανάλυση των εκάστοτε 'ιθυνόντων', τόσο σε τοπικό & περιφερειακό όσο και σε εθνικό & ευρωπαϊκό επίπεδο. Μιας μορφής πολιτικού και κοινωνικού επαρχιωτισμού που δεν αρμόζει στην Ευρώπη. Προφανώς είμαι ο τελευταίος που θα αρνηθεί την τεράστια αξία και τα αδιανότητα επιτεύγματα του οικοσυστήματος που μάθαμε να ονομάζουμε συλλήβδην "Silicon Valley". Αυτό που έχει συμβεί εκεί μετά τον Β' ΠΠ και ιδιαίτερα τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι πραγματικά μοναδικό και αξιοθαύμαστο. Είναι όμως στα όρια του βλακώδους αν νομίζει κανείς ότι μπορεί να το αντιγράψει ή, ακόμα περισσότερο, ότι πρέπει να το αντιγράψει.

Στο Yes for Europe λέγαμε ότι "η Ευρώπη δικαιούται ένα δικό της, αυτόχθονο και πρωτότυπο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο θα δίνει έμφαση κατά κύριο λόγο στη βιωσιμότητα και στην ισότιμη συμμετοχή". Νομίζω ότι η παραπάνω θέση είναι σήμερα απόλυτα επίκαιρη. Πλήθος αναλύσεων (πολύ συχνά μέσα από την ίδια τη Silicon Valley) αναδεικνύει τα τεράστια προβλήματα του συγκεκριμένου μοντέλου, είτε μέσα από εξώφθαλμες περιπτώσεις όπως η Theranos και η WeWork ή ακόμα και από περισσότερο περίπλοκες, θα έλεγε κανείς μέχρι και επικίνδυνα ύπουλες, όπως η τροπή που έχουν πάρει οι εταιρείες των κοινωνικών δικτύων.

Μέσα σε όλα αυτά, παραδέχομαι πως το πρόσωπό μου απέκτησε ένα πικρό χαμόγελο όταν τις προάλλες διάβασα για ...μια ακόμα ελληνική Silicon Valley που θα 'δημιουργηθεί στις παλιές εγκαταστάσεις της ΧΡΩΠΕΙ'. Το γεγονός ότι κάποιοι πιστεύουν πως η Silicon Valley έχει να κάνει με ...ντουβάρια έχει σίγουρα μια κωμική διάσταση. Αν σκεφτούμε πως η άποψη αυτή εκφράζεται από ανθρώπους επιφορτισμένους με τη λήψη σημαντικών αποφάσεων για τη χώρα, το αστείο μετατρέπεται σε μεγάλο κίνδυνο. Ή μάλλον σε προάγγελο πολλών ακόμα και μεγάλων χαμένων ευκαιριών.

Η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει πολύ καλύτερα. Δεν χρειάζονται τα ντουβάρια της ΧΡΩΠΕΙ ούτε τα υποτιθέμενα κεφάλαια των ΣΔΙΤ. Αυτό που χρειάζεται είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξης της οικονομίας της γνώσης, της συνεργασίας και της δημιουργικότητας η οποία κατά κύριο λόγο έχει να κάνει με τη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατά δεύτερο λόγο με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα.

Πόσο είπαμε πως είναι ο προϋπολογισμός για την παιδεία ως ποσοστό του ΑΕΠ; Εκείνο το 15% που ζητούσαν οι γενιές του '60 και του '70 για πόσα χρόνια θα μείνει όνειρο μακρινό και απατηλό;

Σχετικά άρθρα από το ιστολόγιο:​

• ​Silicon Paranoia 
• Επιστροφή στο Β5 και η τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας

Mια ευχή και μια σκέψη για το νέο έτος

To 2020 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά σε πολλά επίπεδα, μα πρώτα και κύρια σε εκείνο της ανθρώπινης υπόστασής μας. Το μέτρο της κοινωνικής αποστασιοποίησης, αν και αναγκαίο, έχει αναμφίβολα μια απάνθρωπη πτυχή, ενώ ο φόβος, μήτρα όλων των αρνητικών συναισθημάτων και ενεργειών, κυριάρχησε τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα. Στο πλαίσιο αυτό, μόνο μια ευχή θα ήθελα να στείλω σε όλον τον κόσμο:

Μέσα στο έτος 2021 να κάνουμε όλοι ότι περνά από το χέρι μας ώστε να έρθουμε όσο πιο κοντά γίνεται στην ανθρώπινη διάστασή μας.

Μαζί με την ευχή αυτή, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας και την εξής σκέψη: Η πανδημία του νέου κορωνοϊού το 2020, όπως βεβαίως και ο "πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας" τα προηγούμενα χρόνια, ανάγκασαν τους λαούς του λεγόμενου δυτικού κόσμου να κάνουν πρωτόγνωρες παραχωρήσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ιδιωτικότητας, της ελευθερίας λόγου και μετακίνησης, ακόμα και των ίδιων των συνταγματικά κατοχυρωμένων δημοκρατικών μας δικαιωμάτων.

Όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό τα κάναμε εθελοντικά, ή τουλάχιστον έτσι νομίσαμε αφού δεν νομίζω πως μας δόθηκε και άλλη ρεαλιστική επιλογή. Δεν θα ήταν τόσο μεγάλο το πρόβλημα, εάν υπήρχε μια διάχυτη και ισχυρή εμπιστοσύνη στους θεσμούς που νομιμοποιούν τις εν λόγω αποφάσεις και πολιτικές. Υπάρχει όμως; Φοβάμαι πως όχι, δεν υπάρχει. Η κατάσταση περιπλέκεται ιδιαίτερα όταν μαζί με τα λογικά αυτά ερωτήματα παρατηρεί κανείς μια αδιανόητη έξαρση αστυνομικής βίας, από τις ΗΠΑ μέχρι και τη Γαλλία (και με την ελληνική αστυνομία να κάνει ότι μπορεί για να τους μοιάσει...), εγείροντας εύλογα το διαχρονικό ερώτημα που ο Κ. Καραμανλής ο Α' είχε διατυπώσει τη δεκαετία του '60 με την γνωστή φράση: ''Ποιος τελικά κυβερνά αυτόν τον τόπο;".

Έχει έρθει λοιπόν νομίζω η ώρα να αναρωτηθούμε όλοι μας πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη δημοκρατία μας και πώς να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Είναι καθήκον και υποχρέωση όλων μας να εργαστούμε σε αυτές τις κατευθύνσεις, τόσο για την κοινωνία σήμερα όσο και για εκείνη που θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Η γνώμη μου είναι πως ο δρόμος προς την κατεύθυνση αυτή ξεκινά από την ανάκτηση της ίδιας της ιδιότητας του πολίτη με την αυθεντική έννοια του όρου και με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν, καθώς φοβάμαι πως εδώ και πολλά χρόνια έχουμε περιοριστεί στον ρόλο του ψηφοφόρου.

Το καλύτερο δώρο Χριστουγέννων

Αυτά τα Χριστούγεννα έχετε τη δυνατότητα να κάνετε το καλύτερο δώρο τόσο στα αγαπημένα σας πρόσωπα όσο και στις γενιές που θα ακολουθήσουν: Μπορείτε να βοηθήσετε στην αληθινή ένωση της Ευρώπης. Με τον τρόπο αυτό μάλιστα, θα ανταποκριθείτε με τον πιο δημιουργικό τρόπο στο αίτημα των προηγούμενων γενιών, που έζησαν την φρίκη του εθνικισμού και του διχασμού στην ήπειρό μας, ιδεολογίες και πολιτικές που δεν έφεραν παρά μόνο καταστροφή και θάνατο.

Τον περασμένο Απρίλιο, μέσα στο πρώτο κύμα της πανδημίας και βλέποντας μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, να μην μπορούν να προστατέψουν τους πολίτες τους από μια σχεδόν υπαρξιακή κρίση, εντυπωσιάστηκα από την παντελή απουσία συντονισμού και αλληλεγγύης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολύ χειρότερα δε, που στον τομέα της υγείας και της πρόνοιας στην Ένωσή μας, με λιγότερο από το 7% του παγκοσμίου πληθυσμού, αναλογεί περισσότερο από το 50% της σχετικής παγκόσμια δαπάνσης. Η πανδημία του κορωνοϊού ήταν μια μεγάλη ήττα της Ευρώπης. Μπροστά στη διαπίστωση αυτή, σαν ένα υπερήφανο μέλος της γενιάς του Erasmus, ένιωσα την ανάγκη να κάνω κάτι και έτσι μαζί με άλλους φίλους από όλη την Ευρώπη ξεκινήσαμε το Movimento Insieme, ένα πανευρωπαϊκό λαϊκό κίνημα με έναν μοναδικό σκοπό: Την άμεση δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης όπως εκείνη περιγράφεται στο Μανιφέστο της Ρώμης, μια δικήρυξη του 2017 για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση, της οποίας είχα τη μεγάλη τιμή να είμαι ένας εκ των συγγραφέων.

Eίναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι συνειδητοποιήσαμε το εξής: Ανεξάρτητα του πόσο φιλευρωπαϊκές ή όχι είναι οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών κρατών, εν τέλει δεν θα προχωρήσουν ποτέ μόνες τους στη δημιουργία της ομοσπονδίας, πολύ απλά διότι δεν θέλουν να χάσουν την εξουσία τους. Είναι οι λαοί της Ευρώπης, εσείς κι εγώ, που πρέπει να τους αναγκάσουμε να το κάνουν. Μπορείτε κι εσύ λοιπόν σήμερα, να δηλώσετε την υποστήριξή σας στην προσπάθεια αυτή και με τον τρόπο αυτό να βοηθήσετε στη δημιουργία μιας υπερδύναμης δημοκρατίας, ειρήνης, ισότητας, δικαιοσύνης και ανθρωπισμού, πράγμα που δεν θα ωφελήσει μόνο την Ευρώπη αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Χωρίς αμφιβολία, είναι το πιο ουσιαστικό δώρο που μπορεί κανείς να κάνει σήμερα!

​
Μπορείτε να εγγραφείτε εδώ στο Movimento Insieme.

Για τη φύλαξη των πανεπιστημίων (με αφορμή το εμετικό πανό)

Εμβρόντητος ο ελληνικός λαός είδε χθες ένα πανό με υβριστικά συνθήματα εναντίον του Δημάρχου Αθηναίων και του δολοφονημένου πατέρα του. Υποτίθεται πως αναρτήθηκε σε κάποιο πανεπιστήμιο από μέλη της "αντιεξουσιαστικής κοινότητας".

Το πανό αυτό ήταν τόσο χυδαίο, αρρωστημένο, αισχρό και βλακώδες που αναμφίβολα δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι δεν ήταν προβοκάτσια. Ήρθε, βλέπετε, σε μια πολύ βολική στιγμή όπου αναπτύσσεται η φοιτητική αντίσταση στο αδιανόητα αισχρό νομοσχέδιο για το αστυνομοκρατούμενο πανεπιστήμιο. Όπως, ας μην κρυβόμαστε, ομοίως πολύ βολική στιγμή είχε γίνει και η επίθεση στον Πρύτανη του Ο.Π.Α., στην οποία με εκπληκτικά αντανακλαστικά αντέδρασε το ακροδεξιό δίδυμο των υπουργείων "παιδείας" και "προστασίας του πολίτη", δημοσιεύοντας μέσα σε λίγες ώρες μια αναλυτικότατη πρόταση για την 'πανεπιστημιακή αστυνομία'. Τι να πει κανείς, διαβολικές συμπτώσεις.

Κατά την γνώμη μου είναι αδαείς όσοι νομίζουν πως υπάρχει «γενικευμένο θέμα ανομίας» στα πανεπιστήμια — στο 95% των περιπτώσεων δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και εκεί που υπάρχει κατά κανόνα τροφοδοτείται από μια υπόγεια σχέση καθηγητών με συγκεκριμένες κομματικές παρατάξεις. Είναι τα πρώην δυο "κόμματα εξουσίας" ("ΠαΣοΚ" & "Νέα Δημοκρατία"), αυτές οι κάστες που ο μεγάλος διανοητής Μιχάλης Χαραλαμπίδης ονόμασε "μιζοκόμματα", τα οποία εξέθρεψαν το αυγό του φιδιού στο ελληνικό πανεπιστήμιο: Στρέβλωσαν όσο δεν πάει τη συνδιοίκηση και οδήγησαν επίορκους καθηγητές να συναλλάσσονται με αγοραίους όρους με τους 'εκπροσώπους των παρατάξεων'. Παρατάξεις που κατάντησαν να μην κάνουν τίποτα άλλο από πάρτι στη νυχτερινή Αθήνα, εκδρομές στη Μύκονο και να ζητούν πιο εύκολα θέματα στις εξεταστικές.

Ας ειπωθεί μια αλήθεια: Το (μιζο)κόμμα της Νέας Δημοκρατίας πρωτοστάτησε στον εκφυλισμό της φοιτητικής συλλογικότητας. Η εικόνα αδιανόητης παρακμής της ''φοιτητικής παράταξης'' ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στην μνήμη όποιου έχει περάσει από το ελληνικό πανεπιστήμιο - ιδιαίτερα δε, από τα πανεπιστήμια που τώρα λέγεται πως "υπάρχει πρόβλημα ανομίας". Το πρόβλημα αυτό έχει σφραγίδα κατασκευαστή με την επωνυμία ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.

Εννοείται πως φύλαξη στα πανεπιστήμια βεβαίως και χρειάζεται. Ουδείς είπε πως το πανεπιστήμιο είναι ξέφραγο αμπέλι. Ανοιχτό είναι, όχι ξέφραγο. Η ίδια η φοιτητική κοινότητα ζητά την ασφαλειά της απέναντι σε τρίτους που παρεισφρέουν μέσα στο πανεπιστήμιο (είναι γνωστό ποιοι έστελναν 'φουσκωτούς' στις γενικές συνελεύσεις της Νομικής Αθηνών τα πρώτα χρόνια μετά το 2000 - hint: Όχι, δεν ήταν ούτε οι αριστεροί, ούτε οι αναρχικοί). Η ομάδα φύλαξης αυτή βεβαίως είναι αδιανόητο να βρίσκεται υπό την επίβλεψη της ΕΛΑΣ. Πάλι καλά που δεν προτάθηκε και μια "Φοιτητική ΕΣΑ"! (Αλλά ας μην βάζω ιδέες στον κ. Βορίδη).  Η φύλαξη πρέπει να γίνεται από ανεξάρτητο σώμα που ανήκει στα πανεπιστήμια (ιδανικά) ή στο υπουργείο παιδείας και σε κάθε περίπτωση έχει νομιμοποίηση από την πανεπιστημιακή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των φοιτητών. 

Κάποια στην κυβέρνηση φαίνεται πως οραματίζονται το ελληνικό πανεπιστήμιο ως ένα πεδίο εφαρμογής του δόγματος "νόμος και τάξη". Η απειλή βίας όμως θα φέρει περισσότερη βία και αυτό θα κάνει ζημιά στα πανεπιστήμια. Ας μην ξεχνάμε όμως πως οι κυβερνώντες δεν έχουν κανέναν ηθικό & συναισθηματικό δεσμό με τα πανεπιστήμια της χώρας, όποτε είναι πολύ βολικό και ψηφοθηρικά αποδοτικό να τα βλέπουν απλώς ως ένα ακόμα πεδίο εφαρμογής των ακροδεξιών δογμάτων τους.

Κλείνω με μια καθόλου άσχετη ερώτηση: Θα μας πει κανείς πόσοι (σε αριθμό και ποσοστό) εκ των μελών της 1ης κυβερνήσεως της Αυτού Μεγαλειότητος Μητσοτάκη του Β' (Ιούλιος 2019) ήταν απόφοιτοι του Κολλεγίου Αθηνών;

Για τον Κώστα Μπουγιατιώτη

Σήμερα, παραμονή πρωτοχρονιάς του 2021, μας άφησε ο θείος μου, μικρός και αγαπημένος αδερφός της μητέρας μου, Κώστας Μπουγιατιώτης σε ηλικία 81 ετών. Απεβίωσε μετά από σύντομη νοσηλεία στο Θριάσιο Νοσοκομείο λόγω επιπλοκών του νέου κορωνοϊού. Η δύσκολη αυτή στιγμή γίνεται ακόμα δυσκολότερη από το γεγονός της αδιανόητης μοναξιάς που βιώνουν τα θύματα της πανδημίας στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους. 

Σχεδόν ολόκληρη η οικογένεια του θείου μου νοσεί από τον κορωνοϊό. Η σύζυγος, τα παιδιά και τα εγγόνια του. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε απότομα, έγινε εισαγωγή στο νοσοκομείο και μόλις δυο μέρες αργότερα εξέπνευσε. Βάσει των κανονισμών για τον περιορισμό της πανδημίας, δεν μπορούσε να έχει συνοδό στο νοσοκομείο. Επίσης, δεδομένου ότι η οικογένειά του νοσεί, δεν θα μπορέσουν να τηρηθούν τα νεκρικά έθιμα και οι σχετικές παραδόσεις της περιοχής και στην εξόδιο ακολουθία δεν θα μπορέσουν να παρευρεθούν οι στενοί συγγενείς του. Μια μοναξιά που αναμφίβολα γεννά μεγάλη θλίψη.

Ο Κώστας Μπουγιατιώτης γεννήθηκε στον Ασπρόπυργο το 1939, τρίτο παιδί του Φώτη Μπουγιατιώτη και της Σιδερής Τσίγκου. Ο παππούς μου χάρηκε που "επιτέλους έκανε παιδί", αφού είχε ήδη δυο κόρες, την Ξανθή το 1935 και την Ελένη το 1936, φράση που στα αυτιά μας τώρα ηχεί απολύτως απαράδεκτη, τότε όμως ήταν απολύτως φυσιολογική.

Η οικογένεια ήταν πολύ φτωχή και τα παιδιά χρόνια δύσκολα. Ο παππούς μου ήταν τσοπάνος και τα πρόβατα σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν σταθερό εισόδημα ενώ η εκμετάλλευση που υφίσταντο οι κτηνοτρόφοι της εποχής από τους μεσάζοντες ξεπερνά τη χειρότερη σημερινή φαντασία. Οι μεγάλες δυσκολίες της παιδικής ηλικίας όμως είχαν και μια θετική συνέπεια: Τα τρία αδέρφια, η Ξανθή, η Ελένη και ο Κωστάκης (καθότι ο μικρός της οικογένειας, συνεχίσαμε να τον αποκαλούμε έτσι μέχρι τα γεράματά του) ανέπτυξαν έναν ισχυρότατο δεσμό. Μια σχέση αλληλοϋποστήριξης και ενδιαφέροντος που συχνά έφτανε στην αυταπάρνηση. Έχω την εντύπωση πως σήμερα ένας ειδικός θα έκρινε την σχέση αυτή ως 'υπερβολική', ότι ίσως έφτανε μερικές φορές να είναι βάρος παρά βοήθεια. Σε κάθε περίπτωση ήταν απαραίητη για την επιβιωσή τους στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και στα μαύρα χρόνια που την ακολούθησαν.

Το ενδιαφέρον ήταν πως ο Κωστάκης εξελίχθηκε σε άριστο μαθητή. Ήμουν περίπου 25 ετών όταν έτυχε να δω τον θείο μου, που εργαζόταν ως ηλεκτρολόγος στα Ναυπηγεία Σκαραμαγά, να γράφει ένα χειρόγραφο σημείωμα και εξεπλάγην από τον άριστο γραφικό του χαρακτήρα και την ορθογραφία του - Σίγουρα κάτι πολύ ανώτερο εκείνου που περιμένεις από έναν άνθρωπο με τη δική του τυπική μόρφωση και επάγγελμα.

Δυστυχώς όμως η φτώχεια είναι σκληρή: Η μητέρα μου ήταν άριστη μαθήτρια, όπως και ο θείος. Ήταν όμως πρακτικά αδύνατον για οικονομικούς λόγους να σπουδάσουν και οι δυο, η οικογένεια χρειαζόταν χέρια στις δουλειές. Ο Κωστάκης έκανε πίσω και εκείνη που σπούδασε ήταν η μητέρα μου, η Ελένη. Είναι τόσο περίεργο να συνειδητοποιώ πως η ίδια μου η ύπαρξη εν τέλει καθορίστηκε από μια απόφαση που πάρθηκε σε ένα φτωχό κτηνοτροφικό σπίτι στις αρχές της δεκαετίας του '50. Πέρα από κάθε αμφιβολία, αν η μητέρα μου δεν είχε σπουδάσει θα είχε ζήσει μια εντελώς διαφορετική ζωή, με ότι αυτό συνεπάγεται. Ξέρω ότι η μητέρα μου ένιωθε μέχρι το τέλος της ζωής της μεγάλη ευγνωμοσύνη για το γεγονός αυτό, που ίσως συνετέλεσε στο πόσο δεμένοι που φαινόταν με τον αδερφό της.

Η συνέχεια για τον θείο μου ήταν η εξής: Στα τέλη της δεκαερίας του '50 έκανε τη θητεία του στην αεροπορία όπου ειδικεύτηκε ως ηλεκτρολόγος ενώ συνέχισε την εκπαίδευσή του στο ίδιο αντικείμενο, στην αρχή της δεκαετίας του '60 στις "Τεχνικές Σχολές Αθηνών και Περιστερίου 'Ο Αϊνστάιν'". Εργάστηκε στη συνέχεια σαν ηλεκτρολόγος σε ένα νοσοκομείο των Αθηνών και κάποια στιγμή προσελήφθη στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά την εποχή που εκείνα άνηκαν στον Σταύρο Νιάρχο και εξειδικεύτηκε στην ηλεκτρολογία της ναυπηγικής. Έζησε όλη τη διαδρομή της μεγάλης αυτής επιχείρησης, που εν τέλει έγινε προβληματική, ένα διάστημα έμεινε κλειστή και στη συνέχεια πέρασε στο ελληνικό δημόσιο - τα προβλήματά της όμως συνεχίζονται μέχρι σήμερα, δυστυχώς.

Το 1976 ο Κώστας Μπουγιατιώτης παντρεύτηκε την Φωτεινή Αγαθή και έκανε μια πολύ όμορφη οικογένεια αποκτώντας μάλιστα δυο κόρες, την Ισιδώρα και την Κατερίνα. Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές έρχεται στο μυαλό μου ένας ορμητικός χείμαρρος αναμνήσεων από τα παιδιά μου χρόνια, τις επισκέψεις στο πατρικό της μαμάς για να δούμε τον παππού και τη γιαγιά, τις εκδρομές 'στο μαντρί' που κάναμε κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα και την πρωτομαγιά, τον τρύγο που γινόταν στα αμπέλια στα Σκούρτα και αμέτρητες άλλες βόλτες, εκδρομές και διακοπές που κάναμε μαζί. Νιώθω πραγματικά πολύ τυχερός που οι άνθρωποι αυτοί εμπλούτισαν την παιδική μου ηλικία, ενώ μεγαλώνοντας έβλεπα στον θείο μου έναν άνθρωπο με τον οποίο μπορούσα πάντοτε να κάνω μια αξιόλογη συζήτηση, με τον λόγο του να είναι πάντα σοβαρός, ρεαλιστικός και μετρημένος. 

Τα εργασιακά προβλήματα βέβαια συνεχίστηκαν και κάποια διαστήματα εντάθηκαν ιδιαίτερα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ που κάποια στιγμή στα μέσα της δεκαετίας του '80 τα ναυπηγεία είχαν μείνει κλειστά για πολλούς μήνες και οι εργαζόμενοί τους πρακτικά ήταν άνεργοι. Σε κάποια στιγμή απόγνωσης, άκουσα τον θείο μου να λέει στον πατέρα μου ότι "το να παίρνεις μικρό μισθό, είναι πρόβλημα αλλά κάπως παλεύεται. Το να είσαι άνεργος όμως και να μην παίρνεις τίποτα, όχι, δεν παλεύεται". Πρέπει να ήμουν ίσως 8 ή 9 ετών τότε όταν είδα στα μάτια και στον τόνο της φωνής ενός δικού μου ανθρώπου τι σημαίνει η ανεργία.

Ευτυχώς δόθηκε κάποια λύση τότε στα αδιέξοδα των ναυπηγείων και ο θείος μου συνέχισε να εργάζεται μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε. Εργαζόμενος σκληρά και με πενιχρά μέσα, κατάφερε να κάνει ένα πραγματικό άλμα στο βιοτικό επίπεδο της οικογένειάς του: Και οι δυο του κόρες απέκτησαν ανώτερη μόρφωση και βρήκαν μια καλή εργασία, έχτισε ένα υπέροχο σπίτι επαρκές για να στεγάσει την οικογένειά του και αργότερα τις οικογένειες των παιδιών του και, όταν πλέον είχε συνταξιοδοτηθεί, έφτιαξε έναν καταπληκτικό ελαιώνα στα κτήματα που ο πατέρας του παλιότερα χρησιμοποιούσε για τα πρόβατα.

Διάβασα πρόσφατα ένα γνωστό μυθιστόρημα, τον "Στόουνερ" του John Williams. O ήρωας του μυθιστορήματος εκείνου εκ πρώτης όψεως ζει μια απλή, προβλέψιμη, για κάποιους ίσως μέτρια και βαρετή ζωή. Μετά από λίγο όμως καταλαβαίνει ο αναγνώστης πως αυτή ακριβώς η "ζωή του απλού ανθρώπου" μπορεί να είναι έμπλεη νοήματος και συναισθημάτων σε βαθμό που δύσκολα μπορεί κανείς να περιμένει, ενώ αντίθετα άνθρωποι που πέτυχαν την καταξίωση, την αναγνωρισιμότητα και την προβολή μπορεί εν τέλει να στερήθηκαν αυτά ακριβώς τα βασικά: Το νόημα και το συναίσθημα.

Ο θείος μου έζησε μέχρι τα 81 του χρόνια. Είδε δυο εγγόνια, τα οποία σήμερα είναι 11 ετών. Είδε τα παιδιά του να προοδεύουν και να είναι ευτυχισμένα. Σίγουρα αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες και οη ζωή του είχε συχνά προκλήσεις και εντάσεις. Έζησε όμως αληθινά, έζησε με νόημα και με αξιοπρέπεια. Πάλεψε σε συνθήκες πολύ δύσκολες επιδεικνύοντας ακεραιότητα χαρακτήρα που όσα λόγια θαυμασμού κι αν γράψω, δεν θα είναι επαρκή. Αντιμετώπισε με λεβεντιά τα προβλήματα υγείας που τον ταλαιπωρούσαν τα τελευταία χρόνια και δεν λύγισε ποτέ, ούτε όταν ήρθε αντιμέτωπος με τον κορωνοϊό.  

Πάντα εκεί στις δύσκολες στιγμές, ο Κώστας Μπουγιατιώτης ήταν ένας άνθρωπος αξιόπιστος και ειλικρινά καλοπροαίρετος στον οποίο μπορούσες να βασιστείς. Ήταν ένας εξαίρετος γιος, αδερφός, σύζυγος, πατέρας και παππούς. Σίγουρα ήταν και ένας ιδιαίτερα αγαπημένος θείος που θα τον θυμάμαι με αγάπη μέχρι το τέλος της ζωής μου.

Ο θείος μου, Κώστας Μπουγιατιώτης στις αρχές της δεκαετίας του '90

Το αναπάντητο ερώτημα του 2020

Το 2020 τελειώνει και αφήνει πίσω του ένα τεράστιο, αναπάντητο ερώτημα:

Που είναι ο Χρήστος Παππάς;

Προφανώς ελάχιστοι Έλληνες ενδιαφέρονται για το ίδιο το άτομο αυτό που διαφεύγει της σύλληψης και δεν εκτίει την ποινή που αποφάσισε η Ελληνική Δικαιοσύνη. Αυτό που ενδιαφέρει όμως είναι η πολιτική διάσταση αυτής της εξαφάνισης και οι σχετικοί συμβολισμοί.

Ας αρχίσουμε από τα βασικά: Με τις υφιστάμενες τεχνολογικές και επιχειρησιακές δυνατότητες ακόμα και ενός περιφερειακού, ετερόφωτου κράτους όπως η Ελλάδα, που για δεκαετίες αγκομαχεί να περάσει από τον αναπτυσσόμενο κόσμο προς τον αναπτυγμένο κόσμο, ένα δημόσιο πρόσωπο που αποτελεί το επίκεντρο της σημαντικότερης δίκης της τελευταίας δεκαετίας (αν όχι της μεταπολίτευσης), είναι απολύτως αδύνατον να καταφέρει να εξαφανιστεί ιδίοις δυνάμοις.

Δυο είναι οι περιπτώσεις και μόνον:

(α) Εγκληματική αμέλεια.

(β) Συνεννόηση.

Αυτό λοιπόν είναι το ερώτημα σε τελική ανάλυση: Η "εξαφάνιση" του Χρήστου Παππά οφείλεται σε εγκληματική αμέλεια των αρχών ή έγινε σε συνεννόηση με τις αρχές; Όπως αντιλαμβάνεται κάθε αναγνώστης και τα δυο ενδεχόμενα (άλλα δεν υπάρχουν!) είναι απολύτως τραγικά. 

Αυτοί που μπορούν να απαντήσουν είναι ελάχιστοι. Ο ίδιος ο Χρήστος Παππάς, ίσως κάποιοι "σύντροφοί" του και ελάχιστοι από τις αρχές, είτε του κράτους ή ίσως και του παρακράτους, που όλο και πιο συχνά βγαίνει από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας του '50 και του '60 και εμφανίζεται μπροστά μας εκ νέου.

Δεν είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς πως η "εξαφάνιση" είναι τμήμα κάποιας συμφωνίας. Πολύ εύκολα ηττήθηκε η "επαναστατική" Χρυσή Αυγή, πολύ ήρεμα μπήκε στη φυλακή η ηγετική της ομάδα, πολύ ομαλά τα "απολωλότα πρόβατα" ξαναγύρισαν στο "μαντρί" της (ακρο)δεξιάς παράταξης, κατά τα λεγόμενα του αειμνήστου, ακροδεξιού ηγέτη της Ευάγγελλου Αβέρωφ (ναι, αυτός που έβγαλε έναν πύρινο λόγο εναντίον της αναγνώρισης της Εθνικής Αντίστασης το 1982).

Ποια είναι όμως τα φυσικά πρόσωπα που συμμετείχαν σε αυτήν τη συμφωνία; Έγινε εν γνώση ή όχι της πολιτικής ηγεσίας της χώρας; Δύσκολα ερωτήματα που θα απαντηθούν πιθανότατα μετά από πολύ, πολύ χρόνο.

Όπως έγραφα τον Οκτώβρη βέβαια, η ουσία παραμένει ότι η αλήθεια δεν αποκαλύφθηκε στη δίκη της Χρυσής Αυγής και οι ευθύνες για αυτό ανήκουν σε πολύ συγκεκριμένα κόμματα και πρόσωπα. Το σύστημα της αναξιοκρατίας που ελέγχει τη χώρα εκμεταλλεύτηκε τα μέγιστα από το νεοναζιστικό, φασιστικό μόρφωμα. Όταν πια ήταν περισσότερο βάρος παρά όφελος, απαλλάχτηκε από αυτό και, είναι βέβαιο, αν χρειαστεί θα το επαναφέρει. Ίσως η "εξαφάνιση" του Χρήστου Παππά να είναι ένας πρόλογος σε αυτό το επόμενο κεφάλαιο, εάν και όποτε γραφτεί αυτό.

Την τρέχουσα περίοδο βέβαια που ο εχθρός δεν είναι μόνο η φτώχεια και οι ανήμποροι συνάνθρωποί μας, αλλά ένας αόρατος ιός, τον ρόλο της Χρυσής Αυγής τον παίζουν οικιοθελώς οι αντιμεμβολιαστές και οι κάθε λογής ψεκασμένοι. "Δεν είμαστε σαν κι αυτούς" λένε, βγάζοντας μια αυθόρμητη selfie την στιγμή του εμβολιασμού, όπως πριν λίγα χρόνια έλεγαν "δεν είμαστε σαν κι αυτούς", δείχοντας τους χρυσαυγίτες και μιλώντας για "συνταγματικό τόξο".

Οι ομοιότητες στις δυο καταστάσεις (από επικοινωνιακής άποψης - επί της ουσίας προφανώς υπάρχουν διαφορές) είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακές.

Το ερώτημα παραμένει βεβαίως: Που είναι ο Χρήστος Παππάς και ποιος τον άφησε (λόγω βλακείας ή προδοσίας) να διαφύγει;

Η ιατρική ως τσίρκο

Κανείς αντικειμενικός παρατηρητής δεν θα μπορούσε να μην σημειώσει την τεράστια απογοήτευσή που προκαλεί το "εμβολιαστικό show" που εκτυλίσσεται εδώ και λίγες μέρες στις τηλεοράσεις μας. Βλέπουμε ένα τσούρμο ανθρώπους στις ηλικίες 40-60, οι οποίοι συχνά έχουν άριστη φυσική κατάσταση και κανένα υποκείμενο νόσημα, να τρέχουν να εμβολιαστούν δήθεν για να "μας ενθαρρύνουν". Πρόκειται περί ασυλλήπτου γελοιότητας, την στιγμή μάλιστα που τα εμβόλια που έχουν ήδη έρθει στη χώρα είναι για λιγότερους από 5.000 ανθρώπους.

Με ποιο δικαίωμα λοιπόν στερείται η δυνατότητα ενός ηλικιωμένου να εμβολιαστεί, πράγμα που θα του έσωνε τη ζωή, για να εμβολιαστούν στη θέση του οι κκ Μητσοτάκης, Τσίπρας, Κικίλιας και Βαρουφάκης, οι οποίοι σίγουρα θα μπορούσαν να περιμένουν δίχως κανένα πρόβλημα;

Ο συμβολισμός θα ήταν ισχυρότερος εάν βλέπαμε απλούς πολίτες να εμβολιάζονται με σαφώς καθορισμένα κριτήρια προτεραιοποίησης. Όχι αυτό που μας παρουσιάζεται το οποίο χωρίς καμία δόση υπερβολής θα το χαρακτήριζα "ιατρική ως τσίρκο", ένα εμβολιαστικό reality το οποίο εντάσσεται στο επικοινωνιακό πλάνο του πολυδύναμου γραφείου τύπου που κατέχει την κυβέρνηση της χώρας.

Πριν λίγες μέρες ασθένησε από κορωνοϊό ένας πολύ δικός μου άνθρωπος ηλικίας 81 ετών και η κατάστασή του είναι δύκολη. Εϊναι σε ένα από τα κρατικά νοσοκομεία που αντιμετωπίζουν τον κορωνοϊό και ευελπιστώ να τα καταφέρει. Σαν τον άνθρωπο αυτόν, σε όλη τη χώρα υπάρχουν χιλιάδες. Βλέποντας λοιπόν το ''εμβολιαστικό πανηγυράκι στις κάμερες'' ενώ παράλληλα κοντά σου βιώνεται μια πολύ δύσκολη κατάσταση, είναι εξαιρετικά απογοητευτικό και ιδιαιτέρως εκνευριστικό. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σήμερα βιώνουν μια τέτοια δύσκολη κατάσταση, πράγμα που κάνει το show αυτό ακόμα πιο αισχρό.

Λίγη ντροπή δεν θα έβλαπτε, Κυρίες και Κύριοι του πολυδύναμου γραφείου τύπου.

Αυτή η κλεπτοκρατική κάστα λοιπόν που αυτοπαρουσιάζεται ως "πολιτικό σύστημα" (πολιτικό, τρόπος του λέγειν), όπως παλιότερα δημιούργησε την Χρυσή Αυγή για να φαίνεται εκείνη "δημοκρατική", τώρα ανέλαβε τον ρόλο του όψιμου υπερασπιστή της επιστήμης. Στα κανάλια βέβαια και στα επικοινωνιακά πλάνα, διότι η σκληρή αλήθεια φαίνεται στο ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανά η χώρα για Έρευνα & Ανάπτυξη.

Κατακεραυνώντας λοιπόν τους αστείους αντιεμβολιαστές, προσπαθεί η κάστα να μας πείσει ότι είναι καλύτερη των ψεκασμένων. Αυτό όμως, δυστυχώς για εκείνους, δεν τους κάνει λιγότερο γελοίους. 

Ζούμε στη χώρα που κανείς διαβάζει άρθρα επί άθρων και αναλύσεις επί αναλύσεων για τη σωβρακοφανέλα του Σωτήρη Τσιόδρα, (ναι, εκείνου που νίκησε τον κορωνοϊό) όμως οι χιλιάδες νεκροί της πανδημίας παραμένουν δίχως όνομα, δίχως φωνή, ως να ήταν κομπάρσοι της ζωής και όχι άνθρωποι με βίο, προσφορά και  συναισθήματα. Είναι ένα αδιανόητο αίσχος και η θέση αυτή δεν έχει τίποτα "κομματικό", δεν εντάσσεται στην τρέχουσα "πολιτική" (τροπος του λέγειν δηλαδή) αντιπαράθεση.

Η χώρα, ο κόσμος συνολικά σε τελική ανάλυση, έχει ανάγκη την πολιτική με την αυθεντική έννοια του όρου: Πόλις, πολίτης, πολιτισμός. Αυτό που ζούμε στην "υπαρκτή πολιτική" είναι κάτι διαφορετικό. Από το "ζώον πολιτικόν", μας έμεινε μόνο το πρώτο συνθετικό της φράσης.

Στην Ελλάδα αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό το τσίρκο. Σε δυο μέρες ξεκινά το έτος 2021, που σηματοδοτεί την επέτειο των διακοσίων ετών από τη μεγάλη μα ανολοκλήρωτη επενάσταση του 1821. Διακόσια χρόνια μετά λοιπόν, ήρθε η ώρα η επανάσταση να ολοκληρωθεί και η Ελλάδα να απελευθερωθεί από τους κοτζαμπάσηδες.