Περί Σουηδίας, κορωνοϊού και επιστήμης

Διάβαζα τις προάλλες στο έγκριτο Euro2day.gr ένα άρθρο με τίτλο "Οι Σουηδοί έχασαν την πίστη τους στη στρατηγική της χώρας κατά Covid-19" το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Ήταν ένα ακόμα από τα - κυριολεκτικά - εκατοντάδες άρθρα που εμφανίζονται στον ελληνικό (και όχι μόνο) τύπο σχετικά με τους Σουηδούς οι οποίοι λίγο πολύ παρουσιάζονται ως ανάλγητοι, απάνθρωποι, ενδεχομένως βάρβαροί και σίγουρα αδαείς περί του ορθού τρόπου αντιμετώπισης των επιδημιών.

Το μακρινό 1998 έζησα στη Σουηδία κάνοντας το εαρινό εξάμηνο δευτέρου έτους των σπουδών μου στο Royal Institute of Technology της Στοκχόλμης χάρη στο εξαίρετο πρόγραμμα Erasmus. Έχω λοιπόν ιδία γνώμη περί Σουηδίας και ας μου επιτραπεί να τονίσω πως όταν ακούω ότι στη Σουηδία γίνεται κάτι λάθος ενώ στην Ελλάδα γίνεται σωστα, ειδικά δε όταν αυτό το 'κάτι' αφορά μια κρατική λειτουργία και πολύ περισσότερο στον τομέα της υγείας, είμαι πολύ, πάρα πολύ επιφυλακτικός.

Καλό λοιπόν είναι να δούμε τι λένε τα δεδομένα. Το παρακάτω γράφημα είναι αποκαλυπτικό:

Βλέπουμε λοιπόν ότι η Σουηδία δεν τα πάει καθόλου άσχημα. Για την ακρίβεια τα πάει πολύ καλύτερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ - ενώ βεβαίως τα πάει εντυπωσιακά καλύτερα από την Ελλάδα. Ανανεωμένες πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει και σε αυτόν εδώ τον σύνδεσμο.

Παρατηρήστε το εξής: Ενώ την τελευταία εβδομάδα στην Ελλάδα έχουμε από 80 εώς 120 απώλειες την ημέρα από τον νέο κορωνοϊό, η Σουηδία έχει τα εξής αποτελέσματα: 20/11: 27, 21/11: 24, 22/11: 33, 23/11:  33, 24/11: 21, 25/11: 10, 26/11: 3, 27/11: 16. Γιατί λοιπόν αυτή η εμμονή του τύπου με την δήθεν "αποτυχία" της Σουηδίας και, πολύ περισσότερο, με την απολύτως δήθεν "αγανάκτηση" του σκανδιναβικού αυτού λαού; Ας το σκεφτούμε και ας βγάλουμε όλοι τα συμπεράσματά μας για τους λόγους αυτής της εμμονής.

Βέβαια, πολλοί θα αναφερθούν στο γεγονός ότι η Σουηδία μετρά έναν αριθμό περίπου 6.700 νεκρών από την πανδημία, αριθμός που δεν είναι μικρός (η Ελλάδα μέχρι στιγμής έχει περίπου 2.300 με παρόμοιο πληθυσμό - μην σας ξεγελά όμως ο απόλυτος αριθμός, ο ρυθμός άυξησης έχει σημασία). 

Πράγματι λοιπόν. Μετράει 6.700 θανάτους μέχρι στιγμής η Σουηδία, εκ των οποίων σχεδόν όλοι στο πρώτο κύμα και από αυτούς το πολύ μεγάλο ποσοστό σε γηροκομεία (όπου έγινε ένα μεγάλο λάθος και αν δεν κάνω λάθος αποδόθηκαν ευθύνες).

Η Σουηδία όμως, σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, θα γλυτώσει πολλές χιλιάδες θανάτους λόγω καθυστερημένης διάγνωσης καρκίνων, καρδιοπαθειών και άλλων σοβαρών ασθενειών (κάτι απολύτως διαπιστωμένο — ο κόσμος αργεί να πάει στον γιατρό εν μέσω lockdown, όποτε δυστυχώς μερικές φορές όταν τελικά πάει, είναι αργά).

Ακόμα η Σουηδία θα γλιτώσει την τεράστια αύξηση των ναρκωτικών, του αλκοολισμού, των ψυχοφαρμάκων και της ενδοοικογενειακής βίας, που παρατηρείται πάντοτε με το lockdown (ενώ θα μπορούσαν να περιγραφούν με πολύ μελανά χρώματα οι τεράστιες οικονομικοκοινωνικές επιπτώσεις του).

Έρχεται μια στιγμή που το lockdown απομένει να είναι η μόνη διαθέσιμη λύση. Το θέμα είναι η οργανωμένη πολιτεία να καταφέρει να μην φτάσει στην στιγμή εκείνη. Οι Σουηδοί φίλοι μας ήταν οι μόνοι που το κατάφεραν και τους αξίζουν - κατά την γνώμη μου πάντα - συγχαρητήρια.

Αυτό όμως που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι πως είμαστε ακόμα στη μέση του δεύτερου κύματος και ότι, κατά πάσα πιθανότητα, θα υπάρξει και τρίτο κύμα (κατά το οποίο στην Ισπανική Γρίπη ήταν που καταγράφηκε η μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων). Στο τέλος γίνεται λογαριασμός και τότε θα μάθουμε όλοι εάν ο μοναχικός δρόμος της Σουηδίας ήταν σωστός ή όχι. Μέχρι τότε θα πρότεινα να παρακολουθούμε και να έχουμε σεβασμό προς εκείνους που τολμάνε να πάρουμε μια διαφορετική απόφαση, όχι βάσει δοξασιών (π.χ. "με τη Θεία Κοινωνία δεν κολλάει") αλλά βάσει της τρέχουσας επιστημονικής γνώσης.

Τέλος, δεν γίνεται να μην το πω, έχω μεγάλο θαυμασμό για τον Σουηδικό λαό που ακόμα και σε μια πρωτόγνωρη συνθήκη όπως η πανδημία του κορωνοϊού κατάφερε να προστατέψει τη δημόσια υγεία χωρίς να καταπατήσει τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Μια πράγματι δύσκολη άσκηση κατά την οποία οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές δημοκρατίες - της Ελλάδα προεξάρχουσας - απέτυχαν παταγωδώς.

Διπλή "ανάπλαση": Πόση αμορφωσιά να αντέξει κανεις;

Διάβασα εμβρόντητος τα νέα για την επονομαζόμενη ... διπλή "ανάπλαση", δηλαδή την καταστροφή της ιστορικής περιοχής του Ελαιώνα των Αθηνών για τη δημιουργία ...ποδοσφαιρικού σταδίου και άλλων συναφών εμπορικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων.

Αναρωτιέμαι, είναι δυνατόν να υπάρχει τόση άγνοια; Ουδείς γνωρίζει τι σημαίνει Ελαιώνας; Τι σημαίνει Ιερά Οδός, τι σημαίνει Ελευσίνα; Εν τέλει, ουδείς γνωρίζει τι πραγματικά σημαίνει Αθήνα; Ο επονομαζόμενος Δήμαρχος Αθηναίων, πάντως βάσει τεκμηρίων πλέον, μάλλον έχει μαύρα μεσάνυχτα. 

Ο Ελαιώνας ήταν ο τόπος που υπήρξε απόλυτα συνυφασμένος με τις Φιλοσοφικές Σχολές των Αθηνών. Η Ακαδημία Πλάτωνος, το Λύκειο του Αριστοτέλη, ο Κήπος του Επίκουρου. Ότι υψηλότερο γέννησε ποτέ το ανθρώπινο πνεύμα, ήταν εκεί. Εκεί που σήμερα το 'νεοελληνικό κράτος' έχει τον σκουπιδότοπό του και, ως ανάπτυξη, προτείνει να ματαμοσχεύσουμε τη φιλοσοφία του Ντουμπάι και του Άμπου-Ντάμπι μέσα σε ότι ιερότερο είχε ποτέ Κλεινόν Άστυ.

Πρέπει όμως να αποφασίσουμε με ποιους είμαστε. Είμαστε με τις βόμβες μπετόν, ή με την κλασική αισθητική; Είμαστε με το κιτς ή με την αρμονία; Είμαστε με την άγνοια ή με την γνώση;

Τα γεγονότα μαρτυρούν πως είμαστε με την άγνοια. Τουλάχιστον αδαείς - και ως εκ τούτου επικίνδυνες - είναι οι διευθύνουσες ομάδες που κατέχουν τους θεσμούς. Θεσμούς όπως τα Υπουργεία Πολιτισμού και Ανάπτυξης, η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Αθηναίων. Αδαείς, μικροί και λίγοι, δεν αντιλαμβάνονται το έγκλημα που διαπράττουν.

Αυτό που πρέπει να γίνει στον Ελαιώνα είναι ένα τεράστιο πολιτιστικό έργο για την αναβίωση των Σχολών των Αθηνών. Ένα Διεθνές Πάρκο Φιλοσοφίας που θα φέρει την σκέψη του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Επίκουρου (και τόσων άλλων ακόμα), στον 21ο αιώνα. Η πνευματική πρωτοπορία όλου του πλανήτη, από το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο, μέχρι το Δελχί, το Πεκίνο και το Τόκιο, και απο τη Μελβούρνη μέχρι το Λος Άντζελες, τη Νέα Υόρκη, το Κάιρο και τη Μόσχα, κυριολεκτικά, όλος ο πλανήτης, προσμένουν από την Ελλάδα να ξαναβρεί τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη της Σκέψης.

Εμείς τι κάνουμε αντ' αυτού; Ρίχνουμε βόμβες τσιμέντου σε έναν από τους πιο ιερούς τόπους της παγκόμιας ιστορίας.

Πρόκειται για αίσχος και ντροπή.

Ελπίζω ειλικρινά να αναδειχτεί έστω και την ύστατη στιγμή μια μαζική πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών που από τη μια θα αποτρέψει την τέλεση του εγκλήματος αυτού εναντίον της ιστορίας και από την άλλη θα προωθήσει την υπόθεση του Διεθνούς Πάρκου Φιλοσοφίας.

Ελπίζω τέλος, ακόμα και την τελευταία ώρα, οι αρμόδιοι να συνειδητοποιήσουν τι πάνε να κάνουν. Να αλλάξουν ρότα και, πηγαίνοντας προς την γνώση αντί της άγνοιας, να γράψουν το όνομά τους στην ιστορία.

Η Αθήνα ας γίνει ξανά μια αληθινή Αθήνα. Τσιμέντο χορτάσαμε, θεάματα χορτάσαμε, σκέψη και γνώση είναι αυτά που μας λείπουν. 

Μέχρι να ζητήσουν συγγνώμη

Οι διάλογοι Μηλίων - Αθηναίων για πολλούς αποτελούν μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της Αρχαίας Αθήνας. Για άλλους όμως, μεταξύ των οποίων και ο συγγραφέας του άρθρου αυτού, είναι ένα από τα πιο διδακτικά συμβάντα της αρχαίας ιστορίας. Πρώτα απ' όλα μας διδάσκουν ότι η εσωτερική λειτουργία του πολιτεύματος ενός κράτους δεν δίνει υποχρεωτικά χαρακτηριστικά στην εξωτερική του πολιτική. Αναμφίβολα η Αρχαία Αθήνα είναι το πρότυπο δημοκρατίας, αυτό όμως δεν την εμπόδισε να ασκήσει μια βάρβαρη και απάνθρωπη ιμπεριαλιστική πολιτική έναντι της μήλου. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει στο 2ο μισό του 20ου αιώνα με τις ΗΠΑ: Αναμφίβολα ήταν η καλύτερα λειτουργούσα δημοκρατία του πλανήτη, αυτό όμως δεν τις εμπόδιζε να ασκούν βάρβαρες και απάνθρωπες ιμπεριαλιστικές πολιτικές όποτε έκριναν πως αυτό ήταν προς το συμφέρον τους - και το έκαναν σε όλο τον κόσμο, Κύπρου και Ελλάδος συμπεριλαμβανομένων.

Το δεύτερο που μας διδάσουν οι διάλογοι εκείνοι είναι το πόσο τραγική είναι η ψευδαίσθηση της ουδετερότητας όταν κάποιος δεν έχει την απαραίτητη στρατιωτική ισχύ για να την προστατεύσει. "Όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας" είπαν οι Αθηναίοι στους Μηλίους, λόγια που απλώς επανέλαβε 25 αιώνες μετά ο αμερικανός πρόεδρος George Bush ο νεώτερος, όταν ξεκινούσε "τον πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας" επιτιθέμενος στο Αφγανιστάν (ως απάντηση στην αισχρή τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001).

Το ίδιο μάθημα που πήραν με τον χειρότερο τρόπο οι Μήλιοι, το πήραν ομοίως άσχημα και οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και πάλι 25 αιώνες μετά. "Μας έπαιξαν στην σκακιέρα της παγκόσμιας στρατηγικής" αφηγείται θρηνώντας ο Χρόνης Μίσσιος στα υπέροχα βιβλία του, αναρωτώμενος για πιο λόγο ο ανθός της ελληνικής νεολαίας έδωσε το αίμα του για έναν αγώνα εκ προοιμίου χαμένο (στη Γιάλτα και αλλού). Δυστυχώς ακόμα, για να δούμε την πρόσφατη επικαιρότητα, το ίδιο μάθημα έδωσαν οι Ρώσοι στον αδερφικό λαό της Αρμενίας όταν εκείνος εξέλεξε μια ηγεσία που πίστεψε ότι μπορεί να φύγει από την σφαίρα της απόλυτης επιρροής της Μόσχας.

Ο γνωστός δημοσιογράφος Αλέξης Παπαχελάς είναι διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Στην εφημερίδα αυτή θα βρει κανείς πλήθος άρθρων αυτές τις μέρες που θα επιχειρηματολογούν για το άσκοπο και απαράδεκτο της πραγματοποίησης της πορείας από το ΕΜΠ προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία τη 17η Νοέμβριου. Αναφέρονται τατε άρθρα αυτά στις συνθήκες της πανδημίας αλλά δεν ξεχνούν να μιλήσουν και για την "ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς", που επιτέλους πρέπει να λάβει τέλος.

Ο ίδιος ο κ. Παπαχελάς όμως έχει συγγράψει ένα υπέροχο βιβλίο με τον εύγλωττο τίτλο "Ο Βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας 1947-1967 - Ο Αμερικανικός Παράγων". Το έξοχο βιβλίο εμπεριέχει αδιάσειστα ντοκουμέντα που βασικά αποδεικνύουν το εξής: Από την στιγμή που οι υποχωρούντες (γεωπολιτικά) Άγγλοι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την εξουσία στην Ελλάδα (διότι εκείνοι επί της ουσίας κυβερνούσαν τη χώρα από ιδρύσεων νεοελληνικού κράτους) και να παραδώσουν την εξουσία στους Αμερικάνους (όπως έγινε και αλλού), οι τελευταία δεν δίστασαν να βιάσουν κατά συρροή και κατ' εξακολούθηση την Ελληνική Δημοκρατία ώστε να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους με τον τρόπο που έκριναν τότε βέλτιστο.

Όπως αποδεικνύεται, τόσο η κωμικοτραγική χούντα των συνταγματαρχών όσο και η διχοτόμηση της Κύπρου ήταν αμερικανικά σχέδια που, κατά τους εμπνευστές τους, βοηθούσαν τότε στην σκακιέρα του ψυχρού πολέμου.

Για να το πούμε απλά: Από την στιγμή που η Ελλάδα μας ήταν πολύ αδύνατη για να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της, έπρεπε να διαλέξει στρατόπεδο. Δυστυχώς όμως, ούτε καν αυτή η επιλογή δεν της δόθηκε: Το στρατόπεδο αποφασίστηκε στη Γιάλτα (και για να είμαστε ειλικρινείς, σε καλό μας βγήκε). Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία, για αυτοδιάθεση και ουσιαστική αυτονομία ήταν λάθος. Εντελώς το αντίθετο! Ήταν απόλυτα σωστό και πρέπει τιμή αιώνια σε όσους αγωνίστηκαν για αυτά.

Σήμερα λοιπόν, το ξέρουμε καλά ότι οι Αμερικάνοι παραμένουν τα αφεντικά της χώρας. Το έδειξαν στα Ίμια, το έδειξαν και πολλές άλλες φορές (όπως και με την πρόσφατη ανακοίνωση για τον εναέριο χώρο). Μάλιστα, σε μια σκέψη υπερρεαλισμού, πρέπει να το δεχτούμε πως καλύτερα τα αφεντικά μας να είναι στην Washington παρά στη Μόσχα ή στο Πεκίνο (ή πολύ χειρότερα στην Άγκυρα). Αλλά, έστω για μια φορά τον χρόνο, πρέπει να υπενθυμίζουμε στα αφεντικά μας ότι μπορεί να είμαστε (ακόμα) γεωπολιτικά τους υποχείρια, αλλά τουλάχιστον δεν είμαστε (και τόσο) ηλίθιοι. Ξέρουμε ότι εκείνοι ευθύνονται για τη χούντα, ξέρουμε ότι εκείνοι ευθύνονται για την τραγωδία της Κύπρου και έχουν την ιστορική ευθύνη (το λιγότερο) να ζητήσουν μια δημόσια συγγνώμη από τον ελληνικό λαό.

Μέχρι να το κάνουν, η πορεία από το ΕΜΠ προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία θα γίνεται κάθε χρόνο. Ακόμα και εν μέσω πανδημίας. Με αποστάσεις (εννοείται), με μάσκες (εννοείται), με αντισηπτικά, χωρίς συμμετοχή ατόμων από ευπαθείς ομάδες, με τα αυστηρότερα δυνατά μέτρα ασφαλείας. Όμως η πορεία θα γίνει διότι η αναγκαία δημόσια συγγνώμη δεν έχει ακόμα ζητηθεί.

Όποιος θέλει πιο λεπτομερείς αποδείξεις, ας διαβάσει το βιβλίο του κ. Παπαχελά.

υγ1. Για να μην ξεχνάμε τα ουσιώδη: Μονόδρομος για την επίτευξη της ουσιαστικής εθνικής ανεξαρτησίας είναι η συμμετοχή της Ελλάδας ως ιδρυτικό μέλος μας νέας Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης με κοινή (ομοσπονδιακή) εξωτερική πολιτική, άμυνα και νόμισμα. Για να κάνουμε το όνειρο αυτό πραγματικότητα, ας εγγραφούμε όλοι στο Movimento Insieme for the European Federal Union.

υγ2. Στο πρόσφατο show των ΜΑΤ στο ΕΜΠ, τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας για τους συλληφθέντες τηρήθηκαν ή μήπως στοιβάχτηκαν σαν σαρδέλλες, αποκαλύπτοντας πως η προστασία από τον κορωνοϊό δεν είναι τίποτα παρά ένα πρόσχημα;