Σσσσς... Μας ακούνε!

Θυμάμαι πως παλιότερα μια τυπική - υποτίθεται κωμική - σκηνή σε σειρές και ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού έδειχνε κάποιον να τραγουδάει την ώρα που έκανε μπάνιο. Η επανάσταση της τεχνολογίας μάλλον το έχει αλλάξει ακόμα και αυτό — Είμαι άραγε ο μόνος που ακούει μουσική από το smartphone του στο ντουζ; (ή μήπως άραγε είναι ντους;)

Είχα λοιπόν μόλις γυρίσει από το γυμναστήριο και πριν μπω στο ντουζ ένας καλός φίλος μου τηλεφώνησε να με ρωτήσει σχετικά με τον γιο του που σκέφτεται να ξεκινήσει σπουδές σε κάποιο ιδιωτικό κολλέγιο - εργαστήριο ελεύθερων σπουδών - που διαφημίζει ότι συνεργάζεται με κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

Στο ενδιαφέρον αυτό θέμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας θα επανέλθω σε επόμενη ανάρτηση. Εν πάση περιπτώσει, είπα στον φίλο όσα μπόρεσα να σκεφτώ για το θέμα που τον απασχολούσε, διάλεξα ένα τραγούδι στο YouTube (ποτέ δεν τα πήγα καλά με το Spotify) και επιτέλους μπήκα στο ντουζ.

Είχα πατήσει το autoplay και το YouTube συνέχισε να βάζει τραγούδια κατά την γνώμη του για τις προτιμήσεις μου (στο θέμα του ΑΙ επίσης θα επανέλθω αργότερα). Μετά από δύο τραγούδια, βάζει μια σύντομη διαφήμιση. Τι ήταν η διαφήμιση; Φυσικά για ένα ιδιωτικό κολέγιο - κέντρο ελεύθερων σπουδών - που συνεργάζεται με ένα άριστο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

Τυχαίο θα μου πείτε; Όχι, δεν νομίζω πως είναι τυχαίο. Είναι τόσο σημαντικό για τους γίγαντες του διαδικτύου να κάνουν όλο και καλύτερο profiling των χρηστών, θέλουν να μαζέψουν τόσα πολλά δεδομένα για την σκέψη και τη συμπεριφορά μας που, είμαι βέβαιος, δεν διστάζουν καθόλου να παραβιάζουν την ιδιωτικότητα μας και να μας ακούνε.

Τι να κάνεις για αυτό; Μάλλον λίγα πράγματα. Μέχρι να βγει ένα αληθινά ασφαλές linux smartphone,  μέχρι να μπορέσουμε να απαλλαγούμε από όλες τις τεράστιες πλατφόρμες που κάνουν τη ζωή μας τόσο πιο εύκολη με αντίτιμο όχι μόνο την ιδιωτικότητα μας αλλά το ίδιο το ψηφιακό αντίγραφο της προσωπικότητας μας, τότε μάλλον θα πρέπει εκτός από τα social media να καταργήσω και τα smartphones.

To θέμα δεν είναι αστείο. Οι περισσότεροι εστιάζουν στα δεδομένα από την πλευρά της ιδιωτικότητας και της χρήσης τους χωρίς τη συγκατάθεση μας για διαφημιστικούς λόγους. Φοβάμαι όμως το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο. Οι γίγαντες του διαδικτύου - ναι, αυτοί που οι Γάλλοι ονομάζουν GAFAM / BATX - θέλουν κάτι πολύ παραπάνω: Να κατανοήσουν τις προσωπικότητες μας πολύ καλύτερα απ ότι τις κατανοούμε εμείς οι ίδιοι.

Δεν είναι ότι φοβάμαι ότι κάποιο λογισμικό θα με αντικαταστήσει. Αυτή η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν μπορεί να εμποδιστεί. Είναι όμως που αν ένας τρίτος μάθει εμένα καλύτερα απ ότι με ξέρω εγώ, θα μπορεί να καθοδηγήσει τα συναισθήματα και τις πράξεις μου στην οικονομία, στην πολιτική ακόμα και στην προσωπική μου ζωή. Με τον τρόπο αυτό διατρέχω τον κίνδυνο - όπως και όλη η κοινωνία - να χάσω οριστικά και αμετάκλητα την ελευθερία μου.

To διακύβευμα είναι πολλές τάξεις μεγέθους κρισιμότερο απ' όσο λέγεται στη δημόσια συζητήση και αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι. Η μοντελοποίηση των προσωπικοτήτων μας θα μας καταστήσει απόλυτα ευάλωτους - επί της ουσίας ανυπεράσπιστους - στη χειραγώγηση των συναισθημάτων. Έτσι λοιπόν η πολιτική και η οικονομία δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδιες.

Προσωπικά δεν πρόκειται ποτέ να συνενέσω σε αυτό. Μπορώ να ζήσω και χωρίς smartphone όπως και χωρίς social media. Τουλάχιστον μέχρι να βρεθεί κάποια λύση.

Όπισθεν ολοταχώς: Από τον πολιτικό πίσω στον θρησκευτικό όρκο

Θυμάμαι πως τον Ιανουάριο του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας πριν ορκιστεί πρωθυπουργός έκανε μια επίσκεψη στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κ.κ. Ιερώνυμο Β', τον οποίο και ενημέρωσε ότι ενώ μεν δεν εσκόπευε να δώσει θρησκευτικό όρκο, επιθυμούσε να έχει μια καλή συνεργασία με την Εκκλησία της Ελλάδος.

Κάθε λογικός πολίτης πρέπει να χάρηκε πολύ βλέποντας τον τότε πρωθυπουργό να δίνει πολιτικό όρκο, όπως είναι η ευρωπαϊκή πρακτική, ανεξάρτητα των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Εξάλλου, ένας καλός χριστιανός φαντάζομαι στενοχωριέται πολύ όταν βλέπει να μπλέκουν τον Θεό σε θέματα εντελώς ανθρώπινα, πρακτικά και διοικητικά, που σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με την θρησκευτική πίστη.

"Ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ", διδασκόμαστε ότι είπε ο Κύριος, σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κβ':21. Αν κάποιος κρίνει πως η φορολογική πολιτική, η εξωτερική πολιτική, ή κάποιο άλλο ζήτημα που πραγματεύεται μια κυβέρνηση είναι ζήτημα τοῦ θεοῦ, μάλλον έχει μια εσφαλμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Βέβαια, κάθε προοδευτικός πολίτης ένιωσε κάποιο διάστημα αργότερα μια τεράστια απογοήτευση όταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν τόλμησε ούτε κατά διάνοια να αμφισβητήσει την πολιτική εξουσία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ούτε η εκκλησιαστική περιουσία φορολογήθηκε, ούτε το μάθημα των θρησκευτικών άρχισε να διδάσκεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και την επιστημονική προσέγγιση του θέματος, ούτε εν γένει προχώρησε ο διαχωρισμός εκκλησίας - κράτους (πολύ περισσότερο η αφαίρεση του τόσο αναχρονιστικού άρθρου του Συντάγματος που μιλά για ...επικρατούσα θρησκεία).

Μας απογοήτευσε λοιπόν ο κ. Τσίπρας και αποφάσισε με τη σειρά του να μας απογοητεύσει ακόμα περισσότερο ο κ. Μητσοτάκης. Ξαναείδαμε αυτήν την προσβλητική εικόνα του θρησκευτικού όρκου, η οποία μας φέρνει στο νου ολοκληρωτικά καθεστώτα, κοινωνίες που ο ανθρωπισμός δεν έχει βρει τη θέση που του αξίζει. Θέλω πραγματικά να επιμείνω σε αυτό: Ο θρησκευτικός όρκος μιας κυβέρνησης είναι προσβλητικός πρώτα και κύρια για τους αγνούς χριστιανούς, όπως και για κάθε ενσυνείδητο πολίτη που πιστεύει σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος στο οποίο η απόλυτη ανεξιθρησκεία δεν είναι τίποτα λιγότερο από αυτονόητη.

Θέλω να πιστεύω πως η νέα κυβέρνηση θα μείνει πιστή στις φιλελεύθερες αρχές στις οποίες διατείνεται ότι πιστεύει. Οι αρχές αυτές δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με θρησκευτικούς όρκους και απαιτούν τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας κράτους, τη δίκαιη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και την επιστημονική διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών.

Όλα για το γραφείο τύπου

Το 2007 έγινα πρόεδρος της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας και στη συνέχεια το 2008 της Ομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών Ελλάδας. Μετά, το 2009 έγινα Αντιπρόεδρος και το 2010 Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών ενώ το 2011 ίδρυσα μαζί με άλλους την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων. Από όλες αυτές τις εκλεγμένες και εθελοντικές θέσεις είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με πλήθος υψηλοβάθμων αξιωματούχων τόσο της Ελληνικής κυβέρνησης όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Παρότι τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι συνθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά καιρούς άλλαζαν, ένα πράγμα έμενε πάντα σταθερό: Όσες συναντήσεις, συνέδρια, διασκέψεις και άλλες παρόμοιες δράσεις γίνονταν, δεν γίνονταν για την ουσία αλλά για το φαίνεσθαι. Για να το πω απλά, οι υπουργοί, οι πρωθυπουργοί και οι επίτροποι ζούν μόνο για τα γραφεία τύπου. Απολύτως τίποτα άλλο δεν τους ενδιέφερε παρά μόνο "να βγει μια καλή είδηση', είτε στον έντυπο, ή τον ηλεκτρονικό τύπο.

Δυστυχώς η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να ξεφύγει από τον κανόνα - θα έλεγα μάλλον έφτασε σε ένα υψηλό σημείο γραφικότητας. Τα μπλε ντοσιέ με τους εξαμηνιαίους στόχους και οι υπουργοί που ξυπνάνε πριν από τον φούρναρη της γειτονιάς τους για να πάνε στα υπουργεία άγρια χαράματα. Δεν μπορώ να φανταστώ πόσο γέλιο (ή και κλάμα - άυπνοι μένουν οι ανθρωποι) πέφτει όταν φέυγουν οι κάμερες.

Οι συμβολισμοί είναι καλοί αλλά μέχρι ένα σημείο. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε επιλέξει δυο ισχυρούς συμβολισμούς όταν έγινε πρωθυπουργός: Πρώτον έδωσε πολιτικό όρκο και δεύτερον πήγε στην Καισαριανή για να τιμήσει τους ήρωες της Εθνικής Αντίστασης. Παρότι αμφότεροι οι συμβολισμοί ήταν εξαίρετοι (ας τους συγκρίνουμε με τα μπλε ντοσιέ και με τα ξυπνητήρια...), δυστυχώς έμειναν και οι δυο κενοί περιεχομένου. Ούτε κατάφερε να διαχωρίσει - επιτέλους - το κράτος από την εκκλησία ο Αλέξης Τσίπρας, ούτε φυσικά μπόρεσε να κυβερνήσει με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την εθνική ανεξαρτησία όπως ονειρεύονταν οι αγωνιστές της Καισαριανής.

Αυτό όμως δεν δίνει καμία δικαιολογία στον νέο Έλληνα Πρωθυπουργό. Δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει καθόλου καλά όσον αφορά το πεδίο των συμβολισμών καθότι τόσο ρηχοί είναι όσο και κοινότυποι. Ευελπιστώ η συνέχεια να είναι διαφορετική και, επιτέλους μια φορά, η ουσία να είναι σημαντικότερη του φαίνεσθαι. Όλοι οι προηγούμενοι εξάλλου που κυβέρνησαν με πυξίδα τα γραφεία τύπου, είδαμε που κατέληξαν. Η προπαγάνδα ούτε ήταν ούτε θα γίνει ποτέ καλός σύμβουλος.

Και επιτέλους, αφήστε τους υπουργούς και τους υφυπουργούς να κοιμηθούν σαν άνθρωποι.