#SocialDeTox

Παρασκευή βράδυ κατά τις 9:15μμ βγαίνω από το γυμναστήριο. Θυμάμαι καλά την τελευταία ώρα να προσπαθώ να κάνω ασκήσεις μυικής ενδυνάμωσης καθώς η τελευταία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την επιτυχή αεροβική προπόνηση και την απώλεια βάρους, κάτι που δυστυχώς πολλοί παραβλέπουν. Τι ακριβώς μου έκανε μεγάλη εντύπωση; Η μανία με την οποία ανάμεσα στα σετ των ασκήσεων έκανα τον γνωστό κύκλο: Facebook-Instagram-Twitter-LinkedIn και πάλι από την αρχή. Κοιτούσα κάτι συγκεκριμένο; Στην πραγματικότητα όχι. Ένιωθα όμως μια τεράστια ανάγκη να δω "τι συμβαίνει" στις εφαρμογές αυτές και μετά μια ακαθόριστη απογοήτευση.

Ο ατέρμονος και ανούσιος αυτός κύκλος μου έφερε στο μυαλό μια πολύ ξεκάθαρη ανάμνηση, εκείνη που κυριάρχησε στη ζωή μου για σχεδόν τριάντα χρόνια και που από το περασμένο καλοκαίρι κάνω ότι μπορώ για να ξεπεράσω: Η ανάγκη για, ή μάλλον η επιθυμία, να φάω ένα "γευστικό", δηλαδή ιδιαίτερα παχυντικό, φαγητό. Η ικανοποίηση της επιθυμίας αυτής. Ένα αίσθημα 'κενού' και απογοήτευσης λίγο μετά. Ένας φαύλος κύκλος χωρίς τέλος - ο κύκλος του εθισμού.

Τελικά το "Hooked" τα έλεγε σωστά, όπως και το "Power of Habit". Τα παραπάνω προϊόντα (Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter, κλπ) έχουν σχεδιαστεί με μοναδικό κριτήριο τον εθισμό των χρηστών. Είναι "habit forming products" και είναι τα καλύτερα στον κόσμο σε αυτό.

Συνειδητοποίησα λοιπόν πως ήμουν πια απολύτως εθισμένος σε σημείο που έχανα πια οποιαδήποτε ικανοποίηση από την χρήση των δικτύων αυτών και μου έμενε απλά ένα αίσθημα κενού. Ίσως η διαφορά του 'κοινωνικού πότη' από τον 'αλκοολικό' προσαρμοσμένη στον κόσμο των social media. Κάτι έπρεπε όμως να κάνω.

Παράλληλα μου ήρθαν ακόμα δυο σκέψεις στο μυαλό μου:

(α) Δεν ήταν λίγες οι φορές τελευταία που έπιανα τον εαυτό μου να οδηγεί και με το δεξί χέρι να ...κοιτάζω τα Facebook notifications (!!!). Δεν απαιτεί μεγάλη διανοητική ικανότητα για να αντιληφθεί κανείς πόσο επικίνδυνο είναι αυτό. Να σκοτωθείς ή να σκοτώσεις για ένα social network είναι μάλλον το υψηλότερο επίπεδο βλακείας που μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη ύπαρξη.

(β) Κατάλαβα πως έχω πρακτικά σταματήσει να γράφω σε αυτό το blog. Όποιες σκέψεις έρχονταν στο μυαλό μου, επιχειρηματικές, πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, προσωπικές, οτιδήποτε εν τέλει, σε περίπτωση που αποφάσιζα να τις κάνω δημόσιες (πράγμα καθόλου σπάνιο), αυτό γινόταν με τη μορφή ενός facebook post. Το μέσο αυτό έδινε την ικανοποίηση της άμεσης ανάδρασης. Τα likes (αλλά και τα 'angry' ή 'ha-ha' icons), τα σχόλια, οι κοινοποιήσεις. Όλα είναι spontaneous. Σε κάνουν να νιώθεις καλά, να νιώθεις ζωντανός, να είσαι τμήμα μιας κοινωνίας. Αυτό όμως έρχεται με ένα βαρύτατο τίμημα: Γρήγορα εξαφανίζονται, ξεχνιούνται. Μετά από λίγες μέρες κανείς δεν μπορεί να βρει ή να δει αυτό το εκπληκτικό facebook post - ακόμα κι εσύ ο ίδιος μάλλον το έχεις ξεχάσει. Κατέληξα λοιπόν στο συμπέρασμα ότι ιδέες και σκέψεις άξιες δημοσίευσης καλύτερα να βρίσκουν τον δρόμο τους σε αυτό εδώ το blog (ή και στο αγγλόφωνό μου ιστολόγιο) όπου θα μπορούν να είναι διαθέσιμες ακόμα και μετά από αρκτά χρόνια. Τέλος, όταν γράφεις ένα κείμενο στο blog ανακαλύπτεις πως είσαι πολύ περισσότερο προσεκτικός και ακριβής - ενώ η εφήμερη φύση των κοινωνικών δικτύων μειώνει αναλόγως και την ποιότητα του λόγου που αυτά διακινούν.

Αποφάσισα λοιπόν να μην δημοσιεύσω τίποτα σε Facebook, Instagram, LinkedIn και Twitter για τρεις μήνες, ξεκινώντας από την Παρασκευή 9 Ιουνίου 2017.

Ένα post μου στο Instagram αργά το 
απόγευμα της Παρασκευής 9/6/2017

Βεβαίως δεν έχω σταματήσει να μπαίνω στα δίκτυα αυτά. Μπαίνω όμως πολύ λιγότερο και κύρια για ενημέρωση. Πατάω κανένα like που και που ενώ απαντώ και στα μηνύματά μου. Θα το κάνω όμως όλο και λιγότερο, κύρια δε επειδή το timeline (κυρίως σε Twitter και Facebook) είναι και ένα πολύ καλό εργαλείο ενημέρωσης. Αποφάσισα μάλιστα να κάνω τεχνητά πιο δύσκολη την πρόσβαση απεγκαθιστώντας τις σχετικές εφαρμογές (Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter) από το κινητό μου τηλέφωνο - μπαίνω λοιπόν, όποτε χρειαστεί, μέσω browser.

Δεν χωρά αμφιβολία καμιά, είμαστε οι συνήθειές μας. Καλό είναι λοιπόν να προσέχουμε οι συνήθειές μας ώστε να είναι χρήσιμες. Τι μπορεί να είναι αυτό; Προσωπικά τίποτα δεν έχω βρει πιο χρήσιμο από την εκπαίδευση. Αποφάσισα λοιπόν να αντικαταστήσω το Facebook με το Duolingo και το Instagram με το Memrise.

Κλείνοντας λέγοντας το προφανές: Τα social media με έχουν βοηθήσει πολύ σε όλους τους τομείς της ζωής μου. Μου έδωσαν τη δυνατότητα να έρθω σε επαφή με ανθρώπους που διαφορετικά δεν θα γνώριζα ποτέ. Αυτό αποτελεί μια τεράστια προσφορά. Όμως το παράκανα και τελικά κατέληξαν να καταναλώνουν ένα σημαντικότατο ποσοστό του χρόνου, της ενέργειας και της προσοχής μου. Από asset, έγιναν liability.

Όπως λοιπόν δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να πίνεις ένα-δυο ποτά την εβδομάδα, έτσι δεν υπάρχει και τίποτα κακό να κάνεις λελογισμένη χρήση των κοινωνικών δικτύων. Όπως όμως όταν φτάσεις να πίνεις τέσσερα-πέντε ποτά την ημέρα, κάτι πρέπει να κάνεις, έτσι κάτι πρέπει να κάνεις όταν φτάσεις να είσαι όλη μέρα στα social media.

Μετά την τρίμηνη αποτοξίνωση θα προσπαθήσω να έχω μια λελογισμένη χρήση των κοινωνικών δικτύων. Μέχρι τότε, ελπίζω δε και στη συνέχεια, θα προσπαθήσω να δημοσιεύω τις σκέψεις μου εδω.

O σεβασμός στα θύματα μιας σφαγής δεν συνάδει με κινήσεις που παραπέμπουν στην Οργάνωση Χ

Στις 10 Ιουνίου 1944 τα στρατεύματα των Ναζί έκαναν μια από τις χειρότερες θηριωδίες του Β' ΠΠ με την Σφαγή του Διστόμου, όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 228 άνθρωποι μεταξύ των οποίων υπερήλικες, ανήμποροι και αβάπτιστα βρέφη. Το ασυλλήπτων διαστάσεων έγκλημα πολέμου συγκίνησε τη διεθνή κοινότητα ενώ μέχρι και σήμερα γίνεται πλήθος αναφορών σε όλο τον κόσμο.

To περιοδικό LIFE για την Σφαγή του Διστόμου

Εδώ και πολλά χρόνια γίνονται εκδηλώσεις μνήμης για τη μαύρη αυτή επέτειο. Ο σκοπός των εκδηλώσεων αντιλαμβάνομαι πως είναι διπλός: Αφενός να τιμήσει την μνήμη των πεσόντων ("μνημόσυνο"), αφετέρου να αναδείξει την επικράτηση του πολιτισμού και της ζωής έναντι της βαρβαρότητας και του θανάτου, πράγμα που γίνεται κύρια με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Δυστυχώς στην εποχή της στρέβλωσης των λέξεων και των συμβόλων η επέτειος αυτή προσφέρει πεδίο δόξης λαμπρόν για κάθε είδους προπαγανδιστές. Η οικειοποίηση των συμβόλων εξάλλου είναι ιδιαίτερα συνηθισμένοι πρακτική - δεν είναι τυχαίο ότι τους ταγματασφαλίτες τους είχαν ντύσει τσολιάδες.

Γίναμε λοιπόν το Σάββατο όλοι μάρτυρες ενός περιστατικού του οποίου η κωμικότητα επάξια συναγωνίζεται την τραγικότητά του. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου, πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και Πρόεδρος του κόμματος "Πλεύση Ελευθερίας", δίχως απολύτως κανέναν ηθικό φραγμό προχώρησε σε μια κίνηση που αναμφίβολα αμαύρωσε την μνήμη των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου για το μικροκομματικό της όφελος και, πολύ χειρότερα θύμησε στους επιζώντες εκείνης της δύσκολης εποχής μια μαύρη σελίδα, εκείνη της "Οργάνωσης Χ" και παρομοίων αντιδραστικών μορφωμάτων (Ποια ήταν η αισθητική αυτών των μορφωμάτων; Εκείνη του 'τσαμπουκά' και του 'τραμπουκισμού').

Ως άλλος Ηλίας Κασιδιάρης, με θράσος και μίσος που θα ζήλευε ένα σύνταγμα χιτών και ταγματασφαλιτών, θέλησε να εμποδίσει τον Πρέσβη της Γερμανίας να καταθέσει στεφάνι. Θεώρησε πως το μνημόσυνο των θυμάτων προσφέρεται για φτηνό "τσαμπουκά". Θέλησε στην πραγματικότητα να εμποδίσει την πράξη του υψηλότερου ηθικού συμβολισμού όπου ο λαός των θυτών αναγνωρίζει την ευθύνη του έναντι του λαού των θυμάτων και ζητά έμπρακτη συγγνώμη. Μιλάμε για όνειδος που δύσκολα μπορεί κάποιος να φανταστεί κάτι παρόμοιό του.

Θα ήθελα όμως να σταθώ στην παρομοίωση της Ζωής Κωνσταντοπούλου με τον Ηλία Κασιδιάρη. Πράγματι, τον νταή βουλευτή των νεοναζί φαίνεται πολύ να τον έχει ζηλέψει η 'αριστερή' Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ελάχιστα διαφέρει η δική της πράξη να εμποδίσει τον προσκεκλημένο σε μια εκδήλωση μνήμης από το χαστούκι του νεοναζί στη Λιάνα Κανέλη ή την πρόσφατη χειροδικία του έναντι του Νίκου Δένδια. Ελάχιστα διαφέρει διότι δυστυχώς απευθύνονται στο ίδιο ακροατήριο και έχουν επιλέξει να του ενεγοποιήσουν ακριβώς τα ίδια, κατά κύριο λόγο συναισθηματικά, αντανακλαστικά.

Πολύ έξυπνη λοιπόν η κίνησή της για την άγρα της εκλογικής της πελατείας. Αυτό όμως, το ότι είναι κίνηση ιδιαιρέρως έξυπνη ως προς το εκλογικό συμφέρον της Ζωής Κωνσταντοπούλου, δεν την καθιστά λιγότερο προσβλητική για την ελευθερία και τη δημοκρατία, λιγότερο προσβλητική για τα θύματα της σφαγής. Μιλάμε επίσης βεβαία και για την απόλυτη στρέβλωση της λέξης "αριστερά" - εφόσον φυσικά η Ζωή Κωνσταντοπούλου εξακολουθεί να αυτοχαρακτηρίζεται έτσι.

Απ' ότι βλέπουμε στα video ο Δήμαρχος της περιοχής βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Προσπάθησε να παρακινήσει τον Πρέσβη να προχωρήσει, μιλώντας στην γλώσσα του - πράξη ευγένειας και όχι υποτέλειας όπως με λογική 'flat earther' προσπάθησε να πει η Κωνσταντοπούλου. Η κίνησή του όμως ήταν στην καλύτερη περίπτωση ανεπαρκής. Καθήκον του ως οικοδεσπότης ήταν να ζητήσει την αποβολή όσων με τις πράξεις τους προσβάλλουν τις εκδηλώσεις μνήμης.

Τύχη αγαθή έδωσε να βρίσκεται εκεί ένας αιώνιος ήρωας. Αυτός που πρόσφατα για μια φορά ακόμα δίδαξε το πανελλήνιο με την στάση και τις πράξεις του όταν απεβίωσε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έδειξε και πάλι την κρίσιμη στιγμή ποιος είναι ο δρόμος της προόδου. «Το παιδί του εγκληματία όσα εγκλήματα κι αν έχει κάνει ο πατέρας και η μάνα του δεν ευθύνεται για αυτά» είπε ο Μανώλης Γλέζος και η συζήτηση σταματάει κάπου εκεί. Όσοι έχουν ζήσει τον όλεθρο, την παράνοια του πολέμου, γνωρίζουν καλά. Ξέρουν ότι πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη, πρέπει όμως πάνω απ' όλα να επουλωθούν οι πληγές και να προχωρήσουμε ενωμένοι, σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Προσωπικά πιστεύω πως οι διεκδικήσεις της Ελλάδας για τις γερμανικές αποζημιώσεις έχουν μια σοβαρή βάση. Αντιλαμβάνομαι πως είναι μια ιδιαίτερα περίπλοκη υπόθεση από νομικής άποψης η οποία περιπλέκεται περαιτέρω με τις οικονομικές και γεωπολιτικές παραμέτρους της τρέχουσας συγκυρίας.

Όπως όμως είχα γράψει και παλιότερα, όταν ο Αλέξης Τσίπρας έκανε το απόλυτο αίσχος της κατάθεσης στεφάνου στην Καισαριανή όχι φυσικά για την ίδια την πράξη αλλά για το πολιτικό / "διαπραγματευτικό" πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή συνέβη, αποτελεί θανάσιμο σφάλμα να μπαίνει κανείς σε μια συζήτηση ιδιότυπου συμψηφισμού του δημοσίου χρέους της Ελλάδας με τις γερμανικές αποζημιώσεις. Όχι μόνο θανάσιμο σφάλμα αλλά και φτηνή εκμετάλλευση του αίματος των αγωνιστών. Οι αποζημιώσεις έχουν πρώτα και κύρια διάσταση ηθική. Προσωπικά θα ένιωθα πολύ καλύτερα να τις διεκδικούσαμε ως χώρα σε μια περίοδο ανοδικού οικονομικού κύκλου, διότι τώρα τα λογικά άλματα  και η σύγχυση των εννοιών (δεν τους χρωστάμε διότι μας χρωστάνε κλπ...) είναι αναπόφευκτα.

Θέλω να κλείσω με μια γενικότερη παρατήρηση για μια τεράστια στρέβλωση που παρατηρώ τα τελευταία χρόνια: Εκείνη της αριστεράς ως ανάμνηση και μάλιστα ως ανάμνηση της αδικίας. Δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι η αριστερά στην Ελλάδα αδικήθηκε κατάφορα. Ήταν η ραχοκοκαλιά της ηρωικής εθνικής αντίστασης και όμως τις επόμενες δεκαετίες όχι μόνο δεν αναγνωρίστηκε αλλά κυνηγήθηκε δίχως έλεος. Το πως και γιατί συνέβησαν αυτό είναι τεράστιο θέμα (το καλύτερο ανάγνωσμα που έχω να προτείνω σε όποιον ενδιαφέρεται να κατανοήσει την ουσία των γεγονότων δίχως κανένα φανατισμό είναι το "...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς" του ασύγκριτου Χρόνη Μίσσιου), αλλά δυστυχώς σήμερα είμαστε μάρτυρες ενός απρόσμενου φαινομένου: Όχι μόνο οι φορείς που παλιότερα ήταν αριστεροί διεκδικούν τη συνέχεια της ύπαρξής τους μόνο και μόνο ως δικαιωματικοί οργανισμοί ανάμνησεις εκείνων των αγώνων (πράγμα εγκληματικό από μόνο του), αλλά πολύ χειρότερα προχωρούν στην ...ποδοσφαιροποίηση της ανάμνησης της αδικίας.

Την ώρα λοιπόν που η Ελλάδα, ο ελληνικός λαός, έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη την αυθεντική, επιστημονική αριστερή ανάλυση για την οργάνωση της παραγωγής, τις εργασιακές σχέσεις, την ανάπτυξη και το μερίδιο του εργαζομένου στην υπεραξία της εργασίας του, ακριβώς την ώρα εκείνοι οι δήθεν "αριστεροί" "πολιτικοί" οργανισμοί ανασύρουν από τα χρονοντούλαπα της ιστορίας ξεθωριασμένους φανατισμούς περί του εμφυλίου πολέμου. Αντί να συζητούμε τι θα γίνει το 2020, το 2025 και το 2030 ξεκινάμε μια διαδικασία καταλογισμού ευθυνών για το το συνέβη το 1944, το 1946 και το 1949 - Καταλογισμό που, πέραν όλων των άλλων, έχει κάνει αμετάκλητα και ξεκάθαρα η ίδια η ιστορία.

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου χρωστάει μια πολύ μεγάλη συγγνώμη. Πρώτα και κύρια από τον εαυτό της, διότι ο αυτουργός των φασιστικών πράξεων προσβάλλει πρώτα την υπόστασή του. Μετά από τα θύματα της σφαγής, την μνήμη των οποίων προσέβαλε βάναυσα. Στη συνέχεια από τον Μανώλη Γλέζο, τον Δήμαρχο Διστόμου και τον Γερμανό Πρέσβη. Τέλος από όλους τους Έλληνες Πολίτες που με την πράξη της αυτή αποπροσανατολίζει και τους γεμίζει με μισαλλοδοξία.

Η Ελλάδα χρειάζεται έναν νέο, υψηλότερο πολιτικό πολιτισμό. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, ο νέος αυτός πολιτισμό διδάσκεται από τον πολιτικό έφηβο 95χρονο Μανώλη Γλέζο και όχι από τη νέα στην ηλικία αλλά τόσο γηραμένη στις συμπεριφορές Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Χωρίς καμιά δεύτερη σκέψη και με δυνατή φωνή λέμε όλοι μαζί ένα μεγάλο όχι στην φτηνή πολιτικάντικη εκμετάλλευση της μνήμης των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου. Διότι αυτό ακριβώς επιχείρησε να κάνει η πρώην Πρόεδρος της Βουλής: Εκμεταλλευόμενη τα συναισθήματα της μνήμης των θυμάτων για να υφαρπάξει λίγες, ή περισσότερες, ψήφους απελπισμένων πολιτών.

Ορθολογισμός

Με δίδαξες να είμαι ορθολογιστής. Όλη σου η ζωή ήταν μια άσκηση ορθολογισμού.

Καταλαβαίνω πως θα ήταν υπέροχο αν όλοι άνθρωποι έκαναν μια διαδρομή 89 ετών γεμάτη αγάπη, δημιουργία, αγώνες για υψηλά ιδανικά.

Σε φαντάζομαι να μου λες ότι δεν πρέπει να στενοχωριέμαι. Ότι μάλλον κάπου το παράκανα.

Πραγματικά, έχεις δίκιο. Δεν πρέπει, είναι λάθος να στενοχωριέμαι.

Αλλά να, ξέρεις...

...Προχθές το πρωί που ξύπνησα και μου πονούσε ο λαιμός, πρώτη μου σκέψη ήταν να μην μπω στο δωμάτιό σου γιατί μάλλον κάπου θα είχα κρυώσει και είναι επικίνδυνο να σε κολλήσω.

Θα συνεχίσω να προσπαθώ όμως, μπαμπά, και ελπίζω πως εν τέλει θα τα καταφέρω.
 

The Hillary Clinton campaign is a notorious failure

Evidence from both the 2016 BREXIT referendum (“Leave” victory) and the 2015 Greek January 2015 elections (Alexis Tsipras victory) & July 2015 referendum (“No” victory), and from numerous other occasions as well, suggests that is highly unlikely to win an election using a rhetoric of fear with regards to your opponent, thus I won’t be surprised if the unthinkable, which is someone like Donald Trump being elected President of the United States, actually happen next Tuesday.

Hillary Clinton’s campaign main argument is that Trump is crazy, Trump is dangerous, Trump does not suffice for being President of the strongest nation on Earth. But people never vote for avoiding something or someone. People vote for something positive. People vote for something to be done by someone, not for something, or someone, to be avoided.

In that sense, I do think that the Hillary Clinton campaign has followed a notoriously mistaken strategy. Instead of trying to convince voters why the should vote for Hillary, they tried to convince them why the should not vote for Donald Trump.

It just could not be worse.

That said, and again based on the BREXIT and Tsipras experience, I also don’t think that Donald Trump as a President of the US will be so radical as he has been suggesting as a candidate. Authority brings responsibility, even with people like Donald Trump. I also have trust in and respect for the US institutions as well as in Trump’s entrepreneurial instinct.

In my opinion, chances are that in case Donald Trump is the next US President — which for me will be anything but a positive development, he finally won’t do anything insane — at least not more insane than what George W. Bush actually did as President of the US.

Concluding, few (obvious, hopefully) disclaimers:

- I am not a US citizen and I don’t vote to the US elections.

- I got super excited with Bernie Sanders candidacy and, in case I was able to vote, I would definitely vote for Hillary Clinton.

- I still hope and rather think that Hillary Clinton will win next Tuesday.

___
Originally published on medium by Tsingos.

Ευρώπη, λαϊκισμός, ομοσπονδιοποίηση και Γιάνης Βαρουφάκης

Δεν είναι καθόλου σπάνιο να βλέπουμε πολλούς και ιδιαίτερα αξιόλογους συμπολίτες μας να μιλάνε με οργή και απαξίωση για τον Γιάνη Βαρουφάκη, καταλογίζοντάς του εγκληματικές ευθύνες για το διάστημα που διετέλεσε υπουργός των οικονομικών.
Το ίδιο διάστημα δεν είμαστε λίγοι εκείνοι στην Ευρώπη που πιστεύουμε πως μια ευρείας κλίμακας ποσοτική χαλάρωση σε συνδυασμό με σταδιακή αμοιβαιοποίηση του χρέους και παράλληλη ομοσπονδιοποίηση των δομών διαχείρισης προϋπολογισμού είναι μονόδρομος για την ΕΕ, ώστε εκείνη να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ανεργίας, της αναιμικής ανάπτυξης, του κοινωνικού χάσματος και της χαμηλής ανταγωνιστικότητας, δίχως να διαταρχτεί η πίστη στην ευρωπαϊκή ιδέα.
Νομίζω πως ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν έλεγε ποτέ, ούτε λέει τώρα, κάτι πολύ διαφορετικό με τα παραπάνω.
Οι ελίτ της Ευρώπης έχουν ακολουθήσει μέχρι στιγμής μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση με αποτέλεσμα την άνθιση του λαϊκισμού, την άνοδο της ακροδεξιάς και αδιανόητα γεγονότα όπως το BREXIT.
Ο Βαρουφάκης για μένα είναι συνεπής. Ευρωπαϊστής και προοδευτικός. Αν μπορεί να κατηγορηθεί για κάτι είναι για ουτοπικές απόψεις. Ότι ενδεχομένως επέλεξε για τη χώρα μια στρατηγική υψηλοτάτου ρίσκου, με μικρές (ή ανύπαρκτες) πιθανότητες επιτυχίας. Σε κάθε περίπτωση όμως από τους κορυφαίους υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ ήταν από τους λίγους που είχε μια συνεπή και ολοκληρωμένη στρατηγική (πράγματι, υψηλοτάτου ρίσκου) τόσο ευρωπαϊκή όσο και αληθινά εναλλακτική σε σχέση με τις παραπάνω επιλογές της ευρωπαϊκής ελίτ.
Στρατηγική στην οποία επέμεινε μέχρι τέλους και η οποία ακυρώθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα. 
Καθώς όμως η ιστορία δεν γράφεται με "αν", κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα συνέβαινε αν η "στρατηγική Βαρουφάκη" εφαρμοζόταν μέχρι τέλους και δεν τον "άδειαζε" ο Πρωθυπουργός. Κατά τον συγγραφέα του άρθρου αυτού, οι ελίτ της ΕΕ θα δίσταζαν να στείλουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα σκουπίδια για να τιμωρήσουν τους κακούς Έλληνες. Για λόγους τόσο οικονομικούς όσο και γεωπολιτικούς.
Από την άλλη, αν η Ελλάδα μπορούσε να γίνει η Ιφιγένεια που θα οδηγούσε στη γέννηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, όσο δύσκολο και αν είναι, ίσως θα έπρεπε να το κάνει. Μακροπρόθεσμα θα ήταν πολύ καλύτερο και για την ίδια τη χώρα, όσες δυσκολίες κι αν πέρναγε.
Αργά η γρήγορα οι ευρωπαϊκές ελίτ θα αντιληφθούν ότι η ομοσπονδιοποίηση (με αμοιβαιοποίηση του χρέους, ευρεία ποσοτική χαλάρωση, κλπ) είναι μονόδρομος. Μονόδρομος οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Υπάρχει όμως βάσιμος φόβος ότι όταν το αντιληφθούν μπορεί πια να είναι πολύ αργά.

Επτά χρόνια χαμένα

Τα πράγματα είναι σχετικά απλά:

• Χρεοκοπήσαμε.
• Ζητήσαμε διεθνή δανεισμό. 
• Λάβαμε διεθνή δανεισμό με συγκεκριμένους όρους που περιγράφονται σε ένα συμφωνητικό (μνημόνιο). 
• Οι όροι περιλαμβάνουν νομοθετήματα (τα οποία υπονοείται ότι θα εφαρμόζονται κιόλας - εκεί μας έφτασαν). 
• Κάθε φορά που είναι να πάρουμε μια δόση του δανείου, φαίνεται πως δεν έχουμε νομοθετήσει όλα όσα είχαμε συμφωνήσει ότι θα νομοθετήσουμε καθώς και ότι αυτά που νομοθετήσαμε δεν τα εφαρμόζουμε όλα πλήρως. 
• Για να εκταμιευτεί κάθε δόση, οι δανειστές ζητούν νέα νομοθετήματα και εφαρμογή των παλαιών. 
• Εμείς κάθε φορά διαπραγματευόμαστε. 
• Τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι αντιπολιτεύσεις ισχυρίζονται πως εκείνες θα διαπραγματευτούν καλύτερα.

Διαπραγμάτευση όμως επί ποιου ακριβώς θέματος; Επί των (πολλάκις) συμφωνημένων και (πολλάκις) υπογεγραμμένων;

Δουλευόμαστε δηλαδή, κανονικά. Δουλευόμαστε εμείς και όλος ο πλανήτης γελάει μαζί μας.

Τα χρόνια όμως περνάνε. Έχουν περάσει ήδη επτά (7). Θα μπορούσαμε να είμαστε στο 50% ενός ιδιαίτερα φιλόδοξου σχεδίου αναδιάρθρωσης της παραγωγής στη χώρα. Είμαστε όμως ακόμα στην αρχή.

Σχεδόν στο μηδέν.

Και η μεγάλη πλειοψηφία από εμάς αναζητά απλά ένα παραμύθι να πιστέψει. Όσο τα νοσοκομεία, τα σχολεία και όλες οι απαραίτητες δομές της κοινωνίας απλά διαλύονται.

Τελικά δεν ξέρω αν καταστροφή ήταν η χρεοκοπία του 2009 ή η ασύλληπτα ανώριμη, παιδαριώδης αντίδραση μας σε αυτή.

Η ελληνική κοινωνία όταν φάνηκαν τα δύσκολα επέλεξε να προσπαθήσει να έχει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Για το με τι θα μείνει τελικά, καθένας ας κάνει τις προβλέψεις του.

Ξεκινώντας την 89η περιστροφή

Ασπρόπυργος,
14 Σεπτεμβρίου 2016

Ήταν ένα δύσκολο καλοκαίρι. Τέσσερις νοσηλείες περίπου μιας εβδομάδας κάθεμία, σε συνολικό διάστημα πενήντα ημερών. Τελευταία όμως τα πράγματα πάνε λίγο καλύτερα. Χθες φοβηθήκαμε πως ο πυρετός που ξαφνικά ανέβηκε θα μας χαλούσε το σερί των τριών εβδομάδων στο σπίτι, όμως τελικά οι εξαίρετοι γιατροί και η απαραίτητη τύχη το απέτρεψαν. Ο πατέρας μας είναι στο σπίτι και είναι σχετικά καλά.

Ο χρόνος είναι μια έννοια ιδιαίτερα περίεργη, νομίζω μαγική, που όσο και αν καθορίζει τη ζωή μας, όσο και αν όλη μας η καθημερινότητα περιστρέφεται γύρω από αυτόν, λίγοι τον έχουμε κατανοήσει σε βάθος. Ίσως για αυτό να ήθελα να σπουδάσω Φυσική όταν ήμουν στο δημοτικό και στο γυμνάσιο (ποιος ξέρει, μπορεί στο μέλλον να καταφέρω να κάνω πράξη το όνειρο αυτό). Η σύμβαση που ακολουθούμε πάντως εδώ και χιλίαδες χρόνια είναι να μετράμε τον χρόνο με τις περιστροφές του Ήλιου γύρω απόν την Γη (όχι, δεν τρελάθηκα), ή, όπως καταλάβαμε σχετικά πρόσφατα, τις περιστροφές της Γης γύρω από τον Ήλιο.

Το ταξίδι καθενός μας λοιπόν ξεκινάει όταν γεννιόμαστε και μετριέται με τις περιστροφές που κάνουμε γύρω από τον Ήλιο. Η εκκίνηση για τον Γιώργο Τσίγκο δόθηκε την Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 1928 - ή τουλάχιστον αυτό δηλώθηκε στις αρχές, αφού τότε τα παιδιά γεννιόντουσαν στο σπίτι και εγγράφονταν στα μητρώα μήνες ή και χρόνια αργότερα. Σήμερα, Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 2016, για τον πατέρα μας συμπληρώθηκαν 88 περιστροφές και ξεκίνησε η 89η. 

Καθώς αναμετράται με τη νόσο του Alzheimer για περισσότερα από 13 χρόνια, ένας αγώνας μακρύς και άνισος, είναι αδύνατον να μας πει τις σκέψεις του για το ορόσημο αυτό. Για να είμαι απόλυτα ρεαλιστής, ο πατέρας μου σήμερα δεν έχει τέτοιες σκέψεις. Τον απασχολούν πολύ πιο απλά πράγματα: Αν οι άνθρωποι γύρω του είναι καλά, αν βλέπει τα παιδιά και τα εγγόνια του, αν κάνει κρύο ή ζέστη, αν πεινάει ή διψάει. Έχει επιστρέψει στη νηπιακή ηλικία όσον αφορά τις πνευματικές του ικανότητες, πράγμα που μερικές φορές είναι ανακουφιστικό και κάποιες άλλες αβάσταχτα στενάχωρο.

O χρόνος, ξαναλέω, είναι έννοια περίεργη. Τον αντιμετωπίζουμε ως κάτι συνεχές, που ποσοτικοποιείται σε διάρκεια. Διαβάζοντας όμως το καταπληκτικό Chasing Daylight του Eugene O'Kelly, καταλαβαίνει κανείς πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από στιγμές που δεν μετριούνται σε διάρκεια αλλά σε αριθμό και σε ποιότητα. Η ζωή μας, αυτό που μένει τελικά, είναι ένα σύνολο στιγμών. Για αυτό, ενδεχομένως να μην έχει σημασία πόσες περιστροφές θα ολοκληρώσει κανείς γύρω από τον Ήλιο, αλλά πόσες αληθινές στιγμές έζησε στη διάρκεια αυτή. Ο Eugene O'Kelly λέει πως τη δεκαετία πριν τη διάγνωση τελικού σταδίου καρκίνου του εγκεφάλου, στα 53 του χρόνια, μπορούσε μετά βίας να ανακαλέσει δυο ή τρια "perfect moments",  ελάχιστες δηλαδλη τέλειες στιγμές. Αντίθετα, προσπαθώντας να ζήσει διαφορετικά τις τελευταίες 100 μέρες της ζωής του, έφτασε να ζει τέσσερα ή και πέντε perfect moments την ημέρα. Γνώρισε έτσι την πραγματική ευτυχία, φεύγοντας χαρούμενος, ήρεμος και πλήρης. Για να ανακαλύψει τη ζωή χρειάστηκε να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο.

1933-34. O Γιώργος Τσίγκος το πρώτο παιδί από τα δεξιά. Στη μέση ο μεγάλος αδερφός Δημήτρης (1927-1944) και αριστερά ο  μικρός Νίκος (1930-2010). Πίσω ο Βασίλης Τσίγκος (1899-1968), στη μέση η Μαργαρίτα Τσεβά-Τσίγκου (1900-1971) και αριστερά, πιθανότατα, η Παρασκευή Τσεβά-Καραμιχάλου.

Από τις συζητήσεις με τον πατέρα μου έχω πολλές περιγραφές του έντονα χαραγμένες στην μνήμη μου:

- Μια οικογένεια με πέντε παιδιά - και τη γιαγιά / νονά, φυσικά - να ζει σε ένα μόνο δωμάτιο, κυριολεκτικά κολλητά στο κτήριο του στάβλου με τις αγελάδες

- Την οικογένεια ολόκληρη να εργάζεται στις αγελάδες και στο περιβόλι

- Τα παιδιά που πήγαιναν ξυπόλητα, κυριολεκτικά και όχι ως σχήμα λόγου, στο Δημοτικό Σχολείο

- Τα πολύ λιγότερα παιδιά που συνέχισαν στο Γυμνάσιο, εννοείται στην Ελευσίνα καθώς ο Ασπρόπυργος δεν είχε τότε Γυμνάσιο, και πήγαιναν φυσικά με τα πόδια. Επτά χιλιόμετρα το πρωί, επτά χιλιόμετρα επιστροφή το μεσημέρι.

- Τους αγελαδοτρόφους να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από τους χονδρεμπόρους και να απαντούν με την ίδρυση του συνεταιρισμού ΑΣΠΡΟ (που εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη βιομηχανία γάλακτος της χώρας τις δεκαετίες του '60 και του '70).

- Τους αγρότες να πηγαίνουν με τη σούστα στη λαχαναγορά και τα άλογα να δυσκολεύονται να σύρουν το βαρύ φορτίο στην ανηφόρα του Δαφνιού.

Πέρα από τις συζητήσεις της καθημερινότητας αυτής της τόσο παλιάς εποχής, δεν μπορούσαν να μην υπάρξουν επίσης και συζητήσεις για τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν τότε και καθόρισαν τη μεταπολεμική μας ιστορία:

- Την κατοχή. Την αντίσταση. ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ. Τις πράξεις ηρωϊσμού. Τις θυσίες. Τις φιλίες που χάλασαν (Πριν λίγα μόλις χρόνια, για κάποιον συντοπίτη μας: "Γιατί ρε παιδί μου έγιναν έτσι τα πράγματα... κάναμε παρέα πριν τα γεγονότα, ήμασταν καλοί φίλοι").

-  Τον απόλυτο παραλογισμό του τέλους της κατοχής και του εμφυλίου. (Τη δολοφονία του Μήτσου *  Την κηδεία του Μήτσου που την παρακολούθησε κρυμμένος κάτω από την πραμάτεια σε μια σούστα * Το μπλόκο της Χασιάς * Τη σύλληψη και τη μεταφορά στο Μεγάλο Πεύκο, στην Γκεστάπο * Τις εικονικές εκτελέσεις * Τη φάλαγγα * Τα ψυχολογικά βασανιστήρια *  Τον παππού να κρύβεται στο βουνό * Την απελευθέρωση * Την ΕΑΜοκρατία *  Τη δολοφονία του θείου Γιάννη * Το σπίτι να πυρπολείται δυο φορές * Τον παππού να καταδικάζεται εις θάνατον και να μένει στη φυλακή δεκαεπτά χρόνια και να σώζεται από τύχη καθαρή * Τη Μακρόνησο * Τα βασανιστήρια και τελικά την επιστροφή.)

Μέσα σε αυτά τα απίστευτα δύσκολα χρόνια, από τις συζητήσεις τόσο με τον ίδιο όσο και με τους φίλους του, αυτό που έβγαινε ήταν μια τεράστια δίψα για ζωή. Οι άνθρωποι που τα πέρασαν όλα αυτά, που έδωσαν τη ζωή τους για ένα μεγάλο ιδανικό, για έναν καλύτερο κόσμο, αφού ήρθαν αντιμέτωποι με το μίσος, τον παραλογισμό και το φάσμα της ανυπαρξίας, αυτό που ήθελαν τελικά ήταν απλά να ζήσουν. Να ζήσουν ελεύθερα, έντονα και αληθινά. Δυσκολευόμουν να το κατανοήσω αυτό, φαινόταν λίγο αντιφατικό, μέχρι που διάβασα το εξαιρετικό "...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς" του Χρόνη Μίσσιου. Ένα πραγματικά αποκαλυπτικό και διδακτικό βιβλίο.

Συζητώντας, πέρα από τα γεγονότα τα ίδια, καταλάβαινα τα συναισθήματά του. Πόνο, χαρά, θλίψη, υπερηφάνια, κούραση. Ανάλογα με το θέμα συζήτησης η έκφραση του προσώπου αλλάζει. Υπερηφάνια για τους γονείς. Πένθος για τον χαμένο αδερφό. Αποφασιστικότητα για τη ζωή. Ρεαλισμό για τις δυσκολίες. Αγάπη και αφοσίωση για την οικογένεια. 

Δυο πράγματα όμως μου έχουν κάνει μεγάλη εντύπωση. Πέρα από ζητήματα που αφορούσαν την οικογένεια και τις μεγάλες δυσκολίες που πέρασε, σε δυο μόνο τύπους συζητήσεων τον έβλεπα πολύ ευτυχισμένο: Όταν μιλούσε για τους φίλους του και όταν μιλούσε για τον αθλητισμό - ειδικά για το ποδόσφαιρο. 

Ο Θανάσης, ο Λάκης, ο Μπαμπης. Ο γιατρός, ο μαθηματικός, ο επιχειρηματίας. Δεν ξέρω αν σήμερα οι άνθρωποι αναπτύσσουν τόσο ισχυρές, διαχρονικές φιλίες. Ελπίζω να το κάνουν. Ελπίζω να το κάνουμε και, όταν μετά από χρόνια κοιτάξω πίσω, να βρω αντίστοιχα ισχυρούς και ειλικρινείς δεσμούς.

Δεκαετία 1950 - Ο Γιώργος Τσίγκος 4ος από αριστερά

Ο αθλητισμός όμως, ειδικά το ποδόσφαιρο, ήταν αυτό που έκανε το πρόσωπό του να λάμπει. Ήταν χαρισματικός, έλεγαν όλοι. Εντελώς διαφορετικός από μένα - μικρόσωμος, μυώδης, εκρηκτικός. Άριστος επιθετικός στο ποδόσφαιρο, αλλά και σπρίντερ στον στίβο. Έγινε τελικά οικονομολόγος, διότι δεν κατάφερε να γίνει γυμναστής. Γιατί δεν τα κατάφερε; Διότι η νομοθεσία της εποχής είχε όριο ύψους για τους γυμναστές και το 1.64 ήταν ελάχιστα κάτω από το όριο... 

Παρά τις κυρίαρχες αντιλήψεις επί του θέματος, παρά την εξαίρετη καριέρα που έκανε ως λογιστής, φορετέχνης, οικονομικός διευθυντής,  είμαι απόλυτα βέβαιος πως ο πατέρας μου θα ήταν σίγουρα πολύ πιο ευτυχισμένος, περισσότερο ολοκληρωμένος σαν προσωπικότητα, αν είχε γίνει γυμναστής. Αυτό ήταν το όνειρό του και δυστυχως δεν κατάφερε να το εκπληρώσει (χωρίς να μου το πει ποτέ, δείχοντας, άθελά του ίσως, πόσο του είχε στοιχίσει το γεγονός ότι δεν κατάφερε να ακολουθήσει αυτόν τον ρόλο, σκέφτομαι ότι με βοήθησε όσο κανένας άλλος να ακολουθήσω τον δρόμο της επιχειρηματικότητας).

Ας είναι αυτό ένα μάθημα για όλους μας: Κανένα στερεότυπο να μην αφήσουμε να εγκλωβίσει τη δημιουργικότητά μας, διότι απλά έτσι χάνεται το νόημα της ζωής που είναι η ευτυχία.

Ασπρόπυργος, 14-9-2016

Σήμερα το μεσημέρι του ευχηθήκαμε με τον Βασίλη "χρόνια πολλά", γνωρίζοντας πάρα πολύ καλά πως η ευχή αυτή πια έχει μόνο τυπικό περιεχόμενο. Η ποσότητα του χρόνου δεν είναι πλέον το ζητούμενο. Ίσως ποτέ να μην ήταν, απλά τώρα να μας γίνεται αντιληπτό. Υπάρχει σίγουρα η επιθυμία να ζήσουμε και άλλες τέλειες στιγμές μαζί του. Με τα εγγόνια του, τον Γιώργο και τη Βάλια, που το προγραμματιζουμε για αύριο κιόλας. Σύντομα με την αδερφή του, με τα ανίψια του, με τους λίγους φίλους του που είναι ακόμα στη ζωή. 

Πάνω απ' όλα όμως κυριαρχεί ένα συναίσθημα ευγνωμοσύνης. Ευγνωμοσύνης προς τον ίδιο, για όσα έκανε και όσα μας προσέφερε. Ευγνωμοσύνη όμως και προς την ίδια τη ζωή, ίσως και την τύχη, που μας επέτρεψε να τον έχουμε μαζί μας όλα αυτα τα χρόνια και να μας διδάξει τόσα πολλά.

Εύχομαι να μπορέσουμε πράγματι να ζήσουμε πολλές ακόμα στιγμές ευτυχίας μαζί του. Πολύ περισσότερο εύχομαι όλοι μας να μπορέσουμε να φτάσουμε στα χρόνια του και, κοιτώντας πίσω, να μπορέσουμε να πούμε πως τα σωστά που κάναμε ήταν περισσότερα από τα λάθη. Ότι το αποτύπωμα που αφήσαμε σε αυτόν τον κόσμο ήταν θετικό.