Η παρακμή ενός θεσμού

Το θυμάμαι σαν χθες και ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω. Είναι αρχές του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μόλις έρθει στην κυβέρνηση και ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο νέος πρωθυπουργός της χώρας. Αναμένουμε να ανακοινώσει το πρόσωπο του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας καθώς, ας μην το ξεχνάμε, η εκλογή του ήταν η αφορμή να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές εκείνον τον Γενάρη.

Ήμασταν λοιπόν στο γραφείο που είχαμε τότε στην οδό Σανταρόζα και δουλεύαμε σε κάτι που νομίζω αφορούσε την AbZorba Games, τη μεγάλη επιτυχία μας εκείνη την χρονιά. Δεν μας βοήθησε αυτό να μην μείνουμε εμβρόντητοι όταν ακούσαμε τον Πρωθυπουργό να λέει ''προτείνω τον Προκόπη Παυλόπουλο".

Ο μεγάλος διανοητής και δάσκαλος Μιχάλης Χαραλαμπίδης είχε πολλές φορές αναφερθεί στα ''ρετάλια της μεταπολίτευσης'' λέγοντάς μας πως η αλλαγή δεν μπορεί να έρθει μέσα από αυτά. Με την ήττα της κυβέρνησης Σαμαρά ελπίζαμε ότι μιζοκόμματα θα άνηκαν πια στο παρελθόν και ότι θα απαλλασσόμασταν από τα ρετάλια αυτά, αλλά φευ! Όχι μόνο πολλά βρήκαν τη θέση τους στην κυβέρνηση αλλά, αν είναι ποτέ δυνατόν, ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να απονέμει σε ένα κορυφαίο εκπρόσωπο αυτής της κατηγορίας το προνόμιο του πρώτου πολίτη της χώρας.

Ο Προκόπης Παυλόπουλος δεν είναι ένας τυχαίος πολιτικός. Υπήρξε για δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος της λεγόμενης 'Νέας Δημοκρατίας' (λεγόμενης καθώς ούτε νέα είναι, ούτε δημοκρατία), πολλές φορές έχοντας την ευθύνη κορυφαίων υπουργείων. Είναι γνωστός ως εκείνος που έδωσε τη χαριστική βολή τόσο στην ετοιμοθάνατη ελληνική οικονομία όσο και στα όποια υπολείμματα αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος με τη λεγόμενη υπόθεση των συμβασιούχων. Δεν είναι όμως μόνο αυτό: Κάποιος που είχε θέση υψηλής ευθύνης την περίοδο καταστροφής της χώρας 1974-2010 δεν θα μπορούσε ποτέ να συνεχίζει την επόμενη περίοδο όπου σκοπός μας είναι υποτίθεται να ανακάμψουμε.

Στο ιστολόγιο αυτό έχω αναφερθεί πολλές φορές στην πρόταση του Μιχάλη Χαραλαμπίδη για την εισαγωγή ενός πολιτικού φόρου που θα βαρύνει εκείνους που είχαν την ευθύνη της χώρας το διάστημα 1974-2010, από τους πρωθυπουργούς μέχρι τους γενικούς γραμματείς υπουργείων, ακόμα και τους περιφερειακούς και δημοτικούς άρχοντες. Στην περίπτωση αυτή, αναμφίβολα, ο Προκόπης Παυλόπουλος, στο πλαίσιο αυτό, θα ήταν υπόχρεος ενός μεγάλου ποσού πολιτικού φόρου.

Για να είναι κανείς δίκαιος θα πρέπει να σημειώσει πως έχοντας τον ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας ο Παυλόπουλος φέρθηκε αξιοπρεπώς και, στο πλαίσιο που του επιτρέπει το Σύνταγμα, αποτελεσματικά. Χειρίστηκε σωστά την πολύ δύσκολη κατάσταση μετά το δημοψήφισμα, έπραξε τα δέοντα στην εξωτερική πολιτική - με αποκορύφωμα τη live αντιπαράθεση με τον δικτάτορα Ερντογάν - και προσπάθησε να λειτουργήσει όσο γίνεται σωστά η δικαιοσύνη. Ας μην κρυβόμαστε όμως, αυτά θα τα περίμενε κανείς από οποινδήποτε είχε αυτό το αξίωμα.

Ας μην κρυβόμαστε: Ο τρόπος που ο Προκόπης Παυλόπουλος έγινε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν φανερώνει παρά τη βαθιά παρακμή του συγκεκριμένου θεσμού.

Αρθρογραφώντας στο ιστολόγιο αυτό έχω πολλές φορές και με κάθε τρόπο επιχειρηματολογήσει γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα έπρεπε να είναι Πρωθυπουργός. Η αναξιοκρατία, κορυφαία εκδοχή της οποίας είναι ο νεποτισμός, είναι ο καρκίνος της Ελληνικής Δημοκρατίας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι μια κορυφαία περίπτωση νεποτισμού. Γιός Πρωθυπουργού, αδερφός Υπουργού Εξωτερικών, θείος του Δημάρχου Αθηναίων. Εντάξει, φτάνει πια. Παρά ταύτα δεν μπορώ να μην του αναγνωρίσω ότι έπραξε σωστά μην στηρίζοντας τον Παυλόπουλο το 2015 κόντρα στην γραμμή του κόμματός του.

Από την άλλη ο Μητσοτάκης έκανε μια επιλογή καθαρά επικοινωνιακή. Ήταν καιρός να έχουμε μια γυναίκα πρόεδρο; Βεβαίως, γιατί όχι. Το πόσο όμως ο Πρωθυπουργός της χώρας ενδιαφέρεται για την ισορροπημένη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών το έδειξε δίχως καμία περιστροφή όταν ανέθετε θέσεις ευθύνης στο υπουργικό του συμβούλιο, όπου ψάχναμε να βρούμε γυναίκες με το μικροσκόπιο. Στη συμβολική, για άλλους διακοσμητική, θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, τα πράγματα ήταν βλέπετε ευκολότερα.

Ευελπιστώ η Κατερίνα Σακελλαροπούλου να είναι μια καλή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, να σταθεί πάνω από το μικροπολιτικό παιχνίδι και να αφουγκραστεί την τεράστια αγωνία του Ελληνικού λαού για δικαιοσύνη. Ο ρόλος που θα αναλάβει μπορεί να στερείται ουσιαστικής εξουσίας, είναι όμως γεμάτος συμβολισμούς που χρειάζεται ο τόπος όσο ποτέ άλλοτε. Ας ελπίσουμε να τα καταφέρει.

Κλείνοντας αυτό το άρθρο θα ήθελα να σημειώσω το εξής: Τα κυρίαρχα μέσα 'ενημέρωσης', η μια εκ των τριών κορυφών του ''τριγώνου της καταστροφής'' στο οποίο έχω συχνά αναφερθεί, έδειξαν ακόμα μια φορά τη δυσώδη φύση τους στην περίπτωση της πρότασης της Μάγδας Φύσσα από το ΜέΡΑ 25 του Γιάνη Βαρουφάκη για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Πράγματι, ήταν μεγάλο ατόπημα του Βαρουφάκη που δεν είχε πρώτα συνεννοηθεί. Η ίδια η Μάγδα Φύσσα όμως με τη διευκρινιστική της ανακοίνωση έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Ελπίζω ειλικρινά κάποτε η Ελληνική Δημοκρατία να έχει την αγαθή τύχη να προεδρεύεται από έναν συμπολίτη μας σαν τη Μάγδα Φύσσα.

Όπισθεν ολοταχώς: Από τον πολιτικό πίσω στον θρησκευτικό όρκο

Θυμάμαι πως τον Ιανουάριο του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας πριν ορκιστεί πρωθυπουργός έκανε μια επίσκεψη στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κ.κ. Ιερώνυμο Β', τον οποίο και ενημέρωσε ότι ενώ μεν δεν εσκόπευε να δώσει θρησκευτικό όρκο, επιθυμούσε να έχει μια καλή συνεργασία με την Εκκλησία της Ελλάδος.

Κάθε λογικός πολίτης πρέπει να χάρηκε πολύ βλέποντας τον τότε πρωθυπουργό να δίνει πολιτικό όρκο, όπως είναι η ευρωπαϊκή πρακτική, ανεξάρτητα των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Εξάλλου, ένας καλός χριστιανός φαντάζομαι στενοχωριέται πολύ όταν βλέπει να μπλέκουν τον Θεό σε θέματα εντελώς ανθρώπινα, πρακτικά και διοικητικά, που σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με την θρησκευτική πίστη.

"Ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ", διδασκόμαστε ότι είπε ο Κύριος, σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κβ':21. Αν κάποιος κρίνει πως η φορολογική πολιτική, η εξωτερική πολιτική, ή κάποιο άλλο ζήτημα που πραγματεύεται μια κυβέρνηση είναι ζήτημα τοῦ θεοῦ, μάλλον έχει μια εσφαλμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Βέβαια, κάθε προοδευτικός πολίτης ένιωσε κάποιο διάστημα αργότερα μια τεράστια απογοήτευση όταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν τόλμησε ούτε κατά διάνοια να αμφισβητήσει την πολιτική εξουσία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ούτε η εκκλησιαστική περιουσία φορολογήθηκε, ούτε το μάθημα των θρησκευτικών άρχισε να διδάσκεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και την επιστημονική προσέγγιση του θέματος, ούτε εν γένει προχώρησε ο διαχωρισμός εκκλησίας - κράτους (πολύ περισσότερο η αφαίρεση του τόσο αναχρονιστικού άρθρου του Συντάγματος που μιλά για ...επικρατούσα θρησκεία).

Μας απογοήτευσε λοιπόν ο κ. Τσίπρας και αποφάσισε με τη σειρά του να μας απογοητεύσει ακόμα περισσότερο ο κ. Μητσοτάκης. Ξαναείδαμε αυτήν την προσβλητική εικόνα του θρησκευτικού όρκου, η οποία μας φέρνει στο νου ολοκληρωτικά καθεστώτα, κοινωνίες που ο ανθρωπισμός δεν έχει βρει τη θέση που του αξίζει. Θέλω πραγματικά να επιμείνω σε αυτό: Ο θρησκευτικός όρκος μιας κυβέρνησης είναι προσβλητικός πρώτα και κύρια για τους αγνούς χριστιανούς, όπως και για κάθε ενσυνείδητο πολίτη που πιστεύει σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος στο οποίο η απόλυτη ανεξιθρησκεία δεν είναι τίποτα λιγότερο από αυτονόητη.

Θέλω να πιστεύω πως η νέα κυβέρνηση θα μείνει πιστή στις φιλελεύθερες αρχές στις οποίες διατείνεται ότι πιστεύει. Οι αρχές αυτές δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με θρησκευτικούς όρκους και απαιτούν τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας κράτους, τη δίκαιη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και την επιστημονική διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών.

Όλα για το γραφείο τύπου

Το 2007 έγινα πρόεδρος της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας και στη συνέχεια το 2008 της Ομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών Ελλάδας. Μετά, το 2009 έγινα Αντιπρόεδρος και το 2010 Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών ενώ το 2011 ίδρυσα μαζί με άλλους την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων. Από όλες αυτές τις εκλεγμένες και εθελοντικές θέσεις είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με πλήθος υψηλοβάθμων αξιωματούχων τόσο της Ελληνικής κυβέρνησης όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Παρότι τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι συνθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά καιρούς άλλαζαν, ένα πράγμα έμενε πάντα σταθερό: Όσες συναντήσεις, συνέδρια, διασκέψεις και άλλες παρόμοιες δράσεις γίνονταν, δεν γίνονταν για την ουσία αλλά για το φαίνεσθαι. Για να το πω απλά, οι υπουργοί, οι πρωθυπουργοί και οι επίτροποι ζούν μόνο για τα γραφεία τύπου. Απολύτως τίποτα άλλο δεν τους ενδιέφερε παρά μόνο "να βγει μια καλή είδηση', είτε στον έντυπο, ή τον ηλεκτρονικό τύπο.

Δυστυχώς η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να ξεφύγει από τον κανόνα - θα έλεγα μάλλον έφτασε σε ένα υψηλό σημείο γραφικότητας. Τα μπλε ντοσιέ με τους εξαμηνιαίους στόχους και οι υπουργοί που ξυπνάνε πριν από τον φούρναρη της γειτονιάς τους για να πάνε στα υπουργεία άγρια χαράματα. Δεν μπορώ να φανταστώ πόσο γέλιο (ή και κλάμα - άυπνοι μένουν οι ανθρωποι) πέφτει όταν φέυγουν οι κάμερες.

Οι συμβολισμοί είναι καλοί αλλά μέχρι ένα σημείο. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε επιλέξει δυο ισχυρούς συμβολισμούς όταν έγινε πρωθυπουργός: Πρώτον έδωσε πολιτικό όρκο και δεύτερον πήγε στην Καισαριανή για να τιμήσει τους ήρωες της Εθνικής Αντίστασης. Παρότι αμφότεροι οι συμβολισμοί ήταν εξαίρετοι (ας τους συγκρίνουμε με τα μπλε ντοσιέ και με τα ξυπνητήρια...), δυστυχώς έμειναν και οι δυο κενοί περιεχομένου. Ούτε κατάφερε να διαχωρίσει - επιτέλους - το κράτος από την εκκλησία ο Αλέξης Τσίπρας, ούτε φυσικά μπόρεσε να κυβερνήσει με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την εθνική ανεξαρτησία όπως ονειρεύονταν οι αγωνιστές της Καισαριανής.

Αυτό όμως δεν δίνει καμία δικαιολογία στον νέο Έλληνα Πρωθυπουργό. Δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει καθόλου καλά όσον αφορά το πεδίο των συμβολισμών καθότι τόσο ρηχοί είναι όσο και κοινότυποι. Ευελπιστώ η συνέχεια να είναι διαφορετική και, επιτέλους μια φορά, η ουσία να είναι σημαντικότερη του φαίνεσθαι. Όλοι οι προηγούμενοι εξάλλου που κυβέρνησαν με πυξίδα τα γραφεία τύπου, είδαμε που κατέληξαν. Η προπαγάνδα ούτε ήταν ούτε θα γίνει ποτέ καλός σύμβουλος.

Και επιτέλους, αφήστε τους υπουργούς και τους υφυπουργούς να κοιμηθούν σαν άνθρωποι.