Το διεθνές ρεζίλι και η ποσοτικοποίηση της σπιθαμής

Αν σε κάτι διακρίνεται η τρέχουσα κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι η επικοινωνιακή δεινότητά της, η οποία φαντάζει ακόμα μεγαλύτερη εν συγκρίσει με τις ανύπαρκτες επιδόσεις της προηγουμένης κυβερνήσεως στο εν λόγω πεδίο.

Πρόσφατα όμως, σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο πεδίο όπως εκείνο της διπλωματία. Μάθαμε λοιπόν από βρετανικά μέσα ότι ''Τούρκοι στρατιώτες έχουν καταλάβει μια περιοχή 16 στρεμμάτων στον Έβρο, από την ανατολική μεριά του ποταμου, η οποία έχει έρθει στην επιφάνεια λόγω υποχώρησης των υδάτων - ή κάτι τέτοιο''.

Κάπου εκεί ξεκίνησε η επικοινωνιακή - ενδεχομένως και ουσιαστική - τραγωδία. Το Υπουργείο Εξωτερικών έκανε ανακοίνωση ότι ''δεν θέλει να χαλάσει τις σχέσεις με την Τουρκία για μια τόση μικρή έκταση''. Μια έκφραση απόλυτα ανήκουστη. Στη συνέχεια είπε πως έκανε διάβημα προς το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών.

Όπως ήταν φυσικό την επομένη η κριτική στον δημόσιο διάλογο ήταν βαρύτατη. Που πήγαν όλοι αυτοί οι παλληκαράδες που ''προστάτευαν τα σύνορα'' από τους μετανάστες - όπως αρέσκονται να αποκαλούν τους πρόσφυγες; Που πήγαν τα ρεπορτάζ από την ''πρώτη γραμμή''; Για μία ακόμα φορά η Ελλάδα ήταν ο ''τζάμπα μάγκας'' της γεωπολιτικής σκακιέρας.

Με τεράστια έκπληξη λοιπόν ακούσαμε μια μέρα αργότερα τον Πρωθυπουργό της χώρας να λέει ανερυθρίαστα ότι το διάβημα για τον Έβρο έγινε επειδή ..."υπήρξε συγκέντρωση δυνάμεων από την άλλη πλευρά".

Μάλιστα. Γίναμε διεθνώς ρεζίλι σε ένα ζήτημα που αφορά τα ελληνικά και τα ευρωπαϊκά σύνορα.

Είναι πράγματι να αναρωτιέται κανείς: Τόσοι storytellers, τόσοι creative writers, τόσοι communication artists, αυτό βρήκαν να πουν; Ακόμα και ένα γραφείο PR απ' το Φάρσαλα (no offense για τα Φάρσαλα), κάτι καλύτερο θα σκεφτόταν, όχι όλοι οι άριστοι της επικοινωνίας.

Να λοιπόν που είχαμε τόσο σύντομα μια τεράστια επιβεβαίωσει ότι το ''επικοινωνείν'' πολύ απέχει δυστυχώς από το ''κυβερνείν''.

Βεβαίως, τη λύση με την κατάσταση που διαμορφώθηκε στον Έβρο μπορεί πολύ εύκολα να τη δώσει ο κ. Μπαμπινιώτης, έγκριτος Καθηγητής Γλωσσολογίας: Μετά από παράκληση της κυβερνήσεως θα μπορούσε ενδεχομένως στην επόμενη έκδοση του λεξικού του να ποσοτικοποιήσει την έννοια της «σπιθαμής» ως μιας «έκτασης περίπου 20 στρεμμάτων».

Έτσι θα μπορούσαμε να εξακολουθήσουμε να λέμε ότι «δεν παραχωρούμε ούτε σπιθαμή ελληνικού εδάφους».

Η μάχη ενάντια στον σεξισμό βρίσκεται ακόμα στην αρχή της

Στο ιστολόγιο αυτό έχω πολλές φορές αναφερθεί στο ζήτημα του σεξισμού που είναι διάχυτο στην ελληνική κοινωνία ως ακραία μορφή συντηρητισμού και αντίδρασης. Το βλέπουμε όλο πιο συχνά τα τελευταία χρόνια τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο βίο.

Τις τελευταίες μέρες έχει υπάρξει αναστάτωση με μια επίθεση με βιτριόλι που δέχτηκε μια νέα γυναίκα. Δυστυχώς δεν είναι πρώτη φορά που συμβαίνει τέτοια επίθεση - Θυμόμαστε όλοι την περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα που παρ'όλίγον να χάσει τη ζωή της και που ποτέ δεν κατάφερε να αναρρώσει πλήρως από μια άνανδρη επίθεση της οποίας οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί παραμένουν ασύλληπτοι.

Στο υπό συζήτηση περιστατικό όμως αναδείχτηκε όλος ο συντηρητισμός της κοινωνίας, όλη η αντίδραση που εν τέλει αυτή είναι που οπλίζει το χέρι του εκάστοτε δράστη σε τέτοια εγκλήματα. Ακούσαμε τους δημοσιογράφους να λένε "ήταν πολύ κρίμα",  η επίθεση με το βιτριόλι γιατί ήταν μια "νέα, ψηλή και όμορφη κοπέλα".

Υπονοείται δηλαδή ότι αν ήταν μεγαλύτερη, κοντή, χοντρή και ''άσχημη'' δεν θα ήταν και τόσο κρίμα... Έλεος!

Το επαναλαμβάνω: Ο σεξισμός, ο βαθύς, ο κακός συντηρητισμός, είναι βαθιά ριζωμένος στην ελληνική κοινωνία, με στερεότυπα που επηρεάζουν τους πάντες.

Η δουλειά που μένει να γίνει για να φτιάξουμε μια καλύτερη κοινωνία είναι πολλή και δύσκολη. Θα την κάνουμε όμως.

Μέσα Κοινωνική Δικτύωσης ή Αντικοινωνικά Μέσα Απομόνωσης;

Η παρακάτω φωτογραφία είναι από τη δημόσια ανακοίνωση οικονομικών στοιχείων του Facebook για το έτος 2019. Έσοδα της τάξης των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων (αναλυτικά στο: https://investor.fb.com/investor-news/press-release-details/2020/Facebook-Reports-Fourth-Quarter-and-Full-Year-2019-Results/default.aspx)

Οικονομικά αποτελέσματα Facebook 2019

Αναρωτιέμαι πόσοι από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, αγαπητοί φίλοι, αντιλαμβάνεστε ότι, αφού δεν πληρώνετε, τότε μάλλον το προϊόν είστε εσείς.

Ναι, κάτι σε σπρώχνει να μπαίνεις στο Facebook όλο και πιο συχνά. Εσένα, και πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστικό (το λένε πιο ευγενικά: “increased user engagement”). Αυτό βεβαίως, οδηγεί οποιονδήποτε θέλει να διαφημίσει οτιδήποτε, να το κάνει εδώ (και πιστέψτε με, είναι πολύ αποτελεσματικό). Το παραπάνω ασύλληπτο ποσό εσόδων έρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διαφήμιση.

Το γεγονός λοιπόν ότι καθένας μας κάνει ότι μπορεί για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, είναι το νερό που κινεί τον μύλο αυτής της μηχανής, η οποία παράγει 70.000.000.000 δολάρια ετησίως.

Τα πράγματα όμως είναι πολύ χειρότερα. Το Facebook ξέρει τα πάντα για σένα. Ξέρει που είσαι οποιαδήποτε στιγμή. Ξέρει τι σκέφτεσαι. Ξέρει τι σου αρέσει, τι σε ενθουσιάζει και τι σε εκνευρίζει. Ξέρει την ιδεολογία σου, τόσο την πραγματική όσο και αυτήν που θέλεις οι άλλοι να νομίζουν για σένα. Ξέρει με ποιαν ή με ποιον είσαι ερωτευμένος/η. Ξέρει την προσωπική ζωή σου, όπως κανένας άλλος. Το πλέον τρομακτικό είναι ότι σε ξέρει (πολύ) καλύτερα απ´ όσο εσύ ξέρεις τον ίδιο σου τον εαυτό - και αυτή η φράση δεν έχει το παραμικρό στοιχείο υπερβολής.

«Και που είναι το κακό;», ίσως αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό είναι πως το Facebook (όπως και οι υπόλοιποι «GAFAM» - Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) μας ξέρει τόσο καλά που μπορεί όχι μόνο να μας κατευθύνει απολύτως σε οποιαδήποτε απόφαση κληθούμε να πάρουμε αλλά να έχουμε επιπλέον την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης.

Ελπίζω η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή η ΕΕ να διασπάσουν τις GAFAM ή να θεσπίσουν ένα αυστηρότατο κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους ή ακόμα και να τις εθνικοποιήσουν. Το μόνο βέβαιο είναι πως η παρούσα κατάσταση είναι απολύτως μη βιώσιμη. Το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης (δηλαδή ότι πιο θεμελιώδες) είναι ήδη βάναυσα καταπατημένο. Δεν χωρά καμία αμφιβολία πως το διακύβευμα υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες διαχείρισης οποιουδήποτε πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης.

Ξέρω ότι σε πολλούς τα παραπάνω θα φανούν υπερβολικά. Πιστέψτε όμως, δεν είναι καθόλου. Ο συνδυασμός των (λεγόμενων) κοινωνικών δικτύων με τα smartphones και την τεχνητή νοημοσύνη έχουν δημιουργήσει μια πανίσχυρη δύναμη η οποία είναι αδιανόητο να μην βρίσκεται υπό κρατικό / κοινωνικό έλεγχο. Φοβάμαι πως το τίμημα που θα πληρώσουμε όλοι θα είναι βαρύτατο.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος λοιπόν; Πρώτα και κύρια να ξαναβρεί την ανθρώπινη διάσταση του. Να προτιμήσει έναν διάλογο από κοντά σε σχέση με έναν ηλεκτρονικό διάλογο. Να δώσει έμφαση στη μάθηση και στην τεχνογνωσία και όχι στην χρήση τυποποιημένων υπηρεσιών.

Αν δεν κάνουμε τα παραπάνω, τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εξελιχθούν σε αντικοινωνικά μέσα απομόνωσης, κάτι που ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται.

Παλιότερα λέγαμε κάποιοι «να μας χαρακτηρίζει αυτό που παράγουμε, όχι αυτό που καταναλώνουμε». Η αρχή αυτή ισχύει αυτούσια και στον ψηφιακό κόσμο. Ας σκεφτεί καθένας πως μπορεί να παράξει ψηφιακές υπηρεσίες και περιεχόμενο που θα εξυπηρετεί πρώτα τον ίδιο, τους φίλους του και την κοινωνία - όχι να είναι πρώτη ύλη για την παραγωγική μηχανή των GAFAM.

Σε οποιαδήποτε στιγμή στην ιστορία όταν κανείς ήταν μπερδεμένος την καλύτερη απάντηση την έβρισκε στις πηγές της γνώσης. Η βιβλιογραφία στα παραπάνω ζητήματα είναι τεράστια. Αναζητήστε την. Πολλοί θα εκπλαγείτε.