Το βράδυ της Παρασκευής 11 Ιουνίου 2021 μια διαδρομή του διαδικτύου με έφερε να διαβάζω το site https://gonimotitamou.gr/ που είχε τον βαρύγδουπο τίτλο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε το κείμενο που συνόδευε την πρόσκληση του συνεδρίου, από το οποίο διέκρινα το ακόλουθο απόσπασμα:
“Προσδοκούμε η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή να γίνει εργαλείο θεραπείας όσων νοσούν από την υπογονιμότητα και όχι όλων εκείνων που έφτασαν στην υπογονιμότητα από παράπλευρους δρόμους των επιλογών τους”
Δυσκολευόμενος να το χαρακτηρίσω κατάλληλα, επέλεξα να γράψω "Έ λ ε ο ς", κοινοποιώντας το σε ένα φόρουμ συζητήσεων που διατηρούμε με τους συναδέλφους μου για κοινωνικοοικονομικά ζητήματα.
Ένα εικοσιτετράωρο αργότερα ξέσπασε μια ομοβροντία διαμαρτυριών στα κοινωνικά δίκτυα με αποτέλεσμα ένας-ένας διάφοροι συμμετέχοντες να αποσύρονται όπως επίσης να αποσύρεται η αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.
Η "δικαιολογία" που προτείνεται στα μέσα ενημέρωσης επικεντρώνεται σε ένα "άστοχο βίντεο" και σημειώνεται διαρκώς ότι "δεν αμφισβητούνται οι καλές προθέσεις των οργανωτών του συνεδρίου". Επιτρέψατε μου να πω ότι η δικαιολογία αυτή είναι τουλάχιστον αστεία. Όχι, δεν είναι "πρόβλημα με το βίντεο της προώθησης". Το συνέδριο αυτό είναι εξόχως προβληματικό συνολικά, όχι μόνο στην "επικοινωνία" του, καθώς φανερώνει μια αντίληψη βαθιά αντιδραστική όπως εξάλλου αποδεικνύει το παραπάνω απόσπασμα.
Μπορεί άραγε να πιστέψει κανείς πως το επιτελείο της Αυτού Εξοχότητος της Προέδρου της Δημοκρατίας δεν μπήκε στον κόπο να ρίξει μια γρήγορη ματιά στα κείμενα του συνεδρίου; Ούτε το μισό υπουργικό συμβούλιο που συμμετείχε δεν πρόσεξε, ούτε η γενική γραμματεία ισότητος ούτε το άλλο μισό δημοσιοιγραφικό κατεστημένο που επίσης συμμετείχε δεν κατάλαβε τι έπαιζε με το συνέδριο αυτό;
Δουλευόμαστε κανονικά, δυστυχώς.
Η στήριξη που είχε το εν λόγω "συνέδριο" από ένα ευρύτατο τμήμα της πολιτειακής, πολιτικής, οικονομικής και δημοσιογραφικής ηγεσίας είναι πραγματικά εντυπωσιακή, σε σημείο που φτάνει να απορεί οποιοσδήποτε καλόπιστος παρατηρητής.
Καθώς κανείς εκ των παραπάνω δεν είναι ανόητος ούτε αφελής, είναι εύλογο να υποθέσει κάποιος ότι όλοι τους ήξεραν πολύ καλά τι συμβαίνει και το υποστήριζαν πλήρως. Πόσο μυαλό θέλει για να καταλάβεις ότι κάτι πάει στραβά σε ιατρικό συνέδριο με θέμα την αναπαραγωγή που συμμετέχουν δυο-τρεις αρχιεπίσκοποι και η πλειοψηφία της ιεράς συνόδου; Το περίφημο "Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια" σε νέα επεισόδια και τίποτα παραπάνω.
Το ζήτημα όμως είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, πολύ πέραν του φαιδροτάτου αυτού συνεδρίου που ματαιώθησε - ή μήπως απλά αναβλήθηκε; - "λόγω ενός ατυχούς βίντεο". Δεν είναι δυνατόν εν έτει 2021 η τεκνοποίηση να αντιμετωπίζεται σαν ταξικό προνόμιο, πολύ περισσότερο δε στη χώρα που γέννησε τον ανθρωπισμό!
Στο ζήτημα αυτό μπορεί κανείς να διακρίνει μια διάσταση δημόσιας υγείας, μια διάσταση νομική και μια, κυρίαρχη θα έλεγα, πολιτική. Αναλύω παρακάτω:
1. Δημόσια υγεία
Το ζήτημα της υπογονιμότητας είναι ξεκάθαρο και απολύτως υπαρκτό, αφορά δε τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Είναι ένας δείκτης δημόσιας υγείας που υποχωρεί σταθερά με τον χρόνο και αν μη τι άλλο μαρτυρά την αποτυχία των σχετικών πολιτικών. Ειδικοί ισχυρίζονται ότι μεταξύ άλλων μπορεί να ευθύνονται ο "σύγχρονος τρόπος ζωής", δηλαδή κακή διατροφή και μειωμένη άσκηση, ενώ πιθανότατα ευθύνονται ακόμα το διάχυτο άγχος και οι διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Τίθεται λοιπόν ένα μεγάλο ζήτημα ενημέρωσης των νέων ανθρώπων, όχι τόσο για τα χρονικά όρια της αναπαραγωγής - αφού η μεγάλη πλειοψηφία τα γνωρίζει, αλλά περισσότερο για την προληπτική ιατρική που θα επιτρέψει να διατηρείται ένα φυσιολογικό επίπεδο γονιμότητας τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες.
Eίναι δυστυχώς γνωστό πως συχνά βλέπει κανείς ζευγάρια 30 και 35 ετών να αντιμετωπίζουν σχετικές δυσκολίες και, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτό δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τους "ξεχασμένους σαρανταπεντάρηδες που το θυμήθηκαν τώρα να κάνουν παιδί", όπως αισχρά διαλαλούσε το συνέδριο.
2. Νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα είναι εκείνο του νομικού & ρυθμιστικού πλαισίου για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, καθώς οι υφιστάμενες διατάξεις έχουν ξεπεραστεί από την πραγματικότητα. Η δωρεά σπέρματος υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες σαν δυνατότητα και έχει ρυθμιστεί αποτελεσματικά. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με τη δωρεά ωαρίων, που είναι σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, πολύ περισσότερο δε με τη δωρεά γονιμοποιημένων εμβρύων. Υπάρχουν υποψίες ότι συχνά δότριες ωαρίων πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης ενώ αναμφίβολα απουσιάζει η διαφάνεια που θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη στην όλη διαδικασία.
3. Πολιτική
Σε πολιτικό επίπεδο καθίσταται προφανές ότι ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει την άκρως επικίνδυνη στρατηγική του για ενσωμάτωση της ακροδεξιάς στο εκλογικό του σώμα. Γνωρίζει ότι κάπου μεταξύ Χρυσής Αυγής και στοιχείων των κομματικών μορφωμάτων των κκ. Βελόπουλου και Καμμένου βρίσκεται περίπου το 10% του εκλογικού σώματος το οποίο είτε αυτοπροσδιορίζεται ως ακροδεξιό ή έχει τέτοιες πεποιθήσεις, ακόμα κι αν το ενοχλεί η ταμπέλα. Η εύθραστη διαφορά της "Νέας Δημοκρατίας" με τον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν ισοδυναμεί με αυτές τις ψήφους, οπότε ο "φιλελεύθερος" πρωθυπουργός μας προσπαθεί να κρατήσει δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη - πράγμα που όπως ξέρουμε όλοι είναι αδύνατον.
Δυστυχώς όμως, πέρα από την τεράστια ζημιά που θα προκαλέσει αυτή η στρατηγική στην κεντροδεξιά παράταξη ταυτίζοντάς την με την άκρα δεξιά, ακριβώς όπως γινόταν τις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60, προκαλείται τεράστια ζημιά και στη χώρα αφού λίγο έως πολύ κανονικοποιείται η ακροδεξιά ρητορική - και φτάσαμε να ακούμε παπάδες να μας συμβουλεύουν περί της αναπαραγωγής μας!
Πέρα από την 'κανονικοποίηση' του ακραίου συντηρητισμού και της αντίδρασης, προκύπτει ένα μεγάλο πολιτικό ζήτημα γύρω από την κοινωνική & οικονομική πολιτική για την υπογεννητικότητα. Πέραν πάσης αμφιβολίας, με δεδομένο το πρόβλημα δημόσιας υγείας της υπογονιμότητας, τα νεαρά ζευγάρια δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να λάβουν την πρέπουσα ιατρική φροντίδα για να έχουν βέλτιστες πιθανότητες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Υπό την έννοια αυτή, όπως λέει ο τίτλος του άρθρου, η ίδια η τεκνοποίηση καθίσταται ένα ταξικό προνόμιο καθώς μόνο όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τα κόστη των ιδιωτικών κέντρων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα μπορέσουν - ίσως - να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υπογονιμότητας.
Η κοινωνία μας αξίζει κάτι καλύτερο. To δημόσιο σύστημα υγείας οφείλει να καλύπτει πλήρως τα κόστη της τεχνητής γονιμοποίησης για κάθε ζευγάρι ή κάθε άτομο μόνο του που επιθυμεί να ζήσει τη μητρότητα και την πατρότητα μέχρι μια ηλικία που θα οριστεί με σύνεση - μια λογική πρόταση θα ήταν ίσως τα πενήντα έτη.
Τέλος, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για πολιτικές ενάντια στην υπογεννητικότητα και την ίδια στιγμή να περιορίζουμε όλα τα σχετικά επιδόματα για τους νέους γονείς. Ο ψυκτικός από το Περιστέρι, για να θυμηθούμε την ορολογία του κ. Πρωθυπουργού από τις εκλογές του 2019, όπως και η τηλεφωνήτρια από το Κερατσίνι έχουν ίδιο δικαίωμα στην τεκνοποίηση με οποιονδήποτε άλλο πολίτη της χώρας. Αυτό πρέπει να αφορά και την περίοδο της γονιμοποίησης και της κύησης αλλά οπωσδήποτε και την υποστήριξή τους ως γονείς.
Με λίγα λόγια και απλά: Μοναδική λύση αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας είναι ένα ισχυρό, αποτελεσματικό, μαζικό και δίκαιο κράτος πρόνοιας.
