"Το ημερολόγιο μιας μαθητευόμενης αστροναύτισσας" της Samantha Cristoforetti

Αγαπητοί φίλοι,

Με πολύ μεγάλη χαρά θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι ολοκληρώθηκε η έκδοση στα ελληνικά του παρακάτω βιβλίου: 

Το ημερολόγιο μιας μαθητευόμενης αστροναύτισσας - Cristoforetti Samantha | Εκδόσεις Πατάκη

Όπως κάποιοι γνωρίζετε, η υποστήριξη της έκδοσης του βιβλίου αυτού στα ελληνικά είναι η πρώτη δράση του Ιδρύματος Βασιλείου Τσίγκου (το site μας είναι ακόμα υπό κατασκευή), που αποτελεί και το πρώτο μου βήμα στο πεδίο της μη κερδοσκοπικής & κοινωφελούς επιχειρηματικότητας.

Στις αρχές του νέου έτους θα κάνω μια πιο αναλυτική σχετική ενημέρωση και με πολύ μεγάλη χαρά θα ακούσω ιδέες και προτάσεις ως προς το πως το ίδρυμα αυτό θα μπορούσε να έχει πραγματικά θετική συνεισφορά στους τομείς της έρευνας, της εκπαίδευσης και του συνεργατισμού, όπως είναι η ιδρυτική του αποστολή. 

Μαζί με τα ευχάριστα αυτά νέα στέλνω και τις θερμότερες ευχές μου για έτος 2022 γεμάτο υγεία, ευτυχία και ευημερία για εσάς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα! 

Ο δρόμος προς τα άστρα

Παρίσι,
1η Δεκεμβρίου 2018

Έχω τη μεγάλη χαρά να παίρνω μέρος σε ένα διεθνές πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης που διοργανώνει το Ινστιτούτο Ανωτάτων Σπουδών στην Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία στο Παρίσι της Γαλλίας. Στο πρόγραμμα αυτό δεκατέσσερις άνθρωποι ηλικίας από 35 έως 45 έτη βρισκόμαστε λίγες μέρες κάθε μήνα για εννιά μήνες και συζητάμε με εξαίρετους προσκεκλημένους σε θέματα αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η τεχνολογία blockchain, κ.α.

Τύχη αγαθή τα έφερε έτσι ώστε συμμαθήτριά μου στο πρόγραμμα αυτό να είναι η Samantha Cristoforetti από το Μιλάνο της Ιταλίας. Η Σαμάνθα, με την οποία ανήκουμε στην ίδια γενιά, φαίνεται αμέσως πως είναι ένας μοναδικός άνθρωπος. Έχει εκπληκτικές σπουδές, μιλά άπταιστα έξι γλώσσες και έχει  πολλές διαφορετικές επαγγελματικές ιδιότητες όπως εκείνη της μηχανολόγου μηχανικού και της πιλότου μαχητικού – βομβαρδιστικού αεροσκάφους της Ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Εκείνο όμως που την έκανε διάσημη είναι πως είναι Αστροναύτης της Ιταλικής και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας και μάλιστα μέχρι πρότινος κατείχε το παγκόσμιο ρεκόρ παραμονής στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για τις γυναίκες – έχοντας μείνει εκεί επάνω για συνεχόμενο διάστημα επτά μηνών.

Συζητώντας μαζί της ήρθαν στο μυαλό μου πλήθος αναμνήσεων από τη παιδική μου ηλικία. Θυμήθηκα να ανοίγω την εγκυκλοπαίδεια "Υδρία" και να διαβάζω με μανία οτιδήποτε σχετικό έβρισκα με την αστρονομία και την αστροφυσική. Από το ηλιακό μας σύστημα μέχρι τη φύση και τη γένεση των  γαλαξιών, τις μαύρες τρύπες, τα εκτυφλωτικά super-nova, τα κβάζαρς, και πολλά άλλα.

Θυμάμαι ακόμα να ζαλίζω με συνεχείς - και συχνά μάλλον ανόητες - ερωτήσεις τα μεγαλύτερα ξαδέρφια μου, τον Τάσο και τον  Βασίλη, που τα θεωρούσα πηγές γνώσης για τα θέματα αυτά. Θυμάμαι ακόμα να διαβάζω Ιούλιο Βερν – «Γύρω απ’ τη Σελήνη» και διάφορα βιβλία του Ισαάκ Ασίμοφ. Τέλος, θυμάμαι να παίρνω στη 2α Λυκείου το «Χρονικό του Χρόνου» από τον μεγάλο Stephen Hawking – διάλεξη του οποίου είχα την τεράστια τύχη και τιμή να παρακολουθήσω το 1998 στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μέσα σε όλα αυτά, το γεγονός ότι τα πρώτα μαθήματα που δήλωσα σαν πρωτοετής Επιστήμης Υπολογιστών  ήταν τα «Θέματα Σύγχρονης Φυσικής» Ι & ΙΙ που δίδασκε ο μεγάλος δάσκαλος Γιώργος Γραμματικάκης.

Τώρα, λίγες μέρες πριν κλείσω τα 41 χρόνια μου, είναι πια καθαρό στο μυαλό μου: Εάν καταφέρω να αποσυρθώ από τον επαγγελματικό στίβο σε ηλικία που οι δυνατότητές μου το επιτρέπουν ακόμα, δίχως δεύτερη σκέψη θα επιχειρήσω να σπουδάσω το γνωστικό αυτό αντικείμενο που πάντα με γέμιζε.

Σίγουρα λοιπόν το θέμα αυτό έχει για μένα αρκετό συναίσθημα, όμως ο στόχος του άρθρου αυτού είναι απολύτως απτός και πρακτικός: Η ανθρωπότητα, όλοι εμείς δηλαδή, έχει αποκλειστικά και μόνο έναν δρόμο εμπρός που δεν είναι άλλος από εκείνον που οδηγεί στα άστρα.

Νιώθω ότι κι εγώ, όπως εκατομμύρια άνθρωποι νωρίτερα, ονειρεύομαι πως οι απόγονοί μας θα μπορέσουν να φύγουν από τον μικρό πλανήτη μας και να κάνουν το μεγάλο βήμα εμπρός ιδρύοντας αποικίες στη Σελήνη, στον Άρη και, σε απώτερο μέλλον, σε άλλους τόπους εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Ρεαλιστικά, ο εποικισμός αυτός δεν είναι τίποτα άλλο από τη μοναδική ελπίδα της ανθρωπότητας να διασωθεί σε βάθος χρόνου.

Θα μου πείτε, όλα αυτά είναι όνειρα απατηλά. Αυτό ίσχυε για γενιές ανθρώπων, από λίγα μέχρι λίγα εκατομμύρια χρόνια πριν. Τώρα πια όμως όχι. Έχω πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι τόσο εγώ όσο και η τεράστια πλειοψηφία των ανθρώπων που ζουν στη γη σήμερα θα ολοκληρώσουμε εδώ το κύκλο της ζωής μας και τα ταξίδια στο διάστημα, πολύ περισσότερο οι αποικίες, θα απομείνουν ένα όνειρο. Είμαι όμως ταυτόχρονα απολύτως πεπεισμένος ότι κάπου ανάμεσα στα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μας, κάπου ανάμεσα στο διάστημα μεταξύ του 2040 και του 2100, τα ταξίδια στο διάστημα θα είναι μια καθημερινή πραγματικότητα και οι πρώτες αποικίες του ανθρώπου στη Σελήνη, ενδεχομένως και στον Κόκκινο Πλανήτη, θα αρχίσουν να ακμάζουν.

Ενδεχομένως λοιπόν να υπάρχει ελπίδα να σωθούμε πριν κάποιος παρανοϊκός «πατήσει το κουμπί», ή πριν μας αφανίσει η κλιματική αλλαγή ή απλά μας τιμωρήσει η φύση που τόσο βάναυσα βιάζουμε για χιλιάδες χρόνια (και όχι μόνο τα τελευταία 100-200, όπως λανθασμένα πιστεύουμε).

Έτσι λοιπόν, αφού το ταξίδι προς τα άστρα είναι (και πρέπει να είναι) μια υπόθεση του 21ου αιώνα, πότε πρέπει να αρχίσει η σχετική προετοιμασία; Τώρα φυσικά – χθες ήταν νωρίς και αύριο θα είναι αργά! Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει απλά εκπαίδευση, έρευνα, πειραματισμό, επιχείρηση, κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα που μπορεί να βοηθήσει στην κατεύθυνση αυτή. Να παροτρύνουμε τα παιδιά μας να σπουδάσουν και να ερευνήσουν το αντικείμενο. Να ενισχύσουμε τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα προς την κατεύθυνση αυτή. Να υποστηρίξουμε πολιτικές που όχι μόνο είναι θετικές για την ενίσχυση της διαστημικής έρευνας αλλά τη βάζουν στον πηρύνα της στρατηγικής τους. Να ξεκινήσουμε τώρα να κάνουμε πράξη το «αδύνατο» καθώς αυτό είναι η μόνη ρεαλιστική μας επιλογή.

Οι δυο τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις, τόσο εκείνη τουΑντώνη Σαμαρά όσο και του Αλέξη Τσίπρα, έκαναν εξαγγελίες σχετικά με δραστηριοποίηση της Ελλάδας στον τομέα του διαστήματος. Αμφότεροι λοιδωρήθηκαν. 

Νομίζω έφτασε ο καιρός που το θέμα του διαστήματος θα ξεφύγει από τη σάτιρα. 

— Η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει την επένδυσή της στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος.

— Η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τα ερευνητικά και ακαδημαϊκά της ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στον τομέα. 

— Οι έλληνες ερευνητές του εξωτερικού πρέπει να δραστηριοποιηθούν και στη χώρα μας. 

— Οι επιχειρηματίες και οι επενδυτές πρέπει να αρχίσουν να βλέπουν σοβαρά τον τομέα. 

Μικρά βήματα, αν γίνονται με συνέπεια και στρατηγική μπορούν να οδηγήσουν σε άλματα! Είναι μια προοπτική απολύτως εφικτή, αρκεί να το πιστέψουμε όλοι.

Μιλώντας τέλος με τη Samantha Crtistoforetti είδα με πολύ μεγάλη χαρά το τεράστιο ενδιαφέρον της για τις ανθρωπιστικές σπουδές. Για τη φιλοσοφία, την ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο δρόμος της προόδου είναι ένας δρόμος χωρίς αποκλεισμούς, είναι μια μεγάλη ευκαιρία για όλους. Είναι ένας δρόμος ανθρωπισμού.

Ο συγγραφέας και οι περισσότεροι αναγνώστες του άρθρου αυτού δεν θα μπορέσουν πιθανότατα να πάρουν ποτέ τον δρόμο προς τα άστρα. Όμως, εναπόκειται στις δικές μας πράξεις σήμερα ώστε τον δρόμο αυτόν να τον βαδίσουν με επιτυχία αύριο οι άμεσοι απόγονοί μας. Είναι απολύτως εφικτό να έχουμε μια πολύ θετική συνεισφορά στο τεράστιας σημασίας διεθνή αγώνα  για τον διαστημικό εποικισμό – ακόμα και ζώντας σε μια μικρή και αδύναμη χώρα όπως η Ελλάδα. Αρκεί απλώς να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα του θέματος και να συντονίσουμε αντιστοίχως τις πράξεις μας ως άτομα και ως κοινωνίες.