Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009

Δημόσιο χρέος: Ανάπτυξη ή εκχώρηση; Ο δύσκολος και ο εύκολος δρόμος

Το δημόσιο χρέος, αποτέλεσμα του πελατειακού κράτους που επέβαλαν όσοι -αμέσως ή εμμέσως- θέλησαν η Ελλάδα να παραμείνει στη σφαίρα του τρίτου κόσμου, έχει φτάσει σε ύψος που δεν μπορεί πια να αντιμετωπιστεί - τουλάχιστον με προφανείς τρόπους.

Τα περίπου 300 δισ. ευρώ που οφείλει ο Ελληνικός λαός σε διάφορους ξένους πιστωτές είναι φορτίο που πολύ δύσκολα μπορούμε να το αντέξουμε.

Όπως σε κάθε δύσκολη κατάσταση, υπάρχουν δυο δρόμοι για να -προσπαθήσουμε να- φτάσουμε στη λύση: Ο δύσκολος και ο εύκολος.

Ο δύσκολος δρόμος είναι αυτός της αναίρεσης της αιτίας γιγάντωσης του χρέους. Χρειάζεται ένα πλέγμα μεταρρυθμίσεων που θα οδηγούν σε έναν βασικό στόχο: Τον πολλαπλασιασμό του παραγωγικού αποτελέσματος της οικονομίας της χώρας και τη δίκαιη φορολόγησή του. Αυτό βεβαίως μπορεί να γίνει μόνο με αναδιανομή του πλούτου ώστε να αποφευχθεί η κοινωνική έκκρηξη.

Ο εύκολος δρόμος είναι αυτός που το ελληνικό κράτος ακολουθεί από τη σύστασή του: Εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων επί εθνικών περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας με αντάλλαγμα τη διαγραφή τμήματος του χρέους. Αυτό βεβαίως δεν αναιρεί τις αιτίες που δημιούργησαν το χρέος με αποτέλεσμα μετά από 10, 20 ή 30 χρόνια να πρέπει να επαναληφθεί η ίδια ιστορία.

Ο δύσκολος δρόμος πρακτικά σημαίνει την ουσιαστική ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ώστε η δημιουργικότητα του πληθυσμού να μετατραπεί σε ουσιαστικό παραγωγικό αποτέλεσμα. Εργαλεία όπως το venture capital funding και οι angel investors είναι εκείνα που πρέπει να χρησιμοποιηθούν.

Η αναδιανομή του πλούτου δεν πρέπει να γίνει με όρους εκδικητικούς αλλά με όρους ανάπτυξης για τη γενική πρόοδο της κοινωνίας: Αυτό σημαίνει πως τα λιμνάζοντα κεφάλαια πρέπει να οδηγηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις καινοτομίας, έντασης γνώσης και εξωστρέφειας.

Η εξάλειψη του πελατειακού κράτους είναι αυτονόητη προϋπόθεση υλοποίησης του δύσκολου δρόμου.

Ο εύκολος δρόμος περιλαμβάνει την εξαγγελία κάποιων μέτρων επικοινωνιακού χαρακτήρα, ώστε να δημιουργηθεί φόβος και συναίσθηση του επείγοντος στην κοινωνία, περεταίρω ενίσχυση του πελατειακού κράτους κάτω από έναν εκσυγχρονιστικό μανδύα, ύπνωση της κοινωνίας μέσα από αύξηση προσλήψεων στο δημόσιο και εν τέλει την εκχώρηση ενός σημαντικού περιουσιακού στοιχείου.

Όλα τα σημάδια δείχνουν πως το περιουσιακό στοιχείο που θα εκχωρηθεί είναι η κυριότητα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου η οποία -ενδεχομένως- κρύβει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου ή / και φυσικού αερίου.

Όντας πάντα αισιόδοξος, εγκληματικά αισιόδοξος σύμφωνα με φίλους και συνεργάτες, ευελπιστώ ότι η νέα κυβέρνηση της χώρας για διαλέξει τον δύσκολο δρόμο. Αν μη τι άλλο, έχει λάβει καθαρή εντολή για να υλοποιήσει δύσκολες αποφάσεις.

Αναμένουμε.

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η εξάλειψη του πελατειακού κράτους είναι αυτονόητη προϋπόθεση υλοποίησης του δύσκολου δρόμου.

Όταν πήγες φαντάρος πάλεψες να βρεις κάποιο "βίσμα"; Για τα παιδιά σου;

Αυτό είναι βέβαια ένα απλό παράδειγμα. Είναι εύκολο να κράζεις, αλλά δύσκολο το να μην είσαι και εσύ μέρος από το πρόβλημα.

Ανώνυμος είπε...

ΠΑΣΠ, ε! ΄Ετσι εξηγούνται αυτά που γράφεις. Δύστυχώς φίλε όλοι είναι για τα πανηγύρια, και αυτοί και οι προηγούμενοι και αυτοί που θα ρθουν. Όλοι κοτάνε να φάνε, το ίδιο κι αυτοί που τους ψηφίζουν που ψάχνουν να βολευτούν. Εδώ τα δανεικά δεν πάνε για επενδύσεις, αλλά ταϊζουν τα λαμόγια.

Δημήτρης Γ. Τσίγκος είπε...

Προς τον 1ο ανώνυμο αναγνώστη:

Όχι, δεν πάλεψα να βρω βίσμα για τον στρατό, ούτε -δυστυχώς- έχω παιδιά ακόμα. Όμως και να το είχα κάνει, δεν θα σήμαινε τίποτα.

Η πελατειακή εξάρτηση είναι κεντρική πολιτική επιλογή των κομμάτων εξουσίας που πρέπει να βρουν τη δύναμη να την καταργήσουν. Αυτή είναι η επιταγή της κοινωνίας.

Η άμεση κατάργηση του σταυρού προτίμησης και η επαναφορά της λίστας, ώστε οι βουλευτές να ξαναγίνουν βουλευτές αντί περιφερομένοι δημοσιοσχετίστες, θα ήταν ένα μεγάλο βήμα προόδου.

Δημήτρης Γ. Τσίγκος είπε...

Προς τον 2ο ανώνυμο αναγνώστη:

Ακόμα κι αν είναι ακριβώς όπως τα λες, ποιό είναι το επόμενο βήμα;

Κάθε λαός έχει την ηγεσία που του αξίζει, λένε. Εσύ νιώθεις να έχεις την ηγεσία που σου αξίζει;

Αν όχι, είσαι υποχρεωμένος -όπως και όλοι εμείς οι υπόλοιποι!- να αναλάβεις τις ευθύνες που σου αναλογούν.

nkour είπε...

Δημήτρη, πως μπολιάζεις το πελατειακό κράτος και τον ΟΛΠ με την 'παραχώρηση' της υφαλοκρηπίδας αδυνατώ να καταλάβω.

Για την ουσία με δυο λέξεις με τη λέξη fund δεν σώνεται η Ελλάδα κατ' εμέ. Στο ελληνικό κράτος χρειάζεται διάκριση των εξουσιών που ΙΣΧΥΕΙ και ισχυροί αξιόπιστοι ελεκτικοί μηχανισμοί ώστε ο πολίτης να εμπιστεύεται το κράτος, ένα κράτος με συνέχεια ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Αυτά έχει ως μαθήματα να μας προσφέρει η δύση.

Για τον ΟΛΠ είναι πολύ σύνθετο το θέμα κ δεν θα επεκταθώ καν

Ανώνυμος είπε...

Το δημόσιο χρέος είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων. Ας σκεφτούμε ότι αυτό υφίσταται από τη σύσταση του Κράτους.Το πελατειακό κράτος γιγαντώθηκε στη μεταπολίτευση και έχει σημείο εκκίνησης τον εμφύλιο κατά των οποίο χωριστήκαμε σε ημέτερους και υμέτερους. Δεν είναι όμως αυτός ο μοναδικός παράγοντας της διαφαινόμενης χρεοκοπίας.

Παραγωγικά η Ελλάδα άνηκε και ανήκει στο τρίτο κόσμο. Ούτε η αποτυχημένη εκβιομηχάνιση του Κ. Καραμανλή,ούτε η Ελλάδα του ορυκτού πλούτου και της πρωτογενούς παραγωγής του Α.Παπανδρεόυ κατάφερε ποτέ να εμφανίσει σημαντικό Α.Ε.Π. Ο πρώτος χαρακτηρισμός δημιουργήθηκε για να έχει ηθική βάση, η αμερικάνικη οικονομική ενίσχυση(πακέτα Marshall,οικονομική στήριξη στη χούντα) και ο δεύτερος ήταν μια ψεύτικη διαπίστωση, σε μια Ελλάδα που βίωνε πρωτοφανείς για την εποχή κοινοτικές επιδοτήσεις. Η Ελλάδα λοιπόν του διαρκούς δανεισμού είχε οικονομικά συγκεκριμένη διάρκεια ζωής.. Έφτασε λοιπόν η ώρα του λογαριασμού.

Η αντιστροφή αυτής της διαδικασίας είναι ένα μεγάλο στοίχημα.Το θεωρώ ακατόρθωτο.Εναλλακτικές πηγές δημιουργίας εθνικού προϊόντος δεν υπάρχουν. Ο τουρισμός έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από ασύλληπτες ιστορικά καταστροφές του περιβάλλοντος και αθλιότητα στην τουριστική συνείδηση του ‘Ελληνα.Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή ο τουρισμός αποτελεί το 17% του Ε.Π και το 19% της απασχόλησης(2008). Υπάρχουν και χειρότερα δηλαδή. Για το δευτερογενή τομέα καλύτερα να μην το συζητάμε,αυτός έχει καιρό τώρα μετακομίσει στα Βαλκάνια.
Η τεχνολογία σίγουρα θα ήταν κάτι που θα έπρεπε να αποτελέσει την επιτομή αυτής της προσπάθειας ωστόσο είναι κάτι χρονοβόρο και βασίζεται εξορισμού σε κάτι που αποτελεί άλλη μια πονεμένη ιστορία για τη χώρα και ονομάζεται Παιδεία.Για το τελευταίο θα ακουστεί εγωιστικό αλλά η Παιδεία δεν θα αποτελούσε εμπόδιο σήμερα στην αρχή μιας τέτοιας προσπάθειας αλλά πρόβλημα για τη συνέχεια της....
Επίσης η εξαγωγή τεχνολογίας Εθνικά προϋποθέτει αυτοτέλεια.Τεχνολογία φρομ Έϊ του Ζεντ.(σίγουρα μεγάλη συζήτηση).Τίποτα δανεικό.

Το δίλημμα των επιλογών λοιπόν είναι προφανές αν και ο χαρακτηρισμός των επιλογών είναι επιεικής(εύκολος,δύσκολος). Βραχυπρόθεσμα η επιλογή της ‘παραχώρησης’ μπορεί να φαίνεται ο εύκολος δρόμος.Ας αναλογιστούμε όμως τι θα σημαίνει μελλοντικά μια Τουρκία στην Ε.Ε με αυτόνομους ενεργειακούς πόρους(εφόσον αυτοί υπάρχουν στο Αιγαίο) ή στην αντίθετη περίπτωση μια Τουρκία που θα έχει ‘δικαιωθεί’ στις διεκδικήσεις της..Ποιό θα είναι δηλαδή το διπλωματικό πλεονέκτημα των Ελλήνων απέναντι στην ήδη εισηγμένη και ισότιμη γείτονα?Μια Ελλάδα σε μια γειτονιά της Ευρώπης που όλοι οι όμοροι κάτι έχουν να ζητήσουν(Αλβανοί,Σκοπιανοί και Βούλγαροι).Αναλογιζόμενοι επίσης το δόγμα Ετσεβίτ(που απαράβατα ακολουθεί η τουρκική διπλωματία) του ποτέ δεν πανηγυρίζουμε μια νίκη αλλά προχωράμε στην επόμενη μάχη.Τι θα γίνει μετά? Τι θα ρίξουν στο τραπέζι?

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι οποιαδήποτε Ελληνική κυβέρνηση θα είχε τη πολυτέλεια της επιλογής.Δεν υπάρχει επιλογή.Αν φανταστούμε το σταυροδρόμι το οποίο και θέτει ο Δημήτρης,εγώ βλέπω ένα χωματόδρομο με πλάτος τα τρία τέταρτα του αθροίσματος των δυο εναλλακτικών οδών.(ποιητικό?)Πιο πεζά ,ένα δρόμο με ατολμία στην εξυγίανση του κράτους-Ποιός άλλωστε μιλάει Ελληνικά και θα τα βάλει με τα συνδικάτα?Ποιός θα φορολογήσει το κεφάλαιο?Ποιός θα πατάξει τη φοροδιαφυγή?-Και επίσης συντονισμένη συγκάλυψη (ΜΜΕ,Βουλή) στις Εθνικές παραχωρήσεις(ένας όρος που κανείς δεν τόλμησε να ξεστομίσει).Για το καλό όλων μας....

Η όλη θέση μου ακούγεται πεσιμιστική και θυμίζει λίγο τα λόγια κάποιου που πρόσφατα ,αντιλαμβανόμενος τις επερχόμενες δυσκολίες ,εξαφανίστηκε από τη πολίτική ζωή της χώρας( αυτό επιστημονικά λέγεται και Tigana),ωστόσο προτιμώ να μην περιμένω τίποτα ,έτσι ώστε και το λίγο να μου δίνει ελπίδα.και νομίζω πώς δυστυχώς δεν είμαι ο μοναδικός πλέον.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία,
Άγγελος Αγγελόπουλος

Δημήτρης Γ. Τσίγκος είπε...

Προς τον Νίκο Κουρεμένο:

Νίκο, διάβασα πολύ προσεκτικά και αρκετές φορές το blog post, νομίζω δεν αναφέρομαι πουθενά στον ΟΛΠ :-) Και απολύτως ειλικρινά, δεν είχα το θέμα αυτό στο μυαλό μου.

Αυτό που είχα στο μυαλό μου είναι ότι τα 300 Β€ που χρωστάει ο ελληνικός λαός και την προφανή αδυναμία να τα πληρώσει, αν δεν αλλάξουν ριζικά τα dynamics της οικονομίας μας, τα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσής μας.

Έτσι, φοβάμαι πως η διαπραγματευτική μας θέση στη διεθνή σκηνή είναι πάρα πολύ άσχημη και εκ των πραγμάτων, με αντάλλαγμα τη διευκόλυνση του χρέους, θα οδηγηθούμε σε παραχώρηση κάποιου/ων κυριαρχικού δικαιώματός μας, όπως π.χ. η συνεκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου.

Μακάρι να κάνω λάθος.

Σε κάθε περίπτωση, το μοντέλο παραγωγής της ελληνικής οικονομίας πρέπει να αλλάξει. Από την θλιβερή εσωστρέφεια πρέπει να πάμε στη δημιουργική εξωστρέφεια.

Δημήτρης Γ. Τσίγκος είπε...

Πρός Άγγελο Αγγελόπουλο:

Άγγελε σε ευχαριστώ πολύ για την αναλυτική και πολύ ενδιαφέρουσα απάντησή σου.

Πρέπει να πω ότι συμφωνώ στα περισσότερα σημεία της ανάλυσής σου, η οποία έχει πληρότητα και είναι αντικειμενική. Ας μου επιτρέψεις να σε συγχαρώ για αυτό.

Διαφωνώ μόνο στη θέση περί του αδυνάτου της αναστροφής της κατάστασης. Προτιμώ να παραμείνω αισιόδοξος: Μπορούμε να αλλάξουμε τρα πράγματα.

Νομίζω -ελπίζω, μάλλον- ότι χρειάζονται δυο-τρια επιτυχημένα παραδείγματα ενός νέου μοντέλου παραγωγής και οι έλληνες μπορούμε να πετύχουμε πολλά.

Απαιτούνται όμως πολιτικές ηγεσίες με όραμα και βούληση.

Οπότε, όπως έκλεινα και τό άρθρο μου, αναμένουμε.

Ανώνυμος είπε...

Διαβάζω πολλές προτάσεις που είναι εντελώς αφηρημένες
όπως
"Τον πολλαπλασιασμό του παραγωγικού αποτελέσματος της οικονομίας της χώρας και τη δίκαιη φορολόγησή του"
"ουσιαστική ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ώστε η δημιουργικότητα του πληθυσμού να μετατραπεί σε ουσιαστικό παραγωγικό αποτέλεσμα"
"αλλά με όρους ανάπτυξης για τη γενική πρόοδο της κοινωνίας"

Φυσικά δεν μπορεί να υπάρχει πολλαπλασιασμός παραγωγηκότητας , αμά δεν ξέρεις τι θέλει η αγορά.

Όπως δεν μπορεί να υπάρχει το δίκαιο , όταν δεν υπάρχει , όχι απλά ελευθερία του λόγου , αλλά η πειθαρχία να ακούς και να ακούγεσαι.
Ευτηχώς που υπάρχει το ίντερνετ και μερικοι που διαβαζουν στο ασχετο μπλογκς.

Κρίμα όμως που υπάρχουν φιλελέυθεροι που μετράνε το "γενικό" μέσα από τις πωλήσεις.
Που καταδικαζουν το δημοσιο , επειδη λειτουργει σαν μια απλη εταιρεια , που δεν χρησιμοποιει το μαρκετινγκ και δεν απολυει ελευθερα , σαν μια απλη εταιρεια.

Αντε στηριξε την εργατικη δημοκρατια , για να μην κυνηγας καταναλωτες απο πορτα σε πορτα και για να μην ανταγωνιζεσαι γυρο απο την τεχνολογια , που το εχεις σιγουρα χαμενο το παιχνιδι.

Ακομα και αν ειχες επιτυχια με πολλα υποσχομενα πλουτοι ... ο ανταγωνισμος ειναι τοσο υπουλος που την επομενη μερα σε αντιγραφουν οι μεγαλες εταιρειες ή σε αγοραζουν σε εξευτιλιστικες τιμες επειδή εισαι ακομα μικροαστουλης για να ανταγωνηστεις.

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερ...